Информатиканы педагогикалы-психологиялы, леуметтік, ыты жне эстетикалы аспектілері

Бгінгі кні білім беру жйесінде информатиканы оытуды енгізіп, оны дістемесін жасау – педагогикалы жне психологиялы ылымдарды алдына кптеген зекті мселелер ойып отыр. Бл мселелерді негізгілеріне компьютерлік техниканы олдану ажеттілігін жатызуа болады.

Компьютер - аншалыты оу процесінде негізгі рл атаранымен, ол оытушыны айырбастай алмайды. Информатиканы оыту дістемесінде - компьютер оушылара арым-атынас жасауда басарушы рекетін орындайды, оыту мселелерін тадап алады, оларды шешу жолдарын баылайды жне оушылара кмек беру млшері мен сипатын анытайды.

Психологиялы теорияларды жете зерттеуге, білім саласында информатика пнін оыту дістемесінде, оытуды жобалау жне жаа апаратты технологиямен амтамасыз етуге байланысты мселерді шешуде, оларды зектілігін анытап беруде компьютер ерекше зор рл атаруда. Кейбір мліметтер компьютерді олданып оытуды, сіресе оушыларды білім алу барысында жне бастапы арым-атынасты модельдеу барысында таптырмайтын рал екендігін крсетіп отыр. Апараттар мен жмыс жасау аншама пайдалы болса, соншалыты кері сері де болуы ммкін. Бала интернеттегі ызыа бір берілген со, одан зін алып шыу иына сопа. Сондытан,бастауыш сыныптара информатика элементтерін пн аралы байланыс негізінде оытуды жргізілуінде техникалы, гигиеналы жне эргономикалы талаптарды бар ммкіншіліктерін пайдаланан жн.

Лекция № 2.Информатиканы арифметикалы негіздері.

Дрісті масаты: Апарат ымымен, апаратты асиеттерімен жне санау жйелері трлерімен таныстыру.

Жоспар:

1. Апарат – информатиканы объектісі.

2. Апарат оны трлері жне асиеттері.

3. Апараттарды бейнелеуді ртрлі дегейлері.

4. Апаратты лшем бірліктері: ытималды жне ауматы тсілдері.

5. Апараттарды кодтау.

6. Санау жйелері

Кілттік сздер:апарат, санау жйесі, асиеттер, кодтау, декодтау.

Иллюстрациялы материал:слайд, схема, кесте.

Апарат деп, оамды мірдегі оиалар, табиат былыстары, техникалы рылылардаы процестер т.с.с. туралы р трлі малматтарды атау абылданан. Апарат бізді сзімізде, кітаптар мен газет, журналдарды текстерінде, лшеуіш аспаптарды крсетулерінде кездеседі. Ол шынайы мірдегі былыстар мен объектілерге атысты р трлілікті бейнелейді.

Белгілі материалды формада крсетіліп аныталан апаратты хабар деп атайды, оны сигналдар арылы жеткізеді. Сигнал – апаратты физикалы тасымалдап жеткізуші ралы. Кптеген физикалы шамалар табиаты бойынша андай да болмасын бір диапазон ішінде кез – келген мнді абылдай алады. Мысалы: температура, ысым, жылдамды т.б., яни здіксіз болады. мндай апаратты танып білу шін жне оны адаалап реттеу шін арнайы рылылар – датчиктер (трлендіріп бергіштер) – арылы тиісті сигнал тріне, кбінесе электр сигналы тріне трлендіреді. Датчиктен алынатын сигнал кез – келген уаыт интервалында шексіз санды мнге ие бола алады, яни ол да здіксіз згереді. Датчиктен алынан здіксіз сигнал бастапы апарата сйкес згереді, сондытан ондай сигналды аналогты (састы, йлесімдік) сигнал деп, ал осындай сигналдар сер ететін ондырыларды аналогты ондырылар деп атайды. Сонымен бірге дискретті (здікті) хабарлар да бар. олар жеке – жеке аныталан мндер жиынтыынан трады. Ал бл жиынты шекті боландытан мндай хабарлардаы апаратты клемі де шекті болады.

Іс жзінде здіксіз хабарларды здікті трінде бейнелеуге болады. мні здіксіз хабарларды апарат кзі мен оны абылдаыштара тн ате жіберуге жне де апаратты тарататын каналда болатын кедергілерге байланысты іске асыру иына тседі. Сондытан здіксіз сигналдарды оларды дегейі мен затыы бойынша кванттайды (кіші бліктерге бледі). Апаратты дегейі бойынша кванттаан кезде оны алынан интервалды ішіндегі здіксіз згеретін мндерін здікті (дискретті) мндер жиынтыымен алмастырады. Уаыт бойынша кванттау кезінде здіксіз сигналды импульстер тізбегімен алмастырылады. Бл импульстер тактілік (біркелкі ыратылы) деп аталатын белгілі уаыт аралыында айталанып отырады. 1 – суретте здіксіз апаратты ( кернеуіні згеруін) импульстік тсілде бейнелеу крсетілген. Егер тактілік интервалдар Т тиісті трде тадап алынса, апарат жоалуы болмайды: тактілік интервал нерлым аз болан сайын дискреттік апаат сорлым аналогты апарата жаын болады.

Апаратты уаыт бойынша жне дегей бойынша кванттау бір мезгілде жасалынса, онда рбір іріктеп алынан импульсті амплитудасы сол уаыт ішіндегі аналогты апаратты амплитудасына жаындай тседі. Осылайша жасалынан импульстер тізбегіні жиынтыы дискреттік немесе цифрлы сигналды райды. Дискреттік сигналды рбір мнін санмен бейнелеуге болады. Цифрлы техникада мндай процесті (апаратты бір трден екінші тріне трлендіруді) кодтау, ал алынан сандар жиынтыын сигналды коды деп атайды. Наты сигналдарды трлендіру немесе таратып жеткізуді орнына цифрлік техникада бл операциялар оларды кодтарымен жргізіледі. Сонымен бірге аналогты сигналдармен де операция жасауа болады, ол шін аналогты сигналдар аналогты – цифрлы трлендіргіштер (АЦП) арылы трлендіріледі. Сонымен, дискреттік хабар сандар жиынтыы мен символдардан мысалы, “+” жне “-” табаларынан трады. рбір сан цифрлерден ралады. Сандарды цифрлік табалармен жазу тсілін санау жйесі деп аталады.

“Информация” – сзі латынны тсіндіру, баяндау, тсінік деген ымдарды беретін “іnformatіo” сзінен алынан. азіргі кезде апараттар ымы адам міріне, ылымны ртрлі салаларына кеінен енгізілді. сіресе философия, экономика, физика, математика жне таы да баса ылым салаларында кеінен олданылуда. Біра, бл апарат ымы ртрлі салада, р трлі маынада олданылуда. Апарат ымын жазбаша, ауызша немесе тіпті іс-имыл трінде бере аламыз. Ал, оларды кнделікті оитын газеттерден, теледидардан, радиодан, интернеттен жне т.б. апараттар кздерінен ала аламыз.

“Апарат алу дегеніміз” – бізді оршаан дниені былыстары мен объектілеріні асиеттері, рылымы немесе оларды бір-біріне атысуы жнінде наты мліметтер мен деректер алу.

Апарат материя жне энергиялармен атар бізді оршаан ортаны фундаментальды негізі болып табылады.

Адам апараттармен не атара алады?

Адам апараттарды

- сатай алады,

- шыарып бере алады;

- дей алады.

Апараттар жинаталады, беріледі, саталады жне деледі. Апараттар арылы орындалатын рекеттер апаратты процестер деп аталады.

Адам апараттарды здіксіз абылдап отыруы ажет екендігі тсінікті. Адама су, ауа жылу андай керек болса, апаратт та солай ажет. Адам абылдайтын апараттар таба (белгі) жне образды трде болуы ммкін.

Образды апарат деп – дм, иіс, сезім сияты табиат кздерінен алынатын апараттарды айтамыз.

Таба тріндегі апараттара : сз, жазу, жне таы баса апараттар жатады.