Категории:

Астрономия
Биология
География
Другие языки
Интернет
Информатика
История
Культура
Литература
Логика
Математика
Медицина
Механика
Охрана труда
Педагогика
Политика
Право
Психология
Религия
Риторика
Социология
Спорт
Строительство
Технология
Транспорт
Физика
Философия
Финансы
Химия
Экология
Экономика
Электроника

Зіндік сана–сезімні тла дамуындаы мнін анытаыз.

зіндік сананы тла дамуындаы мні.

зіндік сана—сезім рбір нрсені мн-жайын танып білуге жетелеп, р илы рекеттер жасауа мтылдырады, адам іс-рекет жасай отырып, оны нтижесін зі баалайды, андай іс-рекеттермен шылдану ажеттігін ойластырады. зін-зі тану – зіндік сана-сезімні ызмет ету механизмі ретінде психологиядаы е иын жне маызды мселелерді бірі. Мінез-лыты реттеушісі бола отырып, зін-зі тану тланы одан рі дамуына ыпал етеді. Ол сырты сер мен тланы ішкі кйі жне оны мінез-лы формалары арасындаы тепе-тедікті алыптастырады.

зін-зі тану дерісіні нтижесі адамны зі туралы жан-жаты ымдары мен біліміні алыптасуы болып табылады. зін-зі тануды нысаны –іс-рекетті субъектісі ретіндегі адамны з тласы.

зін-зі тануда адам бір мезгілде танымны субъектісі ретінде де жне нысаны ретінде де крінеді. Психолог алымдар зін-зі тану зіндік санадан туындайды деп, зін-зі тануды зара бірлікте арастырылатын екі негізгі компонентін бліп крсетеді: 1) зін білу жне 2) зіне деген кзарасы. Ал И.И.Чеснокова зін-зі тануды ш компонентті: зін-зі тануды, зіне эмоциялы-ндылы атынасты жне тланы мінез-лын зі реттеуіні бірлігінде тсінуді сынады (1).

зіндік сана-сезімні оянуын баланы ана рсаындаы даму кезеімен байланыстыратын тсініктер де бар. Мнда баланы ана рсаындаы кезеімен байланысты тйсінулер басты рлді атарады. Олай болса, ана рсаында физиологиялы дамумен атар зіндік сана-сезімні алыптасуы да атар жреді.

зіндік сана «рефлексия» терминімен бірлікте тсіндіріледі. Рефлексия адамны ойлау, зін-зі тану рекеті ретінде адамны жан дние леміні ішкі рылысы мен ерекшелігін ашады. Тланы з-зіне рефлексивті атынасын зіндік сана кеістігіні даралы шебері,яни авторефлексия деп атайды. Адамны з-зіне рефлексивті трде арай алу абілеті – тланы адамдар арасындаы леуметтік атынастарды интерио-ризациялауды (сырты рекетті ішкі амала ауысуы) нтижесі болып табылады [2].

Сйтіп, зіндік сана наты адамдар мен іс рекетті наты субъектілері атынасатын оамды атынастар жйесінде зін–зі тануды алыптастыруа негіз болады.

зіндік сана – адамны зін-зі объективті дниеден блуі, зіні дниемен атынасын, зіні істерін, рекеттерін, ойлары мен сезімдерін, тілектері мен мдделерін, зін тла деп ынуы жне баалауы. зіндік сана-сезім – сананы зіді білу мен зіе атынасты бірлігі ретінде крінетін бір трі. зіндік сана-сезім сырты ортаны жне зіді зі тануды бейнеленуінен біртіндеп алыптасады. Адамны зін практикалы жне танымды іс-рекетті субъектісі, жеке тла (яни зіні адамгершілік асиеттерін, ызыушылыын, ндылыын, мратын жне мінез-лыын) ретінде ынуы жене баалауы.

зін-зі тану–бл зіді, зіні потенциалды жне белсенді асиеттеріді, тлалы жне интеллектуалды асиеттеріді, мінез-лы сипаттарын, зіні баса адамдара атынасын тану дерісі. зін-зі тануды механизмдері, рылымы, мні психология ылымында арастырылады. Адамны тлалы жне шыармашылы леуетіні сарылмас айнар кзі зін-зі тану болып табылады. Сондытан зін-зі тану аса крделі деріс ретінде тмендегідей мнге ие:

• зін-зі тану тланы психикалы жне психологиялы денсаулыын мегеруді шарты болып табылады;

• зін-зі тану – ішкі гармония мен психологиялы жетілуді мегеруді тсілі.

• зін-зі тану – тланы зін-зі дамуыны, зін-зі жзеге асыруыны бірден бір жолы.

алым Р.С. Немов зiн-зi тануды психологиялы бiлiм негiзiнде арастыра отырып оны маызды айнар кздерi ретінде оршаан орта, ата-ана, туан-туыс, достар т.б атап крсетедi.Л.Н. Десен тланы зiн-зi тануы мен зге адамдарды ол жайлы бiлуi, тануыны арасындаы зара байланыс, е алдымен оршаан адамдар ортасында арым-атынасты дегейiмен аныталатынын айтан.

Ж. Маралов «зiн-зi тану» - бл зiнi потенционалды жне жеке бас асиетiн, интеллектуалды ерекшелiгiн, мiнез-лын, зiнi атынасын зге адамдар арылы зiн тану процесi», - дейді. А. Адлер зін-зі тануды мн-маынасын адамны зіні алдына ойан шынайы масатын танудан креді. Ендеше, зін зі тану зіндік сана арылы алыптасатын адамны рухани адамгершілік асиеттеріні зара рекеттестігі деп орытуа болады.