Лестіріп берілетін материал СЖ №4
Пн «Информатика» Академиялы жыл 2008-2009
Барлы кредиттер саны – 3 Факультет МЖФ
Тапсырма №3 Курс – 1 Семестр – 1
Таырып«Жасанды интеллект жне эксперттік жйе»
Оытушы _____________________
Жмысты масаты:Жасанды интеллект жйелеріні зерттеу тарихы, пайдалану саласын мегеру.
Тапсырма:Берілген таырып бойынша глосарий ру.
Баылау формасы:Глосарийдегі тсініктемелерді тсіндіру.
олданылатын дебиеттер:
1. Информатика. Базовый курс. Учебник для ВУЗов. Под ред. С.В. Симоновича. – С116: Питер, 2002-638с.
2. Информатика. Под редакцией профессора Н.В. Макаровой. Москва «Финансы и статистика». 2004.
Глоссарий
ActiveX технологиясы- Компоненттік объектілерді лгілерін интернет тарапынан жобалауа арналан (Component Objec Model, Com)–бл Microsoft технологиясыны компоненттері, WEB басару элементтерін жне компоненттерін руа арналан.
Мультимедиялы технологиялар -ртрлі типті мліметтерді дайындау, деу, біріктіру, сыну рекеттерін апаратты жне бадарламалы жабдытарды пайдалану арылы жзеге асыратын ралдар, дістер мен тсілдер жиынтыы.
Java бадарламасы - Sun Microsystems компаниясыны технологиясы Internet базасына негізделген платформалы деу бадарламаларына олданады.
JavaScript- Java бадарламасына еш андай атысы жо. Бл бадардама клиенттік тарапынан берілген негізгі тілдерді бірі.
ашытан білім беру - жаа апаратты технологияларды пайдалана отырып, істеп жрген жмысынан немесе оудан ол збей білімді жетілдіру ісін жзеге асыру деген маананы білдіреді.
Гипермтін– осымша элементтерді басару масатында ішіне арнаулы код, яни екпінді элемент (anchor) орналасан мтін;
Internet –миллиондаан компьютерлерді бір алып желіге біріктіретін, апарата шексіз ол жеткізу жне трлі амалдармен атынас жасау ммкіндігін сынатын дниежзіндегі е лкен жне е танымал желі.Атрибуттар немесе сипаттамалар – тг атауынан жне бір-бірінен бос орын арылы блініп жазылатын осымша тйінді сздерден трады.
Айнымалы конфигурациялар -Frontpage компоненттеріні таы бір трі ойылатын деп аталатын компоненттер (Substitution Component) бетке айнымалы конфигурацияны рамын осуа арналан.
Анытауыш (definition) – туралауды арнайы трі, терминдер мен оларды тсіндірмелерінен тратын тізімді беру шін олданылады.
Web-сервер – бл Web–сайттар, мліметтер оры, сценарийлер жне т.б. ажетті мліметтер орналасатын компьютер
Серверлерді администрациялау -Сервер администраторы Frontpage (Frontpage Server Administrator) – Frontpage-пен бірге олданылатын серверлік кеейткіштерді орнату жне алу операцияларын орындайтын бадарлама болып табылады.
Млiметтер оры– бiр- бiрiмен байланысан млiметтердi, объектiлердi жне МБЖ баптау (белгiлi бiр алыпа келтiру) параметрлерiн сатайтын файлдар. детте МБЖ кез-келген бiр мселенi шешу жолында рылады.
Млiметтер орын басару жйелерi (МБЖ)– млiметтер орымен жмыс iстеуге арналан, оны басару мен трлендiрудi жзеге асыратын программалар тобы. Аылшынша оларды DBMS(database manaqement system) деп атайды.
Кесте– млiметтер орымен жмыс iстеуге арналан негiзгi объект, млiметтер оймасы.
Жазба– кестенi бiр атары, яни жолы. Ол МБЖ млiметтерiн сатайтын негiзгi блок болып болып табылады.
рiс– кестедегi баана немесе тiк жол. ACCESS – те рiс млiметтерiн сипаттайтын оны бiрсыпыра асиеттерi болады.
Сраныc– жмыс iстеушi адамны керектi млiметтердi бiр немесе бiрнеше кестеден белгiлеген шарттара байланысты тадап алу тсiлi. Тадап алуа сраныс беру арылы есептелетiн рiстерден немесе баса кестеден алынан рiстерден тратын виртуалды сранымдар руа болады.
Форма– млiметтердi экрана бейнелеу жолы немесе оларды басару ммкiндiктерi.
Басылым– млiметтердi баспаа шыарып, аазда бейнелеу тсiлi.
Тйiндi рiс– кестедегi жазбаларды тадап алу масатында мндерi олданылатын негiзгi iс.
Кiлт немесе тйiн– кесте жазбаларын анытайтын немесе кестелер арасындаы байланысты йымдастыратын бiр немесе бiрнеше тйiндi рiстер.
Санауыш– кестедегi жазбаларды реттiк нмiрлерi орналасатын рiс.
Индекс– индекстелетiн рiс мнi арылы кесте жазбаларын автоматты трде срыптау тсілі.
Жазбаны белгілеу аймаы– кесте жолын белгілеуге ммкіндік беретін, оны сол жа шетіндегі тіктрбрышты айма.
рісті белгілеу аймаы- ріс таырыбы аймаы. Оны шерту сол рісті белгілеу ммкіндігін береді.
Конструктор– мліметтер оры объектілеріні (кесте, форма, басылым, макрос, сраныс) асиеттерін анытау режимі.
SQL– рылымды сранымдар тілі. Кптеген программалы жабдытарды стандарты болып табылады.
Шебер– белгілі бір масатта шектеулі рекеттер жиынын біртіндеп оррындайды. Шеберлер оны оррындайтын адаммен схбаттасу ісін атара отырып, ойылан мселені шешетін керекті мліметтерді программаа енгізуді амтамасыз етеді. Жмыс жасауды жеілдету шін шебер жмысы бірнеше адамдардан трады. Жмыс барысында ткен кезеге айта оралуа немесе онша ажетсіз кезедерді аттап туге болады. Программаа шебер ммкіндігін енгізу программаларды жетілдіруді бір жолы болып табылады.
Гиперсілтеме– белгілі бір файла сілтеме крсеткіш. Гиперсілтемелер ACCESS мліметтер орын INTERNET файлдарымен, не баса файлдармен байланыстыру шін олданылады. Сондай файлдарды арап шыу шін арнайы программа жмыс істеуі тиіс.
ДРІС ТОПТАМАСЫ
Лекция № 1.Информатика пніне кіріспе.
Дрісті масаты: Информатика ылымымен, оны даму тарихымен, теориялы информатикамен, информатика пні масаты мен міндеттерімен таныстыру.
Жоспар:
1. Информатика терминіні пайда болу тарихы.
2. Информатиканы рылымы.
3. Информатика ылым жне практикалы рекет ретінде.
4. Информатиканы леуметтік, ыты жне этикалы аспектілері.
Кілттік сздер:информатика, кибернетика, теориялы апараттану, есептеу техникасы, жасанды интеллект,бадарламалау.
Иллюстрациялы материал:слайд, схема.
Информатиканы теориялы негіздері – лі толы алыптаспаан ылымны блігі. Баса ылымдарды теориялы блімдері сияты, теориялы информатика да информатиканы оытуды ажеттілігінен алыптасады.
Курсты міндеті мен масаты:
§ Информатиканы теориялы тараулары туралы тсінік алыптастыру;
§ Апараттар теориясы, цифрлы афтоматтар, алгоритмдер жне т.с.с. тарауларды фундаментальді ымдарымен танысу;
§ Алгоритмдерді крделілігі жне тиімділігін баалау дістерін йрену;
§ Апаратты модельдеу методологиясын мегеру;
Информатика – бл адамны ызмет атаратын р трлі салаларында апараттарды олдану, трлендіру, сатау, жинау жне алу жніндегі мселелерді йрететін- жас ылыми пн.
Генетикалы информатика есептеу техникасымен, компьютерлік жйелермен жне желілермен байланысты, йткені тек компьютерлер ана апаратты процесстерге бірмезгілде ажетті апараттарды автоматты трде деуге жне сатауа ммкіндік туызатын ыылыми тсіл ретінде олданылады.
Орыс тілінде брыннан олданып келе жатан «информатика -термині ылыми дебиеттер арылы берілетін ылыми апаратты жалпы асиеттері мен рылымдарын йрететін кіші-гірім наты аймапен байланысты.
Бл апаратты-аналитикалы ызмет, дл бгінгі кні кез-келген салаа сіресе кітапханалы істерді, кітап басып шыару жне таыда баса кптеген салалардаы жмыстарды жзеге асыруда те ажет. Академик А.П. Ершов айтандай азіргі жадайдаы информатика термині “орыс тіліне жаа жне ке маынада фундаментальды жаратылыстану ылымдарыны атауы трізді апараттарды деу жне беру процесстерін йрететін” термин ретінде енгізілді.
1978 жылы информатика бойынша халыаралы конгрессте “Информатика тсінігі административтік жне леуметтік ыпал ету, коммерциялы, ндірістік кешендерде жне сол сияты йымдастырушылы аспектілер, математикалы амтамасыз ету, машиналар, рал жабдытар жне апараттарды деу жйесін материалды-техникалы амтамасыз ету, олдану жне жасаумен байланысты айматарды амтитындыы”- атап крсетілен.