Дріс 3. Диатомды –Diatomophyta балдырлар блімі 1 страница

арастырылатын сратар:

1. Диатомды балдырларды жалпы сипаттамасы

2. Жасуша рылысы

3. Диатомды балдырларды кбеюі

4. Диатомды балдырларды систематикасы

5. Диатомдыбалдырларды филогенезі

Жалпы сипаттамасы. Атына байланысты бл блімге кбінесе таяша пішінді, бір клеткалы жэне ауымды, кішкентай, микроскопиялыќ, крделі рылымды коккоид организмдер жатады. Диатомды балдырларды клеткалары дгелек, ш брышы сопа, трапеция, кпшек, цилиндр жне т.б. пішінді болады. Баса балдырлардан клетка рылыстарыны ерекшеліктері арылы айырылады. Клетканы тікелей жа, рылымсыз пектинді абы, ал оны сыртынан кремнеземнен ралан млдір жатаулы берік сауыт аптап жатады. Олар бір-біріне тыыз еніп жатан апаты сауыт сияты. Сауытты рылысы мен формасы жне білік пен симметрия жазытыыны бір-біріне байланысы диатомды балдырларды жіктелуді негізі болып есептеледі. Кремнеземді жатаулары клетканы тіршілік рекетіні нтижесінде ралады. Клетка сауыттары бір-біріне еніп жататын екі жатаудан трады. Жатауды уа тесіктері арылы протопласт зін оршаан ортамен арым-атынаста болады. Оны лкен жатауын эпитека, кішісін гипотека деп атайды. Эпитека дес не тегіс жатаудан — эпивальвадан жне белдеу шебері - эпицингивальвадан трады, гипотека да рылысы жаынан эпитека сияты гиповальва мен гипоцингивальвалы. Кейде жатауа параллелъ септа деп аталатын клетканы жартылай блетін кремнийлі перде пайда болады.

Сауытты симметриялы рылымды болуына байланысты бойлай, клдене жне орталы білікті сызыќтар жргізуге болады. Сол сызытарды зындытары арылы (оны биіктігін, зындыын, енін .анытайды. Егер сауыт ортасынан бір жазытыта те блінетіндей етіп штен арты сызы жргізуге болса, оны симметриялы сауыт дейді. Ал екі сызы жргізуге болса, ондай сауытты бисимметриялы бір ана сызы жргізілсе, моносимметриялы деп атайды. Жатау негізінен, актиноморфты жне зигоморфты болып екіге блінеді. Актиноморфты жатау арылы штен арты сызытар жргізуге болады жне ондай жатаулар дгелек,ш брышты, кп брышты келеді. Оан центрикалык диатомдылар жатады. Зигоморфты жатаулар арылы екіден арты бір жазытыта сызытар жргізіп, те блікке блуге болмайды. Оан бисимметриялы, моносимметриялы сауыттары бар пенатталар класыны кілдері жатады. Зигоморфты жатауды ішінде штары біркелкілері - изопольдылары, штары р трлі гетеропольдылара араанда кп болады. Жатауды штары сына пішінді, тмсы трізді, шкір, тоал, созыы болып келеді.

Кпшілік пеннаталарды сауытында екінші жаынан шыатын саылаулы тігістері болады. Тігістерді рылысы, формасы, зындыы р трлі. Ол екі жатауда да не бір жатауда орналасуы ммкін. Клетканы формасы оны орналасу жадайына байланысты. Клетка жатау жаынан бір крініс крсетсе, белдеу жаынан екінші бір крініс крсетеді. Жатауларында таксономикалы белгілерін анытайтын р трлі арнаулы элементтері болады. Бл арнаулы белгілер тек микроскоп арылы байалынады.

Клетка рылысы. Клетка млшері 4-2000 мкм-дай. Клетка протопластасы цитоплазмадан, ядродан, хлоропласттан, ор затынан, клетка шырыны бар вакуольдан, уа органеллалардан трады. Диатомдыларды баса микроскопиялы балдырлардан басты бір ерекшелігі - целлюлозды клетка абышасы мен крахмалды болмауында. Цитоплазма кпшілік уаытта клетканы абыралы абатына арай не клетканы ортасына жинаталан. Цитоплазманы сыртын мембрана абаты аптап жатады. Клетканы алан блімін клетка шырынына толы кптеген вакуолялар алып жатады, кейде олар бір-бірімен осылып ірі бір вакуоля райды. Клетканы шар пішінді бір ядросы кпшілік уаытта клетканы орталы бліміндегі кпіршеде, кейде цитоплазманы шет жатарына орналасады. Оны сыртын са тесікті екі мембрана аптап жатады. Ядроны 1-8-ге дейін ядрошыы болады. Хлоропластты пішіні, клемі жне саны р трлі. Олар кбінесе уа кптеген дн тэрізді не дгелек, сирек ірі бір не бірнеше пластинка пішінді, шеттері тегіс не тілімделіп алатанып келеді. Оны сыртын екі абат мембрана аптап жатады. Хлоропласт стромасында екі мембраналы абысан цистерналар - тилакоидтар орналасан.

Диатомдыларды тилакоидтарыны жоары сатыдаы сімдіктер мен кейбір балдырлардан ерекше ырлар рамай, ш не одан кп цистерналардан ралан будатар (пачки) рауында. Будатаы тила- коидтарды саны траты емес, ол организмні тіршілік ортасына жне систематикалы орнына байланысты. Бір не бірнеше тилакоидтар хлоропластты шет жаына орналасан. Мндай белдеулей орналасан тилакоидтар ызыл, оыр жне жылтырауы сары балдырларда кездеседі. Хлоропласттары кбінесе клетканы абыралы абатын алып жатады. Хлопласттарында линза, ойы пластинка пішінді бір не бірнеше пиреноидты болады. Хлоропласт хлорофилді а,с пигменттерімен оса А В каротин ксантофилдерді(фуко-,диа-то-,нео-,фуко-,) басым болуына байланысті ашы сары,оырлау тсті болып келеді. Хлоропластарыны кбінесе хризомонадалылардікі сияты жылтырауы сары тсті болуы ультрамикроскопиялы састытарыны болуында. Екеуіні де хлоропластында пигменттер жинаталатын ш дгелек жне бір белдеулеп орай жататын тилакоидтары болады.

Балдыр тіршілігін жойан уаытта оыр жне сары пигменттер суда еріп, балдырды тсі жасыл болып алады. Балдырды тсі кбінесе тіршілік ортасына жне жадайына байланысты. Планктонды тіршілік ететін трлерінде хлоропластты тсі жылтырауы сары, тсемікке бекініп тіршілік ететін трлері кбінесе оыр, ара-оыр тсті болып келеді. Фотосинтез процесіні нтижесінде май тамшылары, кейбіреулерінде волютин жне хризоламинарин жиналады.

Клетканы уа органеллаларына электронды микроскоппен крінетін митохондрия (хондриосома), Гольджи аппараты жатады. Митохондрия таяша, жіптесінді жэне дін сияты, клетканы бойына таралып жатады. Митохондрияда клеткаішілік зат алмасуын реттейтін ферменттер жинаталан. Соны арасында жиналан заттарды ыдыратып, энергия бліп шыарады. Кпшілік диатомдыларда ядроны екі жаында Гольджи аппараты орналасады. Ол бір-біріне тыыз жататын таяша, тор не абырша трізді са кпіршіктен трады. Оан клетканы тіршілік рекетінен тзілетін заттар жиналады. Ол заттарды шыару ызметіне атысады. Диатомды балдырларда вегетативтік уаытында озалыса келтіретін талшыќтары болмайды. Бларды озалысы крделі процесс, оны кейбіреулерінде тігістері атарады. Филогенетиталы жаынаи тігіс жас прогрессивті белгі болып есептеледі.

Кбеюі. Диатомды балдырлар клетканы жай екіге блінуі арылы вегетативті кебейеді. Бл процесс кремнеземді сауыттарыны болуына байланысты баса балдырлара араанда з ерекшеліктері бар. Клеткаішілік заты лайып, онда май тамшылары жинала бастайды, соны нтижесінде жатаулары бір-бірінен алшатайды, тек белдеу жатарыны шеттері арылы ана байланысып трады. Оны алдында ядро тек екіге блінеді де, протопласты да хлоропластпен бірге екіге б ліне бастайды. Егер хлоропласт біреу болса, ол тек екіге блінеді, ал егер екеу не бірнешеу болса, онда жаа пайда болан тума клеткалар да оны саны аналытаы хлоропласт санына жеткенше блінеді. Сйтіп, клетка ажырайды да, рбір жас клетка аналы клеткадан бір ядро, хлоропласт жэне бір жатау алып, жетіспеген жатауларын здері жасап алады. лкен жатау аланы кішісін жасайды, ал кіші жатау аланы лкен жатау жасауа шамасы келмей, тек кіші жатау жасайды. Аналы клетканы лкен жатауын - эпитекасын аланы аналы клетканы лкендігіндей, ал кіші жатауын гипотекасын аланы одан грі кіші болады. Гипотека эпитекаа айналып, гипотеканы жасадан райды. Кейінгі зерттеулерге араанда тума клеткаларда гипотеканы ралуы аналы клетканы ішінде ажырасып кетпей транда басталады. Аналы клетканы ішінде жатып тума клеткалар жаза рала бастаан гипотекаа 8іо ²₃ ионы кіреді. Сйтіп, тума клеткалар ажырасып кетпей транда оларды гипотекасы болады. Бл блініс бірнеше рет айталананнан кейін кіші жатау алып отыран жас клетка млшері бірнеше есе кішірейіп, рі арай бліну арылы кбеюге абілеті келмей алады. Сондытан оларды алыпты жадайа жетуі жыныс процесімен байланысты. Біра жыныс процесі р уаытта тек уа вегетативтік кбеюге абілеті жо клеткаларда ана бола бермейді. Сондытан жыныс процесі баса да жадайлара байланысты. Жынысты кбеюі кпшілігінде жасыл балдырларды конъюгациясы сияты изогамия, анизогамия, ал кейбіреуле- рінде оогамия арылы болады. Жынысты кбею процесі р класта р трлі. Пеннаттыларды жыныс процесі десмидиялыларды конъюгациясына сас, екі дара бір-біріне жаындап кілегейлер бліп шыарып, орта алы кілегейлі аппен апталады. рбір клеткадаы ядро редукциялы жолмен 4 ядро тзіледі, оны шеу, екінші біреулері жойылады.Соны нтижесінде бірінші жадайда барлы клеткаішілік заты бір гамета,екінші жадайда екі гамета тзіледі. Олар амеба трізді жылжып жатаудан шыады да,бір-біріне йылады,сйтіп бір не екі зигота райды.Олар клемдері жаынан лая бастайды,сондытан оларды су споралары немесе ауксоспоралар деп атайды.Барлы жадайда ауксоспорада алдымен эпитека содан кейін гипотека тзіледі. Ауксоспорадан пайда болан алашы клетка аналы клеткадан анарлым лкен болады. . Бірінші жадайда мейогенездік жне митозды жолмен бірінен кейін бірі жйелі блінуіні нтижесінде р аналы клеткадан бір озалыш жне бір озалмайтын гамета тзіледі. озалыш гамета озалмайтын гаметаа арай жылжып, онымен осылады. Екінші жадайда бір клеткадан тзілетін екі гаметаны екеуі де озалыш келеді, ал екінші клеткадан тзілетін екі гаметаны екеуі де озалмайды.

Центрикалы диатомдыларда оогармиялы жыныс процесі бар. Бір клет- калардан бір не екі талшыы бар редукциялы блінуді нтижесінде 4 сперматозоид ралады. Екінші бір клеткалардан пайда болан 4 ядроны біреуі ана сперматозоидты абылдауа абілетті. Оны шартты трде бір жмырталы оогоний клеткасы деп арайды. Сперматозоид оогонийге еніп, жмырта клеткасын рытандырады. Зигота пектин абыына оранып, ауксоспораа айналады. Мндай жынысты кбею пеннатталылар (рабодонема) класында кездеседі.

Планктонды трде тіршілік ететін диатомдылар да са 8-ден 16-а дейін жне одан да кп тзілетін микроспоралар арылы кбейетіндігі аныталды. Микроспоралар талшысыз не талшыты тсті не тссіз. Бл спораларды тзілу табиаты толы зерттелмеген. олайсыз жадайларда диатомды бал- дырлар тынышты кйге кшеді. Клетка шырынынан айырылан протопласт клетканы бір жаына арай ысылып ыысады. олайлы жадай туанда алыпты тіршілік жадайына кшеді. Кпшілік диатомдылар тышталан спора ралады. Оны алдында аналы клеткаішілік заты екіге блінеді де, оны райсысы спора ралатын аналы клеткаа айналады. Спораны жатаулары р трлі траты жне вегетативтік клетканы жатауынан згеше. Аналы клеткадан бір экзогендік не індогендік спора тзіледі. Жетілген экзогендік спора аналы клеткадан тысары орналасады, ал эндогендік спора аналыты ішінде жатады.

Диатомды балдырлар алыпты вегетативтік жадайда дамуы диплоидты кезегінде теді. Диатомды балдырлар кез келген жерлерде се береді. Оларды барлы биотоптарда таралуыны басты ерекшелігі р трлі экологиялы жадайлара жне сол тіршілік ортасыны згергіштігіне беріктігінде. Бларды кпшілігіні таралуына суды белгілі физико- химиялы жадайы лкен сер етеді. Оларды негізгі тіршілік ететін ор- тасы - су. Алашы диатомдылар осы суда пайда болып, за уаыт эволюция жолынан ткен. Олар барлы бгеттерде кездесіп, р трлі фитоценоздарды ралуына атысады да, сан жне сапа жаынан баса микроскопиялы организмдерден басым болады.

Диатомдылар теіздерде, мхиттарда тзды, тщы, жай жне тез аатын суларда кп тщы, жай жне тез аатын суларда кп млшерде кездесе береді. Тіпті 50 'С-тан жоары айнар блатарда да, топырата да, батпатарда да, жартастарда да кездеседі. арда жэне мзды жерлерде аулап сіп, оларды оыр тске бояйды. Олар суда бентос жне планктон трінде тараан. Кбінесе бентос трінде кп тараан, олар су тбіндегі тсемікке бекініп жатады не болмаса су тбінде озалып жреді. Бірталай бір клеткалы жне ауымды диатомдылар су балдырларына жне жоары сатыдаы суда сетін сімдіктерде жабысып аптап жатады. Кейбір диа- томдылар киттерді терілерінде, циклоптарда жэне баса жануарларды денесінде жабысып тіршілік етеді.Суда бентос трінде кездесетін трлері жарыты тсуіне жне жерге байланысты. Жары кп тсетін олайлы жерде кп тараса, ал жары нашар тсетін жне тасты жерлерде аз тарайды. Суды химиялы рамы диатомдыларды таралуына кп сер етеді. Мысалы, пиннулярия мен цумбеллалар шін суда аздаан NACI тзыны болуы олар шін те олайсыз. Диатомдыларды таралуына лкен сер ететін жадайды бірі - суды температурасы. Олар шін е олайлысы +10-нан +20°С-а дейін. Кейбір диатомды балдырлар сусыз ортада анабиоз трінде кп уаыт олайсыз жадайды басынан ткізе алады. Диатомдылара 12000-25000 бай трлер жатады, оларды клетка рылысына, хлоропластты санына, оны орналасуына, сауыттарыны рылысына арай центрикалылар жне пеннатталар болып екі класа блінеді.

Солениалытар -Soleniales атарына бір клеткалы не жіптесінді ауымды организмдер жатады. Сауыты зын цилиндрлі, бір-біріне еніп жатан кптеген р трлі шебер сияты. Шеберлері шыыршыты, жартылай шыыршыты, тіпті кейде шеттері бір-бірімен тйіспейді. Жатауды крінісі дгелек не сопа, жиі дес пішінді. Жай микро- скоппен крінбейтін уа ареолды болуына байланысты нзік рылымды келеді. Ризосоления-Rhizosolenia туысыны клеткалары созылан цилиндрлі, дара не бір- бірімен осылып тізбектеліп келеді. Жатауы дгелек не сопа, жалпа не симметрилі конус пішінді, шеттерінде зын сінділері біреуінде болса, екінші біреулерінде болмайды. Кптеген хлоропласттары пластинка не дн пішінді. Бл тщы жне ащы суда кездеседі.

Биддульфиялытар-Вiddulphiales» атарыны басты ерекшелігі р трлі ттік, мйіз, ылтана, тікенек, жіпше сияты сінділеріні болуы. Осы сінділер арылы бір-бірімен матасып ауым райды. Сауыты цилиндр, призма, сирек эллипс пішінді. Жатауларыны бейнесі дгелек, ш брышты не кп брышты. Жатауды арама-арсы штарында екі-екіден мйіз сияты сінділері немесе зын ылтанатары болады. Биддульфия-Вiddulphia туысы - бір клеткалы, жиі тізбекті ауым райтын организм. Сауытты цилиндрлі. Жатаулары дгелек не эллипс пішінді. Жатауларыны штарында р трлі зындыта болатын бір не бірнеше мйіз пішіндес, ортаы блімінде зын ылтанатары жне уа тікенекті сінділері болады. Тізбекті ауым райтын организм, кбінесе теіз суында планктонды трде кездеседі. Хетоцерос-Саеіосеros туысы ыса, цилиндр трізді клеткаларыны ылтанатары арылы байланысып тізбек райды. Жатауы дгелек не эллипс пішіндес жалпа, дес не ойыс келеді. Жатауларыны штарында екі- екіден зын ылтанатары бар. ылтанатары бір-бірімен айасып, клетканы тізбектеп жатады. Кейде ылтанатары бірігіп сіп, ауыма беріктік асиет береді. Кбінесе соы клетканы ылтанатары зын, жуандау келеді. Хлоропласттары кп уа емес, ірі пластинкалы. Бл атара жататын балдырларды басым кпшілігі планктонды трде теіз суларында кездеседі. Тек хетоцерос сияты бірен-саран трлері ана тщы, таза суларда таралан.

Пеннатталар – Pennatophyceace класы

Бл класа бір клеткалы не р трлі типті ауымдар райтын организмдер жатады. Басты ерекшелігі - жатаулары екі жаты симметриялы, изопольды сирек гетеропольды, кейде дорзовентральды, сирек ассимметриялы болып келуімен сипатталады. Клетка пішіндері р трлі белдеу жаынан тік тртбрышты тзу, жалпа, сына трізді, кейде S рпі трізді иілген, жатау жаынап эллипс, ланцет трізді, линейка пішінді, біра шеттері дгелектенген, сирек тйреуіш пішіндес келеді. Жатауларды уа не ірі клдене, жатауды полюсіне арай катар бір-біріне жаындайтын не бол- маса радиалды трде шетіне арай алшатайтын жолатары болады. Кейде клдене абырашытары, кілегейлі саылаулары не кптеген уа тікенекті сінділері болады. Пеннатталар класыны басты бір ерекшелігі - жатау білігі арылы бойлай енсіз жіішке не ке зын рылымсыз білікті жазытыты болуында. Кейбір диатомдыларда білікті жазы жатауды ортасына арай кеейіп, трт брышты ромб трізді дгелек пішінді, ортаы жазыты райды. Пеннаттыларды екінші бір ерекшелігі - ыса не зын бір не екі клетканы ортаы, кейде бір жаына арай орналасан саылаулы тігістері болады. Саылауларыны рылысы р трлі. Біреулерінде жай, арапайым саылаулы тігістер, екінші біреулерінде крделі, каналды болып келеді. арапайым саылаулы тігістер біреулерінде бір- бірінен ошау екі бліктен трады. Кейбір пеннатталарда тігіс бір жатауда ана болса, басаларында екі жатауда да болады. Саылаулы тігістер шеткі тйіндермен аяталады. Ортаы тйін жатауды іш жаынан алыдап келуінен пайда болады. Каналды тігістер жатау кабыраларыны атпарларында орналасады. Сырты ортамен саылаулар арылы байланысады. Каналды тігістерді рылысы р трлі болады. Тігістерді биологиялы маызы бар. Протопластты сырты ортамен арым-атынасынан баса саылаулы тігістері арылы тсемікте тез озалады. Пеннатталарды клеnкасыпда бір не бірнеше ірі, сирек, кптеген уа пластинка пішіндес хлоропласттары болады. Пеннатталар класы тігістеріні дамуына, рылысына арай тігістілер (Raphales) жне тігіссіздер (Araphales) болып екі атара блінеді.

Тігістілер- Raphales атары жа- тауларында канал не саылау сияты тігістеріні болуымен сипатталады. Тігістеріні рылысына жне санына арай бір тігістілер, екі тігістілер, зекті тігістілер болып блінеді.

Кокконеис- Cocconies» туысы - тщы жне ашщы сулар- да кеінен тараан бір клеткалы, бір тігісті, жатаулары эллипс пішіндес дгелектеу келетін организм. Жоары жатауы сл дес, тменгісі сл ойыс болып келеді. Сауыты зигоморфты изопольды, жалыз пластинкалы хлоропласты таа тэрізді иіліп, жоары жатау жаында орналасады. Кладофора абыына бекініп тіршілік етеді.

Пиннулярия-Pinnularia туысы - аса кп тараан бір клеткалы, екі тігісті организм. Са- уыты белдеу жаынан тік брышты, жатау жаынан эллипс пішіндес созылан, екі жа шеті дгелектеніп келеді. Диатомдыларды ішінде рылымдары айын байалатын, клетка рылысымен танысуа ыайлы зерзаты. Сауыты симметриялы, зигоморфты, изопольды.

Пиннулярияны жатау жаынан араанда орталы сызыты бойынан ш тмпешікті креміз, оны біреуі ортасында, алан екеуі жатауды штарына таау орнала-сады. Бл - абыты ішкі жаыны алыдауынан пайда болан тмпешіктер. Оны тйін деп атайды.

Тйінні бір шынан екінші шына арай, жатауды ортасын жара .S рпі трізді тігіс теді. Тігісті о жне сол жаында симметриялы кптеген клдене жолатар орналасан. Блар абыты іш жаынан алыдап жне жаран жерлеріні кезектесіп келуі. Пиннулярияны белдеу жаынан араса, онда оны екі жатауы айын крінеді. Ішкі кіші жатауды гипотека, оны жауып тратын сырты лкен жатауды эпитека деп атайды. Осындай жатауды ішінде жатан клетканы пектинді заттан тзілген абыы бо- лады. Клетканы орта блігіндегі клдене протоплазмалы кпіршеде ядросы жне бйір жаына арай екі пластинкалы хлоропласты орналасады. Протоплазма клетка абыына арай ыысан, оны уысын клетка шырынына толы вакуоля алып жатады. Протоплазма мен вакуоляда асси- миляция процесіні нтижесінен май тамшылары жиналады. Пиннулярия клеткасы атты тсемікке йкелгенде озалыш келеді, йткені тігістен кілегейлі заттарды сырта арай шыуынан. Осыны нтижесінде тсемік пен клетканы арасында йкелу кші пайда болып, ол клетканы протоплазманы озалысына арама-арсы баыта итеріп отырады.

Пиннулярия клетканы бойлай екіге блінуі арылы вегетативті жолмен кбейеді. Бл кезде жатаулар аздап ашылып, хлоропласттары бйір жаынан жатауа арай ауысады. Кариокинез жолымен ядро блінгеннен кейін протоплазма да блінеді. Сйтіп, рбір жас клетка аналы клеткадан бір ядро, бір хлоропласт жэне бір жатау алып, з бетінше тіршілік ете бастайды. Ал жетіспеген екінші жатауларын здері жасап алады. Осы уаытта хлоропласт екіге блініп, зіні алыпты кйіне кшеді. Пиннулярияны атайан абыы созылмайтындытан, пайда болан жас клеткалар ркелкі болады. Аналы клетканы эпитекасын аланы аналы клетканы лкендігіндей, ал гипотекасын аланы одан грі кіші болады. Гипотека эпитекаа айналып, гипотекасы жаадан ралады. Бл блініс бірнеше рет бірінен со бірі айталананнан кейін кіші жатау алан клетканы клемі 2-3 есе кішірейіп, рі арай бліну арылы кбеюге абілеті келмей алады. Мндай жадайда екі кішірейген клеткалар жаындап, кілегейге оранып, сырты жатаулы абытарын тастайды да, клетка ішіндегі заттар бір-біріне йылып, пектинді абыа оралан зигота тзіледі. Мны алдында рбір клетка редукциялы жолмен блініп, 4 гаплоидты ядроны шеуі ліп, біреуі алады. Осындай гаплоидты хромосома жиынтыы бар клеткаларды осылуынан пайда болан зигота клетканы алашы млшеріне дейін седі. Одан со клетка алдымен лкен жатау, соынан кіші жатаулар жасап, рі арай вегетативті жаа дара тріне айналады. Навикула- Nаvісиlа - жздеген трі бар ірі туыс. Олар тщы, ащы суларда мол таралан бір клеткалы озалыш организм. Жатаулары тзу линейка, ланцет, эллипс пішіндес. Жатауларыны шы сты тмсыы сияты иілген не болмаса тйреуішті басы сияты дгелектеніп келеді. Тігістері жай, кейде крделі. Сауыты симметриялы, изонольды. Плевросигма- РІeurosigma туысы - бір клеткалы, 5 рпі пішіндес, екі жа шы сйірленіп екі жаа арай баытталан изопольды организм. Бентос трінде тщы жэне ащы су- ларда тіршілік етеді. Гомфонема- Сотропета туысы бір клеткалы, сирек ауымды ассимметриялы гетеропольды, тсемікке бекініп тіршілік ететін организм. Жатау жаынан клетканы бас жаы тйреуішті басы сияты кертпек, ал бйір жаынан сына трізді. Екі хлоропласты бар. Тігісі клетканы ортаы блімінен теді. Тщы суларда тараан. Ницшия- Nitschia туысы бір клеткалы таяша, зынша не эллипс пішіндес, кейде 5 рпі трізді иілген, жатауларыны екі жа шы аздап жіішкерген изопольды, каналды тігісі жатауды шетіндегі ырында болады. Пластинкалы хлоропласы иаш орналасан. Бентос трінде ащы жне тщы суларда мол таралан.