Жаа машинаны ендіруді крделі шыындарыны есебі

 

Жаа машинаны ендіруді крделі шыындарына:

- машиананы сатылу баасы, оны ішінде ктерме баасы мен осылан бааа салы (машинаны ктерме баасыны 12%);

- машиананы жеткізіп беру шыындары;

- машиананы монтаждау шыындары;

- машиананы ндірістік орныны баасы, ызмет крсетуі.

- машина алатын ндірістік ауданны ны,ткелдерді жне ктуді, арыза туді есебімен аныталады.

ЕСКЕРТУ: егер жаа техниканы енгізбей бір ана жаырту жргізілген жадайда зіндік нды анытау есептері жргізілмейді. Студентке тек жеткізу жне жабдытау жиынты шыындарын есептеу ажет.

Жаа машинаны ктерме баасыны есебі

Ктерме бааны есептеу жаа машиананы зіндік нын анытаудан басталады, сонымен атар машина шыыратын заводтты оны дайындауа кеткен шыындары есептеледі.

Жобалау барысында жаа машиананы зіндік ны сметалы калькуляцилы жолды рылуымен аныталады жне келесі шыындардан трады:

1. негізгі материалдар мен шикізаттарды шыыны;

2. сатып алынатын заттарды шыыны;

3. технологиялы масата жне жанар май мен электр энергия шыындары;

4. ндірістік жмысшыларды ебек аы шыындары;

5. леуметтік ажеттіліктерге блінулер;

6. дайынды жне ндірісті игеруге шыындар;

7. жабдытарды анау жне кту шыындары;

8. цехты шыындар;

9. жалпы заводты шыындар;

10. баса да ндірістік шыындар;

11. ндірістік емес шыындар.

 

1.Негізгі шикізат пен материалдарды шыыны

 

(алмас, шойын жне т.б.) зі дайындаан тйіндер мен блшектер бойынша аныталады. Бны баасы блшекті баыты бойынша есептеледі, яни, салмаы, материалды трі жне шыарылу баасы бойынша.

Материалдарды баасыны есебі кесте трінде крсетілу керек (2 кесте)

 

2 кесте. Шикізат пен материалдарды есебі

 

Тйін жне блшектерді атауы	Материал, маркасы	Саны	Блшекті таза салмаы 1 кг.	Барлы блшектерді таза салмаы, кг.	Материалды пайдалану коэфф-ті	Барлы дайындама, кг.	Материалды баасы, 1 кг., теге	Материалды баасы – барлыы, теге
1.
2.
Барлыы

 

 

2. Сатып алынатын бйымдарды шыыны

(электрдвигател, подшипник жне т.б.) прейскурант бойынша блшекті шыарылу баасы жне саны, сатып алынатын бымдарды маркасы жне трі бойынша есептеледі. Сатып алынатын бйымдарды есебі келесі кестеде крсетілген (3 кесте).

3кесте . Сатып алынатын бйымдарыны есебі

 

№	Сатып алынатын бйымдарды атауы	Маркасы	Саны	1 бйымны шыарылу баасы, теге	Сатып алынатын бйымдарды жалпы баасы , теге
1.
2.
	Барлыы

 

Шикізат пен материалды баасына сатып алынатын бйымдарды дайындау- транспортты шыындарын осу, яни баасыны 10% клемінде алынады.

3. Жанар май мен энергия шыындарытехнологиялы масатта шикізатпен материалдарды баасыны 15% клемінде алынады.

4. ндірістік жмысшыларды ебек аы шыындары, машина жасаушыларды аысы келесі трде аныталады. Алдымен, саатты тарифтік ставка бойынша жне жалпы жаа машинаны дайындауды ебек сыйымдылыы бойынша ебек аы тлеуді тарифтік оры аныталады:

 

ЗП_т = ЧС_т * Т_о,

 

мнда ЗП_т – ебек аыны тарифтік оры,теге. ЧС_т – саатты тарифтік ставка , теге; Т_о – жаа машиананы дайындауды жалпы ебек сыйымдылы, адам-са.

Жаа машиананы дайындауды жалпы ебек сыйымдылы Т_о машиананы жалпы салмаы бойынша есептелуі де жне Р 1кг салматаы 3т машиананы ебек шыыны бойынша да есептелді:

 

Т_о = Р * З_т

 

мнда Р- машинаны жалпы салмаы, кг;

З_т - 1 кг салматаы машинаны ебек шыыны адам-са.

 

Ебек аы орына сонымен атар баса да осымшалар мен стемелер кіреді:

· стемелер ебек аы орыны 12% клемінде осылуы да ммкін: кешкі ауысымда жмыс істегендері шін, ндірістік жетістіктері шін, ауыр ебек жадайында жмыс істегендері шін жне ксіби сталытары жне т.б. шін беріледі.

· осымша ебек аы (демалыс уаыттарына жне декретке кеткен уаыттара, мемлекеттік тапсырмаларды орындауа кеткен уаыттара тленетін аы) ебек аы орыны 8% клемінде алынады.

5. леуметтік ажеттіліктерге блінулер жаа машина жасайтын жмысшыларды ебек аысыны 11 % райды.

6. Дайынды жне ндірісті игеруге шыындар ралдарды жобалау шыындары, технологияны растыру, техникалы жаттар жне баса да шыындар жатады. Бл шыындарды ебек аы шыындарыны 50% клемінде алуа болады. Машиананы зіндік нын есептеуде шыарылатын машиананы санын білу ажет жне ндірісті мегеру жне дайынды шыындарын анытау ажет.

 

4Кесте . Машина жасайтын жмысшыларды ебек аысыны есебі

 

№	Крсеткіштер	лшем бірлігі.	Крсеткіштерді маанасы
1.	Машинанаы жалпы салмаы	кг
2.	1 кг салматаы машинаны ебек шыындары	адам-са.
3.	Машина жасауды жалпы ебек сыйымдылыы	адам-са.
4.	Саатты тарифтік ставка	теге
5.	Ебек аы орыны тарифі	теге
6.	осымша аы	теге
7.	Негізгі ебек аы (ебек аы орыны тарфтік суммасы жне осымша)	теге
8.	осымша ебек аы	теге
9.	Ебек аы шыындары (негізгі жне осымша ебек аы )	теге
10.	Ебекті толассыз телімі шін осымша жне ауданды коэффициент бойынша ебек аы оры	теге

 

7. Жабдытарды анау жне кту шыындары(амортизациялы блінулер, амортизационные отчисления, жабдыты аымды жндеуі, цехты транспорт, инструменттерді айта алпына келтіру шыындары жне тозуы ) жмысшыларды негізгі ебек аысыны 70 % клемінде алуа болады.

8. Цехты шыындар(амортизация, имаратты аымды жндеу, цех жмысшысыны ебек аысы, жарытандыру, имаратты жылыту) машина жасайтын жмысшыларды негізгі ебек аысыны 80 % клемінде алуа болады.

9. Жалпы ндірістік шыындар(административтік- басару персоналыны рамы, амортизация, ндірістік имаратты рылымы жне аымды жндеу жмыстары, кесе жне баса да шыындар) машина жасайтын жмысшыларды негізгі ебек аысыны 90 % клемінде алуа болады.

10. Баса да ндірістік шыындар(стандарттау шыындары, ылыми-зерттеу жмыстарыны шыындарына блінулер) машина жасайтын жмысшыларды негізгі ебек аысыны 10 % клемінде алуа болады.

11. ндірістік емес шыындар(орау жне тару шыындары, німді тиеу жне тсіру жмыстарыны шыындары) ндірісті зіндік ныны 5 % клемінде алуа болады.

Ктерме баажаа машинаны толы зіндік ны мен жоспарлы пайданы райды, яни,толы зіндік нны 15% клемінде алуа болады.

Шыарылу баасыктерме баа мен зіндік на осылан салытан рады.

 

5 кесте Жаа машинаны шыарылу жне ктерме баасы

 

Калькуляцияны маалалары	Сумма, теге
Шикізат жне материалдарды баасы
Сатып алынатын бйымдарды баасы
Технологиялы масаттаы энергия мен жанар май
ндірістік жмысшыларды ебек аысы
леуметтік ажеттіліктерге блінулер
Дайынды жне ндірісті игеруге шыындар
Жабдытарды анау жне кту шыындары
Цехты шыындар
Жалпы заводты шыындар
ндірістік баса да шыындар
ндірістік зіндік н
ндірістік емес шыындар
Жаа машиананы толы зіндік ны
Жоспарлы пайда
Ктерме баа
осымша бааны салыы (20%)
Шыарылу баасы

Машинаны жеткізу шыынны есебі

Шыарылу баасыны пайызды крсеткіші бойынша транспортты шыындарды анытауа болады (10%). Егер де есептеулер наты бір ксіпорына атысты болса, онда шыарушы ксіпорынны жаа ралдарды жеткізіп беру шыындары бойынша есептеледі.

Машинаны монтаждау шыындарыны есебі

Монтаждау шыындарын анытау наты нормалара сай шыарылыу баасыны пайызды крсеткіші бойынша аныталады (10%).

ндірістік ауданны ныны есебі

Машина алып тран ндірістік ауданны ны 1кв.метр жерді орташа баасыны, ызмет крсету жне жру, ткелдері арылы аныталады:

 

С_пп = S *Ц_пп,

мнда S – ауданны клемі, кв.м.;

Цпп – 1 кв. м ндірістік ауданны баасы, теге

 

Сонымен жаа машинаны ендіруді крделі шыындары келесі жолмен аныталады:

 

К₂ = ОЦ + Р_д+Р_м+С_пп

 

мнда ОЦ – жаа машиананы шыарылу баасы; Р_д – машинаны жеткізіп беру шыындары ; Р_м – машинаны монтаждау шыындары; С_пп – ндірістік ауданны баасы.

Негізгі машиналарды крделі шыындарын анытау К₁. Негізгі машинаны баасы каталог жне прейскуранта крсетілген баа бойынша сол саладаы ксіпорындарды ралдары бойынша аныталады.