Бухалтерлік іс-рекетті автоматтау жйелері

Программаларды бл класына бухгалтерлік жаттар мен есептер даярлауа арналан арапайым программалар жатады. Мысалы, печатающие платежные поручения и накладные, формирующие сведения о доходах для налогооблажения и пенсионного фонда. «1С: ксіпорын» комплексі командаларыны жмысын автоматизациялауды универсалды жйесі болып табылады. Ол бухгалтерлік есепті ралуан бліктерінде пайдаланылуы ммкін: тауарлы жне материалды орларда, жалаыны есептеуде, негізгі аржыларды амортизациясын есептеуде, кадрлы есепте.

«1С: Ксіпорын» жйесі 3 негізгі компанентті амтиды:

-аржылы операцияларды бейнелейтін «бухгалтер есеп»;

-командаларды таралуы, материальды, ашалы жне баса орларды алдыын жне озалысын автоматтауды есепке алуа таайындалан «жедел есепке алу»;

-ралуан дегейде крделі айталанылатын есептеуді орындауа арналан «расчет»

 

Лекция №23. Компьютерлік графикаа кіріспе.

Дрісті масаты: компьютерлік графика негіздерін мегерту.

Жоспар:

1. Графикалы мліметтерді жндестіру туралы жалпы малматтар

2. Тстік моделдер

3. Графикалы программалар. Графикалы апаратты ру жне жндестіру жмыстарын жалпы принциптері.

Кілттік сздер:графика, тс модельдері, программалар, графикалы формат.

Иллюстрациялы материал: схема, слайд.

1. Компьютерлік графика – программалы жне аппаратты есептеу комплекстеріні кмегімен бейнелерді ру жне оларды деу дістері мен ралдарын зерттейтін инфрматиканы блімі.

Компьютерлік графика 3 топа блінеді:

1. Растрлы (формасы згереді)

2. Векторлы (формасы згермейді)

3. фрактальды

Осы графиканы шеуі олар монитор –экранда немесе ааза басыланда бейнені алыптасу принциптерімен ерекшеленеді. Векторлы графиканы негізгі объектісі болып сызы болып саналады.

Сызыты келесі асиеттері бар:

1. форма (тзу немесе исы);

2. тсі;

3. алыдыы;

4. сызылуы;

5. тйыталан немесе тйыталмаан;

6. толтыру асиеттері болады.

Векторлы графиканы математикалы негіздері

Векторлы графика объектілеріні крсетілу дістері.

1. нкте – бл объект жазытыта 2 санмен (x,y) крсетіледі;

2. тзу – y=kx+b тедеуі беріледі. k жне b параметрлері крсетіліп белгілі координаталы жйесінде шексіз ьзу сызыты бейнелеуге болады.

3. кесінді – айырмашылыы осымша екі параметрмен (x₁,x₂) сипатталады.

4. 2-ші ретті исы – параболла, гипербола, эллипс тедеулері е лкен дрежесі 2-ден аспайы тиіс. Екінші ретті исыты жалпы трі:

5. 3-ші ретті исытарды арапайым трі Безье исытары жатады.

Тс модельдері

Объектілі графикалы программалармен рылан жне математикалы контурлар сияты тссіз сызытар. Оларды ару сияты сырты абыына жне ішіне ю тстерін беріуліз керек. Сонымен атар сырты абыыны з жуандыы болады, ал ю бріккіш жаппай ю жне арнайы ю болады. Арнайы юда (гардинетті ю, рнектеп ю, текістуралы) болып блінеді.

Тстерді сипаттау шін е алдымен оны андай бірлікпен лшенетінен жне андай компанентерден тратынын білуіміз керек. Тстерді сипаттауда тстер моделі р трлі болады. Сонын саласында аз санды базалы жне негізгі тстерді араластыру арылы баса тстерді алуа болады, оны рамдас дейді. Сонымен р тс математикалы сипатталан базалы компонентер рылымы. Тстерді параметірі кптеген тстер моделі кмегімен ралды, ал негізінен базалы саналатын тс компанентеріне байланысты. Сонымен ке таралан трлері - RGB, CMYK, Lab, HSB.

1) RGB моделі:

Базалы компаненттері – 3 негізгі тстен ралан ызыл (Red), жасыл (Green), кк (Blue) .

RGB - ш каналды тс моделі деп атайды. р базалы тсі 256 р трлі трден трады.

2) CMYK моделі.

CMYK – е танымалы модель, субътарктивті тсті сипаттайды жне палирофияда негізгі модельі болады. Бл модель RGB модельімен тыыз байланысты. аралатын тстер жазытыында да 3 базалы тстерден ралады негізгісі а тстен RGB компанентерін алудан шыады.

Мысалы: Cyan(кгілдір = а-ызыл), Magenta( = а-жасыл), Yellow(сары = а-кк).

CMYK моделіні тстік кеістігі RGB модельіні тнкерілген кеістігі болады. ара тс компаненті минималды мні, ал а-колдік, а жне ара нктелері ср шкаламен байланысан.

CMYK – тртканалды тс модельі болады. RGB моделі аыты р компаненті процентпен немесе градияциямен 0-ден 256 ке дейін алынады.

3) HSB модельі- аддитивті тстерді сипаттайды. Сипаттау дісі суретшіні олданып жргеніне сайды. Бл кбінесе компьютерлік суретшілерге е танымалы болып келеді. Модельді базалы компаненті – тстін тн (HUE), жарыты(Brightness), ананды (Saturation). Тстін тк берілген тстіи спектерде орналасуын сипаттайды. ызыл тс – клдік мнде, ал алан тстер сол тсті брыш лшемімен ызыл арасында беріледі. Ол 0-ден 360-а дейін згере алады.ананды – таза спектірлі тстер шін максимал мнді иеленеді. Ол максимумнан (100 немесе 255 градация) нолге шейін. ананды аз болансайын тс сонша ашы болады. Нолдік анандыта таза спектірлі тс аа айналады. Жарыты – спектірлі тстер шін максималды (100% немесе 255 градация). Жарытыты тмендеткенде тсте араланады. Егер нолге те болса, барлы тс араа айналады.

4) Lab моделі

Lab моделі – 3 каналды тс моделі болады. Бл алдында айтылан RGB жне CMYK моделдеріндегі кемшілікті жою шін жасалан моделі. Бл адамны тс абылдауына негізделген. Labтсі жарытытан блімшеніп алынан. Объектіні жарытыы светлоны (L) какалымен жне екі громатикалы каналдан трады.

А-параметірі жасылдан ызыла згереді

В-параметірі кктен сарыы згереді

Бл растарлы бейнелермен жмыс жасаанда тсті озалтусыз жарытыты крсеттіреді.

Графикалы редактор — графикалы апаратты енгізуге жне деуге арналан бадарлама. Графиканы ш трі бар: олар векторлы графика, растрлы (нктелік) жне фракталды графика. Векторлы графиканы негізгі элементтік базасы сызытар мен геометриялы фигуралар болып табылады, ал растрлы графикада элементтік база нкте болып табылады. Фракталды графикада суреттер арнайы математикалы формулаларды кмегімен есептеліп салынады. Графикалы бейнелерді круда жне оны тзетуде компьютер те кшті жне ыайлы рал болып табылады. Компьютердегі графикалы редакторлар баспа німдерін, хат, жарнама т.б. кркемдеу шін ажет. Раіпt бадарламасы графикалы бейнелерді руа жне оны деуге ммкіндік беретін арапайым графикалы редактор болып табылады. Бл бадарлама кмегімен арапайым сурет секілді нер туындылары болып табылатын суреттерді де салуа болады.

Е арапайым графикалык редакторлар ртрлі алындыктаы трлі-тсті ылаламды пайдаланып, бейнелерді неше трлі тске бояп, сурет салуа, суретке мтін енгізуге ммкіндік береді. Ал крделі графикалы редакторлар арнайы эффектілер: клемділік, клеке тсіру, созылымды ету, суретті кей бліктерін лкейту, образды айта жасау жне тустерді згерту, бір бейнені екінші жаа жылжуы жне т.б. ммкіндіктер береді. Крделі графикалы редакторлара CorelDRAW, PhotoShop, Adobe Illustrator жне т.б. жатады.

Графикалы редакторлар ртрлі форматтаы бейнелермен жмыс істей алады. Редакторларда стандартты бейнелер мен алдын-ала даярланан бейнелерді лкен кітапханасы бар, оларды пайдаланып, сурет салу нері жо адамны езі тез арада керекті суретті даярлай алады.