Бадарламалауды базалы рылысы

Кез келген алгоритм ш базалы рылымны жиыны трінде сынылуы ммкін:

· композиция немесе бір ізбен жру;

· тарматалу (альтернатива, егер – онда – йтпесе);

· итерация немесе цикл (алдынан шартталан, соынан шартталан, белгілі айталану санымен).

Бл рылымдарды ерекшелігі оларда бір кірісті жне бір шыысты бар болуы.

Бірінші базалы рылым. "Композиция немесе бір ізбен жру" базалы рылымы бірнеше операторлар берілген бадарламада бірінен со бірі тек ана бір рет орындалу керектігін крсетеді. "Бір ізбен жру" рылысыны байланысан блоктар жиынтыы сызыты есептеу алгоритмі деп аталады.

Оператор дегеніміз рекеттерді андай да бір тізбегін орындауа арналан йарымды формальді трде жазу.

Екінші базалы рылым. Екінші базалы рылыма "альтернатива немесе тарматалу" жатады. Бл рылым шартты тексеру нтижесіне туелді (аиат немесе жалан) альтернативтік жолдарды біреуінен алгоритм жмысын тадайды, сонымен оса жолдарды райсысы жалпы шыуа алып келеді.

Алгоритмні орындалуыны ммкін жолдарын сйкес белгілермен крсетеді: аиат/жалан, и/жо, 1/0.

Дербес жадайда тадап алынан жолдарды біріне рекетті орындау ажет болмауы ммкін. Мндай рылым "айналып ту" немесе "егер - онда" рылысы деп аталады.

рамына "альтернатива немесе тарматалу" базалы рылысы кіретін алгоритм тарматалан деп аталады.

Егер алгоритмде тарматалуды ш немес одан кп баыттары бар болса, онда оны "егер - онда - йтпесе" бірнеше базалы рылысыны жиынтыы ретінде сынуа болады. Тарматалу рылысыны мндай трін кбінесе "кп реттік тадау" деп атайды.

шінші базалы рылым. шінші базалы рылым "цикл". Цикл бірнеше рет айталанып орындалуды немесе баса сзбен айтанда операторларды циклдік жмысын береді.

Мндай рылымны ш трі бар:

· "цикл - зірше"

· "цикл - дейін".

· айталануды аыры саны.

Циклде айталанатын операторлар тобын цикл денесі деп атайды. "Цикл - зірше" рылысыны "цикл - дейін" рылысынан айырмашылыы мынада: бірінші рылымда цикл денесіні операторлары шарта байланысты млдем орындалмауы да ммкін, ал "цикл – дейін" рылысында цикл денесі бір рет болса да орындалады. Можно заметить, что в структуре "цикл - зірше" рылысында шартты орындалуын тексеру цикл денесіні операторларын орындаудан брын жзеге асырылады, ал "цикл - дейін" рылысында – цикл денесінен ткеннен кейін орындалады.

Циклдер ішінде таы баса циклдер болуы ммкін. Мндай рылымдар ішкі циклдер деп аталады. рамында "цикл" базалы рылысы бар алгоритмдер циклдік деп аталады.

арастырылан базалы рылымдарды алгоритмді зірлеуге ойылатын рылымды артышылыты сатау шін олдану сынылады. Наты алгоритмдер арастырылан барлы базалы рылымдардан трады. айталану саны берілген (санаыш цикл) цикл – андай да бір рекеттерді крсетілген санмен айталау керектігін белгілейді.

Кез келген алгоритм келесі асиеттерге ие болуы керек:

§ Бірдей бастапы берілгендермен бірнеше рет есептегенде алынан нтижені айталануы;

§ андай да бір нтижені (сан, кесте, дыбыс, бейне) міндетті трде алынандыы туралы немес берілген алгоритм ойылан есепті шешу шін олайлы екендігі туралы сигналды беретін - нтижелілігі;

§ сас есептерді бірнеше тобы шін р трлі бастапы берілгендерде нтижені алу ммкіндігі - жалпылыы;

§ Алгоритмді жеке арапйым рекеттерге блу ммкіндігі - дискреттілігі.

 

1-кесте – Графиктік блок-схемаларды руа арналан негізгі блоктар

1.Процесс
2. Алдын ала аныталан процесс (ішкі бадарлама)
3.Сызы трлері
4.Басы- соы
5. Шарты
6. Енгізу-шыару
7. Модификация
8. Тсіндірме
9.Пара ішіндегі біріктіргіш
10.Пара арасындаы біріктіргіш

Жмысты барысы:

1. Тапсырма нсасын тадау.

2. Теориялы бліммен танысу.

3. рбір тапсырма шін есепті ойылымын орындау.

4. р трлі – сызыты, тарматалан, циклдік рылымды есепті алгоритмін блок-схема трінде зірлеу.

Тапсырма нсалары:

2 кесте – Сызыты (бір ізбен жру) рылымды алгоритм ру

№ нса	Есептеу формулалары	Бастапы берілгендер
1.
2.
3.
4.		a=-0.5 b=1.7 t=0.44
5.		a=-15 b=15.5 x=- 2.9
6.		a=16.5 b=3.4 x=0.61
7.		a=0.7 b=0.05 x=0.5
8.		a=1.1 b=0.004
9.		m=2 c=- 1 t=1.2; b=0.7
10.		a=3.2 b=17.5 x=- 4.8
11.		a=10.2 b=9.2 c=0.5
12.		a=0.3 b=0.9 x=0.61
13.		a=0.5 b=3.1 x=1.4
14.		a=0.5 b=2.9 x=0.3
15.		m=0.7 c=2.1 x=1.7 b=1.08

 

3 кесте – Тарматалан (альтернатива) рылымды алгоритм ру

№ нса	Формула	Шарт	Бастапы берілгендер	Диапазон жне аргументті згеру адамы
1.
1.			a=-0.5 b=2
2.		x<1.3 x=1.3 x>1.3	a=1.5
3.		x<1.2 x=1.2 x>1.2	a=2.8 b=-0.3 c=4
4.		x<1.4 x=1.4 x>1.4	a=1.65
5.		x<1 x=1 1<x<2 x>2	a=2.3
6.			a=2.5
7.			b=1.5
8.			_
9.			a=20.3
10.		x<0.5 x=5 x>0.5	t=2.2
11.			a=2.6 b=-0.39
12.			a=0.9
13.			a=2.1 b=1.8 c=-20.5
14.			a=0.3 n=10
15.		t<0.1 t=0.1 t>0.1	a=2.5 b=0.4

 

4 кесте – Циклдік (итерация) рылымды алгоритм ру

№ нса	Массив	рекет	Шарттар мен шектеулер
1.	X(100)	Xмассивіні элементтеріні санын жне осындысын есептеу	1³xi ³0
2.	A(80)	Aмассивіні элементтеріні орташа арифметикалы осындысын есептеу	ai >0
3.	X(70)	X массивіні элементтерін Y массивіне жазу жне оларды санын анытау	1³xi ³-1
4.	B(50)	В массивіні е лкен элементін жне оны нмірін анытау	xi >0
5.	C(40)	C массивіні е кіші элементін жне оны нмірін аны	xi <0
6.	D(80)	D массвіні е лкен жне е кіші элементтерін табып, оларды орындарын ауыстыру	__
7.	Y(20)	Yмассивіні элементтеріні орташа геометриялы осындысын есептеу	yi >0
8.	Z(30)	Z массивіні элементтерін R массивіне алдымен о элементтерін, содан кейін теріс элементтерін орналастыру	__
9.	N(50)	A массивіні элементтеріні осындысын табу	n i /3*3= n i
10.	X(N)	X массивіні элементтеріні санын жне осындысын есептеу	x i >0, 30³N
11.	A(N)	Xмассивіні элементтеріні орташа геометриялы осындысын есептеу	a i >0, 50³N
12.	X(N)	X массивіні о элементтерін Y массивіне ретімен жазу	x i >0, 40³N
13.	X(N)	X массивіні о элементтерін Y массивіне, ал теріс элементтерін Z массивіне ретімен жазу	40³N
14.	B(K)	B массивіні е лкен элементін жне оны реттік нмірін табу	x i <0, 40³K
15.	C(K)	C массивіні е кіші элементін жне оны реттік нмірін табу	1³x i ³-1, 20³K