Татар дбиятыннан белем м кнекмлрне бял нормалары

Укучыларны белем м кнекмлрен тикшереп бару, бял укытуны миятле лешен тшкил ит. Тикшерне тп мактасы- укучыларны белем м кнекмлрен даими кзтеп бару, дрес м гадел бя бир.

 

Телдн авап бирне тикшер м бял.

Укучыларны диалогик м монологик сйлм кнекмлрен тикшергнд м бялгнд, билге авапны сыйфатына карап м тбндге талплрне иск алып куелырга тиеш:

1)сйлмне орфоэпик, интонацион м грамматик яткан тгллеге;

2)сйлмне эчтлеге ягыннан дреслеге, тулылыгы м эзлеклелеге;

3) сйлмне алаешлылыгы;

4)сйлмд сз байлыгы, мл калыпларыны трлелеге м стиль бердмлеге.

авапны бялгнд, укытучы аны уай м кимчелекле якларын йтеп, хаталарын яадан кабатламасын чен, килчкт нрсг игътибар итрг кирклеген крстерг тиеш.

 

Укчыларны телдн авап бир кнекмлрен тикшергнд, эш трлрене клме тбндгеч билгелн.

№	Эш трлре	5нче сыйныф
1.	Тылап алау(минутларда)
2.	Диалогик сйлм(репликалар саны)
3.	Монологик сйлм(фразалар саны)

 

 

Тылаган текстны эчтлеге буенча сорауларга язмача авап бирне бял.

Тыланган текстны эчтлеген тулаем алап, тгъдим ителгн барлык сорауларга язмача дрес авап бирелгн, 1 орфографик хатасы яки эчтлекк бйле 1 хатасы булган эшк “5”ле куела.

Тыланган текстны эчтлеген алап, тгъдим ителгн сорауларга дрес авап бирелгн, мма 2-3 орфографик, 3 пунктуацион яки эчтлекк бйле 2-3 хатасы булган эшк “4”ле куела.

Тыланган текстны эчтлеген лешч алап, , тгъдим ителгн сорауларга тгл авап бирелмгн, 5 орфографик, 5 пунктуацион яки эчтлекк бйле 4-5 хатасы булган эшк “3”ле куела.

Тыланган текстны эчтлеге буенча тгъдим ителгн сорауларга бирелгн авапларны яртысы дрес булмаса, 6 орфографик, 6 пунктуацион яки эчтлекк бйле 5 тн артык хатасы булган эшк “2”ле куела.

 

 

Диалогик сйлмне бял

Бирелгн ситуация яки йрнелгн тема буенча гм кора алганда, йтелеше м грамматик тзелеше ягыннан дрес, эчтлеге ягыннан эзлекле м тулы диалогик сйлм тзелгнд, “5”ле куела.

Бирелгн ситуация яки йрнелгн тема буенча гм кора алганда, эмма репликаларны йтелешенд м аерым сзлрне грамматик формаларында 2-3 хата ибрелеп, эчтлеге ягыннан эзлекле диалогик сйлм тзелгнд,”4”ле куела.

стм сораулар ярдменд ген гм кора алганда, репликаларны йтелешенд м сзлрне грамматик формаларында 4-6 хата ибрелеп, эчтлеген бозып диалогик сйлм тзегнд, “3”ле куела.

Бирелгн ситуация яки йрнелгн тема буенча диалог тзи алмаганда, “2” ле куела.

 

Монологик сйлмне бял.

йрнелгн яки тгъдим ителгн тема буенча йтелеше, грамматик тзелеше ягыннан тулы, эзлекле булган монологик сйлм чен “5” ле куела.

йрнелгн яки тгъдим ителгн тема буенча эзлекле тзелгн, эмма аерым сзлрне йтелешенд, грамматик формаларында яки мл тзелешенд 2-3 хатасы булган монологик сйлм чен ”4”ле куела.

йрнелгн яки тгъдим ителгн тема буенча эзлекле тзелмгн, сзлрне йтелешенд, мл тзелешенд 4-7 хатасы булган монологик сйлм чен “3” ле куела.

йрнелгн яки тгъдим ителгн темага монолог тзи алмаганга,”2”ле куела.

 

Укуны бял(кычкырып уку)

5нче сыйныфта 60-65 сз.

Ткъдим ителгн текстны эчтлеген тулаем алап, авазларны м сзлрне дрес йтеп, басымны дрес куеп, снгатьле м алаешлы итеп тиешле тизлект укыганга, “5”ле куела.

Ткъдим ителгн текстны эчтлеген алап, снгатьле м алаешлы итеп, мма 2-3 орфоэпик хата ибрелеп(авазларны йтелешен бозу, басымны дрес куймау, синтагмаларга бленешт ялгышу) укыганда, “4” ле куела.

Ткъдим ителгн текстны эчтлеген лешч алап, 4-6 тупас орфоэпик хата ибрелеп укыганда м уку тизлеге акрын булганда, “3”ле куела.

Ткъдим ителгн текстны эчтлеген бтенлй аламыйча, орфоэпик кагыйдлрне бозып, 7дн артык йтелеш хатасы ибреп м уку тизлеген куелган талплрне сакламыйча укыганда, “2”ле куела.

 

 

Язма сйлмне тикшер м бял.

Укучыларны бйлнешле язма сйлм кнекмлре йрт характерындагы изложениелр м сочинениелр ярдменд тикшерел. Алар белн беррттн башка язма эшлр д куллана: сорауларга язмача авап бир; рус теленнн татар телен текстларны язмача трем ит; укылган яки тыланган текстны эчтлеген язмача сйлп бир(изложение); бирелгн ситуация яки ткъдим ителгн тема буенча фикерлрне язмача белдер(сочинение) .б. Язма сйлмне бялгнд, эчтлекне тулылыгына м эзлеклеген, мл калыпларыны грамматик яктан дреслеген м трлелеген, стиль бердмлеген игътибар итрг кирк. Изложение м сочинение чен ике билге куела: беренчесе эшне эчтлеге чен, икенчесе – грамоталы язуга.

 

Сочинениелрне бял.

Сочинение укучыларны тормыштагы кзтлреннн алган тэсирлрен язмада грамоталы м эзлекле бир бел, дби срне эчтлеген з сзлре белн образлы телд бйлнешле итеп яза алу ммкинлеген тикшер максатыннан яздырыла. Алар укучыларны тел м дбият дреслренд алган белемнрен ныгыту, тирнйт м камиллштерне кзд тотып ткрел.

Ткъдим ителгн темага эзлекле язылган м эчтлеге тулы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшк “5”ле куела.

Ткъдим ителгн темага эзлекле язылган, лкин 2-3 эчтлек ялгышы, 2-3 орфографик, 2-3 пунктуацион хатасы булган эшк “4”ле куела.

Ткъдим ителгн темага лешч эзлекле язылган, эчтлеге тулысынча ачылмаган, 4-5 орфографик, 4-5 пунктуацион м мл тзелешенд хаталары булган эшк “3”ле куела.

Ткъдим ителгн темага эзлекле язылмаган м эчтлеге ачылмаган , 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуацион м грамматик хаталары булган эшк “2”ле куела.

 

Йомгаклау билгесе.

Йомгаклау билгесе чирек, яртыеллык м уку елы ахырында куела.Ул, беренче чиратта, укучыларны телдн сйлм кнекмлре, бйлнешле сйлм тзи бел осталыгы, татар теленд аралаша алу ммкинлеклреннн чыгып, шул ук вакытта язма эшлрне нтилрен испк алып куелырга тиеш.

 

Мгълмат м белем бир чыганаклары

УМК	Укытучы чен методик дбият	Укучылар чен дбият
1.Программа: Татарстан Республикасы Мгариф м фн министрлыгы «Рус теленд урта (тулы) гомуми белем бир мктбенд татар телен м дбиятын укыту программасы (рус теленд сйлшче балалар чен). 1-11 нче сыйныфлар.» Казан, «Мгариф» ншрияты, 2010.   2.Дреслек:Р.З. Хйдрова, Л.Д. Белоусова, Э.Н. Хбибуллина. «Татар теле. 5 нче класс». Казан, «Мгариф» ншрияты, 2006.	1.А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезлре». Казан, «Мгариф» ншрияты,1998.   2.Д.Ф.Заидуллина. «Урта мктпт татар телен укыту методикасы».   3. Ф.Ф.Харисов «Татар телен чит тел буларак йртне фнни-методик нигезлре». Казан, «Мгариф» ншрияты, 2002.   4. «Фн м мктп», «Мгариф» журналлары, «Мгърифт», «Ачык дрес. Мктп» газеталары.   5. Р.З.Хйдрова, Л.Д.Гыйниятуллина «Татар теле дреслре. 5 нче сыйныф». Казан, «Мгариф» ншрияты, 2006.	1. Р.З. Хйдрова, Л.Д. Белоусова, Э.Н. Хбибуллина «Татар теле. 5 нче класс». Казан, «Мгариф» ншрияты, 2006.   2.Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников». Казань, ТаРИХ, 2007.   3.Н.М..Хснова «Рус мктплренд татар телен йрнчелр чен текстлар ыентыгы». Яр Чаллы, 2000.   4.Яр Чаллы шре мгариф идарсе «Тп м урта(тулы) гомуми белем бир мктплренд рус теленд сйлшче бабаларны татар телен йртд ктелгн нтилр м аларны бял». Яр Чаллы, 2004.