Фитоценоздаы сімдіктерді бір-біріне сер ету жолдары 15 страница
сімдіктер жабыныны КСРО территориясын амтитын ылыми-апаратты шолу геоботаникалы картасы 1954 жылы жарияланды. Оны масштабы 1: 4 000 000 болды.
Одан кейінгі жоспарлар, яни масштабы 1: 2 500 000 сімдіктер картасын жасау ртрлі себептермен орындалмай алды (Катова, 2011).
Геоботаникалы шолу карталарын жасау саласында айтарлытай нтижелер жоары оу орындарына арнап жасаумен байланысты.
Жоары оу орындарына карталар жасау тарихында екі кезеді атауа болады (Катова, 2011). Бірінші кезеге 1955 жылы КСРО-ны ылыми-апаратты геоботаникалы картасы негізінде жоары оу орындарына арналан КСРО-ны геоботаникалы картасы жасалынды (масштабы саталан).
1974 жылы КСРО-ны жоары жне арнайы орта білім беру Министріні бйрыына сйкес жоары оу орындарына (ЖОО) арналан карталар сериясын жасау басталды. Бл жолы ЖОО картографиялы амтамасыз ету жмыстарында табиатты картасын ке тематикалы спектрде жасау жоспарланды. Ол карталар территориялы (дние жзі картасы, континенттер жне КСРО картасы) жне тематикалы сериялар жасау арастырылды. сімдіктер жабыныны универсальды жне арнайы жасалуа жоспарланан карталар саны оншаты болды.
Алаш рет ртрлі территорияларды амтитын (дние жзі, материктер, КСРО, КСРО-ны еуропалы блігі) универсальды карталармен атар КСРО территориясыны арнайы карталары (орман, батпа, табии мал азыты т.б.) жасау жоспарланды.
Е КСРО-ны Еуропалы блігіні жне Кавказды сімдіктер жабыны картасы (масштабы 1: 2 000 000) жасалды. Ол карталар ЖОО арнап жасалды. Ол карталар КСРО-ны еуропалы блігіні жне Кавказды сімдіктер жабыны картасы (масштабы 1: 25 000 000) (1972) негізінде жасалынды.
Универсальды геоботаникалы карталар сериясын жасауды орталы орын КСРО-ны сімдіктер жабыны картасына (масштабы 1: 4 000 000) (1990 ж.) берілді.
Кейінірек гранттар аясында аржыландырылатын жобалар есебінен таы да екі карта жасалды:
1. «Ресейді жне шекаралас мемлекеттерді айматы жне белдеулер типі сімдіктер жабыны картасы» (1999),
2. «Ресей Федерациясы жне шекаралас мемлекеттерді табии жайылымдары» картасы.
Ресейді лтты атласына арнап Ресейді сімдіктер жабыны картасы жасалды (2007).
Борталев С.А. жне т.б. (2009) дистанциялы барлап білу материалдары негізінде «Ресейді сімдіктер жабыны картасын» жасады. Бл карта космостан тсіруді ммкіншіліктеріні мол екендігін крсетті.
«азастан жне Орта Азия сімдіктері жабыны картасы» (1995) негізінде Е.М. Рачковская жне т.б. (2003 ж.) «азастан жне Орта Азияны ботаникалы географиясы (шл облыстары шекарасында) монографиясын жазды. Монографияда азастан жне Орта Азия шлді жне таулы территорияларыны негізгі сімдіктер ауымдарыны ботаникалы географиясы, экологиясы жне типологиясы туралы азіргі заманы мліметтер жинаталып тжырымдалан.
сімдіктер жабыныны экологиялы ызметін баалауды табии ресурстарды орау тиімді пайдаланып ндірістік кштерді дамытудаы рлі зор. Бл проблеманы шешуде картаа тсіру тжірибесі ылымда жеткілікті.
Интегралды биогеографиялы карталар жасауды, яни биотикалы жабын задылытарын крсететін сімдіктер жне жануарлар лемін бірге крсететін карталар жасауды маызы зор.
Санды картография жадайында геоинформациялы картографияны ммкіншіліктері жоарыдаы проблемаларды шешуге ммкіншілік береді.
7.6.2 сімдіктер жабынын зерттеуді дистанциялы тсілі
КСРО-да сімдіктер жабынын дистанциялы зерттеу тсілі 1920 жылдардан бері дамып келеді. 1924 жылы КСРО-да аэрофотожмыстарды бірінші ндірістік орталыы – Добролет йымдастырылды. Профессор Турский 1921 жылы ормандар орын анытауда аэросуретке тсіруді пайдалану туралы пікір айтты. А.Е. Новосельский (1922) ормандарды аэросуретке тсіруде алашы тжірибе жасады. Білімні бл жаа саласы азіргі кезде кеінен практика жзінде олданылуда. Германияда, Америка рама штаттарында, Канадада ормандарды аэросуретке тсіру кеінен пайдаланылуда.
1926 жылдары Ленинградты облысты орман шаруашылыы Ленинград облысы ормандарын аэросуретке тсіруді пайдаланып зерттеді.
1929 жылы Ленинградта аэротсіру ылыми зерттеу институты ашылды. 1932 жылы институт Наркомлестен аэротсірудегі шифрды жай жазуа айналдыруды дешефирирование методикалы нсауын жазуа тапсырма алды. ртрлі экспедицияларды аэротсіру материалдарын А.К. Пронин (1935) жинатап ортындысында «Орман аэротсірудегі шифрларды жай жазуа айналдыру нсауын» жариялады. Ол нсау 3000 дана болып баспадан шыты.
1944 жылды 9 апанында Москвада КСРО ылым академиясында аэротсілдер лабораториясы ашылды (ЛАЭР). азір космоаэрогеологиялы тсілдер ылыми зерттеу институты (НИИКАМ).
1970 жылдан бастап космос апараттарын орман шаруашылыында пайдалану кеінен жргізіле бастады (Попова, Бычкова, 2011). сіресе жерді жасанды спутниктеріні оптикалы диапазон аппараттары (Landsaf, SPOT) – орман шаруашылыын картаа тсіруде кеінен олданыла бастады. Ресейде 1990 жылдан бері орманны мониторингін жасау шін спутник жабдытары (СВЧ-диапазонда) белсенді пайдаланылуда. ртрлі поляризациялы шаралар ааштарды биомассасын жне здіксіздігін анытауда табысты пайдалануда. Биомассаны анытауда е тиімдісі - Кросс-поляризациялы шаралар жйесі (Попова, Бычкова, 2011).
2005-2008 жылдары Ресейде ормандарды космосты мониторинг жасау жйесі пайдалануа ендірілді.
Батпатарды зерттеуде 1970 жылдан бастап Landsat – 5, Landsat – 7 спутниктері мліметтері кеінен пайдаланылуда.
Солтстік азастанда 1950 жылдары ра далаларда жне орманды далаларда топыратарды жне сімдіктер жабынын зерттеуде ландшафтарды комплекстік зерттеуде аэротсірулердегі шифрды жай жазуа айналдыру (дешифирование) дрыс нтижелер берді.
1954 жылы азастанда ты жне тыайан жерлерді зерттеу шін экспедиция йымдастырылды. Аэросуретке тсірілген материалдар Орта Азияны ра жне субра айматары сімдіктері жабынын зерттеуде пайдаланылды (Попова, Бычкова, 2011).
Б.В. Виноградов аэрофототсірілгенде негізгі ландшафтардаы кілгін учаскелердегі материалдарды талдап, оларды белгілерін анытап, орытынды жасауа болатындыын ескертті.
Б.В. Виноградов (1959) КСРО-да ртрлі географиялы айматарында жне ландшафтарында орналасан орытарды жне стационарларды Аэрофотоа тсіруді сынды. йткені орытарда ландшафтар здеріні табии кйінде саталан жне олар жан-жаты толы зерттелуде. Сондытан оларды айтадан Аэрофотоа тсіру арылы ландшафтардаы табии згерістер туралы орытынды жасауа болады деді.
сімдіктер леміне антропогендік факторлар сері айматары мониторингісі аясында НИИКАМ-да 1970 жылдан бері аэро- жне космотсірулер материалдарына талдау жасау нтижесінде сімдіктер жабынына ртрлі ндірістік мекемелерді, ауыл жне орман шаруашылыы ызметтеріні, гидротехникалы рылыстарды, алалар салуды серлері зерттелуде.
сімдіктер мониторингін оптикалы диапазонны тар спектр аймаында пайдалануды таы бір баыты ол - ауылшаруашылыын дл дрыс дамыту шаралары. Крінетін диапазонда дайы, жйелі спутник жне авиация кмегімен суретке тсіру нтижесінде егістердегі олайсыз теріс згерістерді з уаытында байап тыайтыш себу, химиялы орау жне т.б. жмыстарды жргізіп, німділікті белгілі дрежеде сатау.
Спутниктен алынан мліметтер соы жылдары шлдену проблемаларын зерттеуде кеінен олданылуда (Огарь, Гелдиев, 1999; Попова, Бычкова, 2011).
Тарауды ысаша мазмны
Ареал – сімдіктер трлері, туыстары жне баса да категориялары таралан айма. Егер біз сімдікті бір тріні мекен жайын мысалы, Тркістан термопсисін алып, оларды нкте трінде картаа тсіріп, е сырты нктелерді сызышамен осу арылы оны ареалын анытауа болады, яни сол сызыты ішіндегі аудан сімдікті осы тріні таралан аймаы немесе ареалы болып табылады. Біра мндай нктелі картаны тек сирек кездесетін сімдік трлеріне ана пайдалануа болады. Кейбір мекен жайлар ареалды сыртында орналасан болуы да ммкін, мндай жадайда ареалды шет форностры деп атайды. Негізгі ареалды алыста орналасан оларды фрагменттері болуы ммкін, олар энклавтар деп аталады. Кейде бкіл ареал бірнеше бірдей блшектерге блінген болады. Мндай тарихи себептерге байланысты пайда болан ареалдар дизъюнктивті ареалдар деп аталады.
Ареалды клемі ртрлі болуы ммкін. Кейбір сімдік трлері барлы континенттерде кездеседі (космополиттер), басалары кішкентай ана территорияда кездеседі (эндемдер). Asteraceae, Poaceae жне кейбір баса тымдастар кілдері жер шарында тгел тараан десе де болады.
Эндемдер: полиэндемдер жне неоэндемдер деп ажыратылады. Полиэндемдер – ткен асырлардаы алан таксондар кілдері, неоэндемдер – ошауланан ареалдарда пайда болан жас трлер. Мысалы, Британия аралы ырым, Байал эндемдері.
сімдіктер жабыны флорасында трлерді ш тобын ажыратуа болады: 1) эндемдер; 2) аэндемдер; 3) эиремдер.
Эндемдер - географиялы шаын аймаа ана таралан, баса жерде кездеспейтін трлер.
Аэндемдер – осы шаын аймата пайда болан, біра азіргі ареалы ол айма территориясынан сырт жерде пайда болан трлер.
Эиремдер – бл айма территориясынан сырт жерде пайда болан трлер. Екі формацияны немесе екі айматы флораларыны айырмашылыын немесе састыын ортаты коэффициент арылы крсетуге болады:
К=а+в-с/а+в-с
Мндаы а – бірінші аудандаы трлерді саны,
в – екінші аудандаы трлерді саны,
с – трлерді жалпы саны
Жер шарында бір-бірінен флорасымен згешеленетін 6 флоралы айма бар:
1. Голарктикалы дние
2. Палеарктикалы дние
3. Неотропикалы дние
4. Австралиялы дние
5. Антарктикалы дние
6. Кап дниесі
Жер шарында фитоценоздар белгілі задылыпен таралады. Оларды біреулері негізінен экотопты жадайына сйкес фитоценоздарды алмасу ерекшеліктеріне байланысты. Бан ртрлі комплекстік (латынны complexus – ттасып кету, абысу) былыстары жатады. Екіншілеріне ассоциацияларды, формацияларды жне сімдіктер жабыны типтеріні климат жадайына байланысты таралып, горизонтальды жне вертикальды айматара блінуі жатады.
Косплекстік – бір ландшафтаы ртрлі ассоциацияларды экотоп жадайына байланысты алмасулары салдарынан сімдіктер жабыныны біркелкі емес формалары.
Наыз комплекстерде фитоценоздарды алмасуы бір жйемен, траты болады. Ал егер фитоценоздарды алмасуы бір жйеде траты болмай, ртрлі сипатта болып жне фитоценоздарды млшері ралай болса,ол комплекстілік емес комбинация (латын. combino – осамын, жалаймын) деп аталады.
сімдіктер жабындарыны айматылыы сол территорияны континентальды климат ерекшеліктерімен рекеттестікте болады.
Айматы жалпы географиялы за ретінде И.И. Докучаев длелдеді, соны ішінде ол рбір айматы климаты, топыраы, сімдіктері жне жануарлары лемдері арасында зады байланыстар бар екендігі туралы жазды.
ТМД елдерінде сімдіктер жабындарыны 4 аймаын жасы ажыратуа болады: тундра, орман, дала жне шл. рбір аймата жазытытаы тіршілік ететін орындарды (суды бліп тратын тегістіктерде) осы аймаа тн сімдіктер жабыныны айматы типтері болады. Шлдер аймаында бта жне бташа типтері, дала аймаында бта, шптесін орман аймаында – орман жне шалынды (шптесін), тундра аймаында ына, мк жне бташа типтері тн.
Егер сімдіктер жабындарыны айматаы типтері жазытытаы тіршілік ету орындарында кездесетін болса, тіршілік етуді басаша жадайларында сімдіктер жабындарыны интерзональды (аылшынны interzonal, латынны inter – аралы жне гректі zone – зона) типтері дамиды. Интерзональды фитоценоздар сімдіктер топтарына мысалы, суаттардаы, арна жанындаы жайылымдардаы, сорта жне ышыл топыратардаы сімдіктер жатады.
Кейбір аймиатардаы экстразональды (латынны extra – сырт жне гректі zona – зона) сімдіктер жабындары кездеседі. Мысалы, дала аймаындаы араай орманы.
Геоботаникалы картаа тсіру азіргі кезде сімдіктер жабынын зерттеуде жне сімдіктер ауымыны географиясын білуде негізгі тсілдерді бірі болып табылады.
Барлы геоботаникалы карталар толытыына, длдігіне жне масштабына арай 4-ке блінеді:
1. Майда масштабты карталар, масштабы 1: 500 000
2. Орташа масштабты карталар, масштабы 1: 300 000-1: 100 000
3. Ірі масштабты карталар, масштабы 1: 50 000-1: 10 000
4. Толы дл карталар жне жоспарлар, масштабы 1: 5 000-1: 500
Барлы геоботаникалы карталар масатына жне маынасына арай бірнеше кластара блінеді, оларды ішіндегі е маыздылары:
1) Биоэкологиялы жіктеуді негізінде сімдіктер жабыныны ерекшеліктері туралы мліметтер беретін карталар, оларды талабына сай аыз жасалынады;
2) Генетикалы немесе география-генетикалы жіктеуді негізінде сімдіктер жабыныны ерекшеліктері туралы мліметтер беретін карталар;
3) сімдіктер жабындарыны кейбір жеке ерекшеліктері туралы мліметтер беретін арнайы карталар, мысалы, мал азытары, ормандар, дрілік сімдіктер жалпы пайдалы сімдіктер орлары туралы карталар.
Барлы ботаникалы карталар екі топа блінеді: флоралы жне сімдіктер жабыныны картасы. сімдіктер жабыныны карталары з кезегінде геоботаникалы аудандар жне геоботаникалы немесе сімдіктер ауымдарыны карталары болып блінеді.
1974 жылы КСРО-ны жоары жне арнайы орта білім беру Министріні бйрыына сйкес ЖОО-на арналан карталар сериясын жасау басталды. ЖОО картографиялы амтамасыз ету жмыстарында табиатты картасын ке тематикалы спектрде жасау жоспарланды. сімдіктер жабыныны универсальды жне арнайы жасалуа жоспарланан карталар саны оншаты болды. КСРО-ны Еуропалы блігіні жне Кавказды сімдіктер жабыны картасы жасалды. Ол карталар ЖОО арнап жасалды.
Кейінірек таы да екі карта жасалды:
1) «Ресейді жне шекаралас елдерді айматы жне белдеулер типі сімдіктер жабыны картасы» (1999),
2) «Ресей Федерациясы жне шекаралас мемлекеттерді табии жайылымдары картасы».
Дистанциялы барлап білу материалдары негізінде Ресейді сімдіктер жабыны картасы жасалды (Борталев, 2009). Спутниктен алынан мліметтер соы жылдары шлдену проблемаларын зерттеуде кеінен олданылуда.
Пысытау сратары:
1. сімдіктер ареалы
2. Фитоценоздар флорасыны географиялы элементтері
3. Флоралы дниелер
4. Фитоценоздарды комплекстілігі
5. сімдіктер жабындарыны айматары
6. сімдіктер жабындарын картаа тсіру
7. Майда масштабты шолу карталарыны маызы
8. сімдіктер жабынын зерттеуді дистанциялы тсілі
8. ФИТОЦЕНОЗДАРДЫ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ ЖНЕ
ОРДИНАЦИЯСЫ
Ежелден адамдар сімдіктер жабыныны орман, шалындытаы сол сияты ртрлі формаларын ажыратты. Ормантануды ылыми негізі пайда болана дейін тайганы трындары орманны ртрлі типтерін мысалы, араайлы, шыршалы жне оларды варианттарын ажырата білді. Шалындытарда сімдіктеріне жне скен ортасыны жадайына арай аар шалындары /луга поемные/, орманды алап шалындары /луга лесные/, сай-сала шалындары /луга суходольные/, сулы алапты шалындыы /луга пойменные/ деп бле білді. Бдан біз шаруашылыпен айналысан халы шін ртрлі сімдіктер жабындарын бір-бірінен крнекті белгілерімен /рамымен/ сімдіктерді шаруашылытаы маызымен тіршілік орындарыны ерекшелігімен таы с.с. ажыратылатын негізгі типтерге біріктіру ажеттігін креміз.
Осы ажеттілікпен, пайдаланылатын жерлерді типтерге блуде /сімдіктер жабыны белгілеріне сйене отырып/, сімдіктер жабынын классификациялауды тпкі негізгі масаты аныталынады. Халыты, сімдіктер жабындарыны типтеріне ойан аттарын классификациялауды тпкі негізгі масаты аныталынады.
Халыты, сімдіктер жабындарыны типтеріне ойан аттарыны жне берген тсініктеріні біреулері клемі жне мазмны жаынан те ке /мысалы, орман/ екіншілері – тар клемді жне жеке /ылан жапыраты орман немесе ара орман/, шіншілері – одан да тар маынада /араайлы орман, шыршалы орман/ болады.
Осылайша сімдіктер жабыныны халы классификациясы пайда болды. Бл классификацияда тым жалпы ымдар /мысалы, орман, шалынды жне т.б./ оан баынышты ымдара блініп, яни жоары жне одан тменгі рангтерден тратын жйеге келтіру бірліктеріні “иерархиясы” пайда болды.
Мндай жйеге келтіруді стихиялы процесі кезеінде ртрлі аудандарда жне елдерде аныталан сімдік жабындарыны типтері ртрлі атпен аталады. Бл кезеде сімдіктер жабынына берілген бір ымны ртрлі аудандарда маынасы бірдей болмады. Бір жадайда сімдіктер жабынын блгенде жйеге келтіру бірліктеріні жоары рангын анытаумен шектелсе, баса жадайда оларды оан баынышты майда рангтара блшектенеді. сімдіктер жабыны туралы ілімні ала дамуына байланысты оларды классификациялы бірліктерін /флоралар жйесіндегі тр, туыс, тымдас сияты/ барлы жерге бірдей жйеге келтіру ажет болды. Біра фитоценоздар типін бліп жне жйеге келтіру - те крделі проблема. Бл жмысты крделілігі фитоценоздарды ртрлі тіршілік формаларына жататын трлерден ралатындыында. Сонымен атар, фитоценоздар - те динамикалы былыс. Кез-келген уаытта фитоценозда оны маусымды флуктуациялы немесе сукцессиялы кйлері бейнеленеді. азіргі кезде адамдарды ртрлі сер етуіні нтижесінде сімдіктер жабындарында фитоценоздарды кптеген байыры жне туынды модификациялары кездеседі. Табиаты ртрлі фитоценоздарды бір типке жатызатын, яни конвергенция /ртрлі текті организмдерді сас белгілеріні болуы/ былыстарын жиі кездестіруге болады. рине мндай жадайларда фитоценоздарды конвергенциясы емес доминанттарды конвергенциясы деп тсінген дрыс. Конвергенциямен атар табиатта дивергенцияны да /организмдерді орта белгілеріні, састы асиеттеріні жойыла бастауы/ байауа болады. Соны салдарынан сімдіктерді скен жеріні жадайыны згеруіне баланысты доминанттарымен ажыратылатын екі фитоценоза блініп кететіндігін круге болады. Бл нені крсетеді? Бл тек ана доминанттарды негізге алып фитоценоздар типтерін блу масата сйкес келмейтіндігін крсетеді.
Фитоценоздар типтерін блуді таы бір иыншылыы оларды кбісіні бір-біріне ласып жататындыында. Осыан байланысты оларды арасындаы шекараларды тек шартты трде ана жргізуге болады. Бл жадай геоботаникада брын басым болып келген баыт – фитоценоздарды дискренттігімен /зілмелілік/ атар табиатта сімдіктер жабындары здіксіз /котинуум/ деген ымны шыуына алып келді. Фитоценоздарды дискренттігін /зілмелілігін/ мойындаан геоботаниктер блінген фитоценоздар типтерін жйеге келтіру шін организмдер систематикасындаыдай классификациялау тсілін олданады. Ал екінші баытта, яни фитоценоздарды здіксіздігін /континуум/ мойындаан геоботаниктер оларды бір жйеге келтіру шін ординация тсілін олданады.
сімдіктер жабыныны негізгі бліктері ретінде фитоценоздар типтерін белгілеу шін ртрлі терминдер сынылады. Бізді елімізде ХІХ асырды соында жне ХХ асырды басында “формация” термині пайдаланылады. Ол кезде формация деп физиономиялы /сырты крініс/ типтер аталды. Сол кезден бастап “формация” термині сімдіктер жабыныны систематикалы бірлігі ретінде ботаник-географтар арасында ке тарады. Ботанико-географиялы зерттеу жмыстарында сімдіктер жабындары, олардаы басым болатын сімдік формаларына байланысты физиономиялы типтерге біріктіріледі. Біра сімдікті негізгі формаларын тсінуде бірауыздылы болмаандытан /мысалы А. Гумбольдт/ 19 формасын ажыратса, Гризенбах 60, ал Кернер – 11 формасын блді /формация клемін тсінуде де бірауыздылы болмады/. Бл сімдіктер жабындарын блшектеп блуге бір ана физиономиялы принципті жеткіліксіз екендігін крсетті. 1960 жылы Брюсельде ткен 3-ші халыаралы ботаникалы конгресте сімдіктер жабындарыны негізгі лшем бірлігі ретінде ассоциация абылданды.
8.1 сімдіктер ассоциациясы туралы тсінік
Ассоциация /аылшынша – association, латынша associatio - осу, рама/ - фитоценоздарды классификациясындаы негізгі синтаксон. Ассоциация терминін бірінші олданан неміс алымы А. Гумбольдт 1805 ж. /Брюссель, 1910 ж./ конгресте ассоциацияа мынадай анытама берді: “Ассоциация – тіршілік ететін орын жадайлары біркелкі жне сырт крінісі /физиономиясы/ біркелкі белгілі бір флоралы рамы бар сімдіктер ауымы”. Сол уаыттан бері “ассоциация” термині кптеген елдерде сімдіктер жабындарыны негізгі лшем бірлігі ретінде пайдаланылып келеді. Ассоциация зінен кіші майда блшектерге блінеді /субассоциация, ассоциациялар варианттары/, сонымен бірге флоралы ортатыына ірі синтаксондара /одатар, атарлар, кластар тобы, дивизиондар/ біріктіріледі. КССР-да за уаыт бойы ассоциациялар доминанттарды ортатыына байланысты блініп келеді. Содан кейін олар сырты /физиономиялы/ белгілеріне арай топтастырылды. Мысалы, ассоциациялар тобы, ассоциациялар класы, формациялар, формациялар тобы, формациялар класы, сімдіктер жабындарыны типтері.
сімдіктер жабынын классификациялауды Бкілодаты шінші кеесінде /Ленинград, 1971/ ассоциацияны анытаанда, флоралы белгіге ерекше кіл аудару керек деген арар /революция/ абылданды. Бл жадайда рине, ассоциацияны атын ою шін синтаксондар номенклатурасын білу керек. Синтаксондар номенклатурасы - блінген синтаксондарды атауды ережесі. Классификация принциптеріне байланысты ртрлі баыттарда синтаксондар р алай аталады. Бл проблеманы дрыс шешуде Браун-Бланке мектебі лкен табыса жетті, олар бл жмыста идиосистематика тжірибесін табыспен пайдаланды. Браун-Бланке жне оны остаушышыларды дамытып келе жатан баыты - фитоценоздар классификациясы флоралы сигматизм деп аталады. Бл жадайда ртрлі рангтаы бірліктер з аттарын таксондар /туыстар немесе трлер/ бойынша алады. Таксондар сіп, тіршілік ететін ортасыны жадайын немесе сырт крінісін /физиономиясын/ бейнелейді. Синтаксондар атын растыру жніндегі соы нсауды “фитосоциологиялы номенклатуралар кодексі” деген атпен Баркиан, Моравец жне Роше /Миркин, 1983/ дайындап сынды. Ол нсау 1979 жылды 1 атарынан кшіне енді. Бл кодексті негізгі ережелері мыналар: