Л.Гумилев атындаы Еуразия лтты университеті

Азастан Республикасыны білім жне ылым министірлігі

БЖ

Таырыбы:ылмыс санаты

Орындаан: Батаева Алтын,ГК-11

Астана,2016 ж

ылмысты санаттары деп оларды наты белгілері бойынша топа блуді айтамыз. азіргі азастан Республикасыны ылмысты Кодексі бойынша ылмыс сипатына, оама ауіптілік дрежесіне жне кінні тріне байланысты мынадай трт саната блінеді.

Ø оама онша ауіпті емес

Ø Шамалы ауыр ылмыс

Ø Ауыр ылмыс

Ø Ерекше ауыр ылмыс.

азастан Республикасыны ылмысты Кодексіні „ылмысты жауапшылытан жне жазадан босату туралы” 11 бабына сйкес.

1. „Осы Кодексте кзделген рекеттер сипатына жне оамды ауіптілік дрежесіне арай онша ауыр емес ылмыстара, ауырлыы орташа ылмыстара, ауыр ылмыстара жне ерекше ауыр ылмыстара блінеді.

2. Жасаланы шін осы Кодексте кзделген е ауыр жаза екі жыла бас бостандыынан айырудан аспайтын асаана жасалан рекет, сондай-а жасааны шін осы Кодексте кзделген е ауыр жаза бес жыла бас бостандыынан айырудан аспайтын абайсызда жасалан рекет онша ауыр емес ылмыс деп танылады.

3. Жасаланы шін осы Кодексте кздеген е ауыр жаза бес жыла бас бостандыынан айырудан аспайтын асаана жасалан рекет, сондай-а жасаланы шін бес жылдан астам мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза кзделген абайсызда жасалан рекет ауырлыы орташа ылмыс деп танылады.

4. Жасаланы шін осы Кодексте кзделген е ауыр жаза он екі жыла бас бостандыынан айырудан аспайтын асаана жасалан рекет ауыр ылмыс деп танылады.

5. Жасаланы шін осы Кодексте екі жылдан астам мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза немесе лім жазасы кзделген асаана жасалан рекет аса ауыр ылмыс деп танылады. [1]

Егер тергеуді жргізген немесе істі сотта араан кезде жадайды згеруі мен байланысты айыптыны істеген ылмысыны оама ауіптілік мні жойылады немесе оны зі оама енді ауіпті емес деп танылса, ылмыс нышандары бар іс-рекет жасаан адамды ылмысты жауаптылытан босатуа болады”, - делінген. Мнан рі арай оама онша ауіпті емес, ылмыс нышандары бар іс-рекет жасаан адам, егер оны ылмысты жаза олданбай-а тзеу жне айта трбиелеу ммкін деп танылса, ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкін”, - деп крсетілген. Бл ретке К-ны завдарында сйкес мына шешімдерді бірі абылдануы ммкін.

1. кімшілік жауапа тарту туралы

2. Іс – материалдарын жолдасты сотты арауына беру туралы

3. Іс–материалдарын жасы толмаандарды істері жніндегі комиссияны арауына беру туралы.

4. Адамда оамды йыма немесе коллективіне кепілге беру туралы.

Ал егер ауыр емес ылмыс нышандары бар іс-рекет жасаан адам, мндай ылмыс шін зада бір жылдан аспайтын мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза немесе баса да жеілірек жаза кзделген болса да, егер оны ылмысты жаза олданбай-а тзеу жне айта трбиелеу деп танылса, ол кімшілік жауапа тартылып, „ылмысты жазадан босатылуы ммкін” деп арастырылады, осы ылмысты жауаптылытан босатылан адамдара мынадай кімшілік шаралары олданылуы ммкін: жз сома дейінгі млшерде айып пл немесе табысыныны 20 процентіне дейінгісін стай отырып, жмыс істеген жері бойынша бір айдан екі айа дейінгі мерзімге (ттына) тзеу жмыстары немесе он бес тулікке дейінгі мерзімге ттына алу.

оама ауіптілігі кшті асаана рекеттер ауыр ылмыстар болып табылады. Ауыр ылмыстара ылмысты Кодексіні 71-бабына сйкес мыналар жатады: Мемлекеттік Комиссиялы рылысына мемлекеттік жне ауіпсіздігіне арсы ылмыстар жне мемлекеттік опасызды бандитизм (185 бап) атынас жолдарын жне транспорт ралдарын білдіру (299 бап), жалан ашаны немесе баалы ааздарды олдан жасау немесе сату (206 бап) абайсызда кісі лтіру (101 бап), денені ауыр дрежеде (ауыр) асаана жарааттау (103 бап), йелді зорлау (120 бап), кнігі немесе ерекше кнігі бзаылы (257 бап), атылатын аруды, о-дріні немесе жарылыш заттарды рлау (205 бап), дезертирлік (234 бап) жне таы да басалар. Кейбір ауыр ылмыстара жазадан шартты трде мерзімінен брын босату олданылады.

Біра ол жазаны таайындалан мерзімінен кем дегенде трттен ш блігін іс жзінде лгеннен кейін олданылуы ммкін.

Кейбір ерекше аса ауыр ылмыстара лім жазасы немесе он жылдан жоары мерзімге бас бостандыынан айыру сияты жазалар олданылады. „Аса ауыр ылмыстара мемлекеттік ылмыстар, асаана кісі лтіргендік „ жатады. Ал ылмысты Кодекстін 23 бабына сйкес „лім жазасын кешірім беру ретінде бас бостандыынан айырумен ауыстыран кезде ол 25 жылдан да кп мерзімге таайындалуы ммкін, біра жиырма жылдан аспауы керек”.

„ылмыс жасаана дейін он сегіз жаса толмаан адамдарды жне ылмыс жасаан кезде немесе кім шыару арсаында жкті халде болан йелдерді лім жазасына кесуге болмайды. кімді орындау арсаында жкті болан йелге лім жазасына олдануа болмайды” деген РК-ні 32 бабыны 2 тармаында.

Кейбір ерекше ауыр немесе ауыр ылмыста шартты трде мерзімнен брын босату олданылмайды (46 бап) К.

ртрлі ылмыс жасаан адамдара ылмыс жасааны шін жаза олданылады жне режим таайындалады.

„Ауыр деп саналмайтын ылмыстар шін бас бостандыынан айыруа бірінші рет сотталандара – жалпы режимдегі колоналар, ауыр ылмыстар шін бас бостандыынан айыруа бірінші рет сотталандара кшейтілген режимдегі колония, ерекше ауіпті мемлекеттік ылмыстар шін не брын бас бостандыынан айыру трінде жаза теген сотталандара ата режимдегі колониялар, ерекше ауіпті рецидивистер деп таныландар – ерекше режимдегі колоналар жатады”.

р мемлекетті задарында ылмыстарды топтауда, категориялара блуде здерінін ерекшеліктері бар. Мысалы, аылшын ылмысты ы алатын болса, онда барлы ылмыстар екі топа блінеді.

1. Айыптыны айыптау актін тапсыруа міндетті ылмыс.

2. Суммаралы юрисдикция ретімен аралатын жне жоарыдай ажет етілмейтін ылмыс.

Бірінші топтаы ылмысты зі ш трге блінеді: а) „Тризн”, б) „Фелония”, в) „Миксдиминор”.

„Тризн” – корольді жеке басына, мемлекетті ішкі жне сырты ауіпсіздігіне тиісті байланысты ылмыс.

„Фелония” – бл зімен, млкін конфискелеуді крсететін ылмыс.

„Миксдиминор” – барлы алан ылмыстар.

За шыарушылар ауыр ылмысты тек екі конструктивті белгісін крсетеді.

Бл рекет дет ойланан жне жоары оамды ауіптілік келетін болады. Мндай ауыр ылмыс мемлекетке, оама жеке адамны мддесіне асаана жасалатындытан ата жазаланып за мерзімге бас бостандыынан айырылады. Кейбір ауыр ылмыстара жер аудару, жерінен айдап жіберу, млкін конфискелеу сияты осымша жаза олданылады. Мысалы, йелді зорлау (120 бап). Билікті немесе ызметтік кіметтікті асыра пайдалану (1308 бап). Пара беруші мен пара алушыны арасындаы делдал болу (313 бап). Кінсіз адамды ылмысты жауаптылыа засыз тарту (344 бап). ылмысты ауырлататын жадайда жауап беруге мжбр ету (347 бап). Крінеу ділетсіз сот кімін шешімін немесе згедей сот актісін шыару (212 бап), есіртке заттарды засыз дайындау, сатып алу, сатау, тасымалдау, жнелту немесе сату (259 бап). Брын ауыр ылмысы шін бас бостандыынан айырылан екінші рет осындай ылмысты айталаса сотты кімімен те ауіпті аныпезер деп танылады. те ауіпті мемлекеттік ылмыскер мен кейбір ауыр ылмыскерге шартты трде бас бостандыынан айырып міндетті жмыс істеу жазасы шартты мерзімінен брын босату, жазасын жеілдету жрмейді. Сонымен атар ауыр ылмыстыа амнистия олданылмайды.

ылмысты оамды ауіптілігіні сипаты ылмыс жасалан объектіні мазмны мен маыздылыына, объектіні шеккен зардабыны характеріне (материалды, моральды, саяси жне т.б.) байланысты.

Пайдаланылан дебиеттер тізімі:

1. азастан Республикасыны ылмысты кодексі

2. Курс советского уголовного права. 1 т., 73 б.