Кадрлар мсьлсе

Фнни м педагогик кадрларны зерл м аларны белемен ктр мсьллрен шартлы рвешт тбндгеч тркемлрг ммкин.

Беренчедн, слтле балаларны тбн сыйныфлардан укытучы нрен леп ит эшен айга салу, мктпне уышлы тмамлаган укучыларны урта нри м югары уку йортларына «Педагогик белем бир. Туган тел м дбият» юнлешен укырга керерг кызыксындыру уяту эшен айга салырга кирк.

Россия Федерациясене татарлар берг тупланып яшгн субъектларында татар теле укытучыларын зерл, нигезд, туктатылган. Согы елларда леге тбклрдн Татарстан югары уку йортларына татар филологиясе буенча укырга керчелр саны елдан-ел кими. Югары уку йортларын тмамлаучы Татарстан вкиллре д, эш м килчкт яш урыны итеп, Россия Федерациясе субъектларын сайламый.

Икенчедн, Татарстан Республикасын испк алмаганда, Россия Федерациясе субъектларыны урта нри белем бирче уку йортларында татар балалары белн эшл чен трбиячелр м башлангыч сыйныф укытучылары зерлнми. Шул рвешле, Россия Федерациясе татарлар берг тупланып яшгн субъектларыны мктпкч белем бир оешмаларына м башлангыч мктпк трбия м белем бир процессын татар теленд алып барырга слтле яшь педагог-хезмткрлр килми. Шундый ук хл югары мктп дрсенд д кзтел. Бгенге кнд бюджет урыннары булмау сбпле, илне югары уку йортларындагы охшаш факультетлар, блеклр м кафедралар берлштерел. Татар теле м дбияты укытучылары хзерге вакытта Татарстан Республикасыны ике югары уку йортында, М.Акмулла исемендге Башкорт длт педагогия университетында, Саранский педагогия институтында зерлн. Лкин аларда да бюджет урыннарыны саны елдан-ел кими бара.

ченчедн, татар теле м дбияты укытучыларыны белемнрен ктр, м шулай ук аттестациял системасында проблемалар бар. Россия Федерациясене татарлар берг тупланып яшгн кпчелек субъектларында татар теле м дбияты укытучыларыны белемнрен ктр чен темалар м тркемнр формалаштырылмый. Татарстан Республикасында да бу лкд чишелмгн мсьллр кала. Аерым алганда, йдп баручы татар теле м дбияты укытучылары чен триб мйданчыклары булдыру хл ителмгн. Мгариф оешмаларыны кп кен укытучылары заманча мгълмати технологиялр куллану, тел м дби фактларны ыю м анализлау кнекмлрен тиешле дрд ия тгел. Белем ктр белн шгыльлн торган барлык оешмаларда да татар теленнн баскычлап укытуга кчне зенчлеге м методикасы тиешле дрд алатылмый. Бу педагогны нри осталыгына формаль талплрне згртне д, нри сешт ярдм итрлек чаралар системасын гамлг кертне зарурлыгын искрт.

Гомумн алганда, белем ктр программаларын яарту, педагогларны нри осталыкларын камиллштерне альтернатив формаларын керт, аларны злексез нри сешлрен стимуллаштыра торган механизмнарны булдыру сорала. Бу грантлар ярдме, нри конкурслар м олимпиадалар, башка чаралар булырга ммкин. Моннан тыш, аттестацияне ммкинлеклре итрлек дрд файдаланылмый, бу турыда леге процедураны ткн укытучыларны нри-шхси сеше кзлегеннн чыгып ясалган анализлар крстеп тора. Татар теле м дбияты укытучыларын аттестациял системасын яартырга, муниципаль м республика дрсенд хезмттшлре алдында методик итлеккнлеклрен раслаган укытучыларга аттестация тне альтернатив юлын булдыру зарур.

Дртенчедн, милли кадрлар зерл лксенд системалылык итм м аны нтиле механизмы эшлнмгн булу, татар теле м дбияты укытучысыны гомуми эш йклмсен формалаштыруда регламент зарурлыгы да оештыру лксенд проблемалар тудыра м белем бирне сыйфаты тбнюг китер. Мслн, кп еллар двамында татар теле укытучыларын башлангыч, тп, югары мктпт эшл чен дифференциаль зерл оештырылмады. Бу татар телен башлангыч мктпт д, югары сыйныфларда да укыта торган укытучыларга билгеле бер кыенлыклар тудырды м аларны эш сыйфаты крсткечлренд чагылыш тапты.

Татар теле укытучылары чен киркле укыту-методик сбапларны итмве, хрестоматиялрне, электрон текстларны аз булуы да итди мсьл булып тора.