Дріс 6. ЫЗЫЛ -RНОDОРНТА БАЛДЫРЛАР БЛІМІ

арастырылатын сратар:

1. ызыл балдырларды жалпы сипаттамасы

2. Жасуша рылысы

3. ызыл балдырларды кбеюі

4. ызыл балдырларды систематикасы

5. ызыл балдырларды филогенезі

Жалпы сипаттамасы.ызыл балдырларды басым кпшілігі кп клеткалы, крделі рылымды теіздерде, мхиттарда сіп, су астында ну орман райды. Крделі морфологиялы жне анатомиялы рылымды болуларымен бірге, те сирек бір клеткалы жне ауымды формалары да бар. ызыл балдырларды басым кпшілігі - ірі сімдіктер, зындыы бірнеше сантиметрден метрге дейін жатады. Тщы суда кездесетін трлері кпшілік уаытта уа, микроскопиялы крылымды бір клеткалы, ауымды, бір не кп атарлы клеткалардан ралан жіптесінді кейде кп клеткалы бта пішіндес макроскопиялы рылымды болып келеді. ызыл балдырларды 4000- дай трі бар. Бларды Бангиевалылар жне Флоридеялылар деп екі класа бледі. Оларды барлыына тн хлоропластында хлорофилді а жне d пигменттерінен баса ызыл- сары каротин, сары ксантофилл, кк фикоцианин жне ерекше кызыл фикоэритин пигменттері болады. Осы пигменттерді орайласып келу абата сарыш, ккшіл, кбінесе алызыл не ызыл-оыр тс береді. Хлорофилді й пигменті тек ызыл балдырлара тн.

Балдырларды ызыл тсті болуы - тіршілік жадайына биологиялы бейімделуі. Суды тере абаттарында болатын балдырларды ызыл тсті хлоропласты тереге тетін кк жне кгілдір сулелерді те жасы стайды. Мндай сулелерде фотосинтез былысы жасы жреді. ызыл балдырлар теіз суыны тереінен жиналандарыны тсі барлы уаытта ызыл тсті болса, ал саяз сулардан жиналандардікі жасыл, кейде ара тсті келеді. Тіршілік ортасына арай бір трді зі ызыл, жасыл не ара тсті болуы ммкін. Бл балдырларды хроматиялы бейімділіктігі (адаптация), соан орай кейбір ызыл балдырлар фотосинтез былысына ажетті клгін сулелерін те тередікте абылдауа абілетті келгендіктен, баса сімдіктер тіршілік ете алмайтын 500 метр тередікте де сіп-не береді.

ызьл балдырларды басты бір ерекшелігі - билипротеиндеріні болуында, ол баса балдырлар блімінде болатын пигменттерден згешелігі - жары нашар тссе, ол фото- синтез кызметін кшейтуге сер етеді.

абатыны рылысы. ызыл балдырларды сырты пішіні р трлі, оларды ішінде жіптесінді, пластинкалы «сабаты», «жапыраты», абыты, кпіршік жне маржан пішіндес формалары бар, оларды тарматалуы рилы. абыты абаттары бар трлері таса не баса балдырлара жабысып седі. Жіптесінді формалары біратар клеткалардан ралан атты, мыты келеді. Цилиндр пішінділері тыыз не іші уыс кілегейлі, тарамдалмааи жіптесінді, не болмаса кп тарматалан бта пішіндес. Пластинка пішінділерді абаты ттас не эр трлі, шеттері атпарланып, тілімделіп келсе, екінші біреулерініц пластинкасы жапыраа сас жйкеленіп келеді (52-сурет). Маржан пішіндес формаларды тініне кальций тздары сіген. Сырты морфологиялы рылымдарыны р трлі болып келуі оларды бтатану формаларына байланысты. Кшпілік ызыл балдырлар моноподиальды бтатанады. Блай бтатануда негізгі бтатар зіні суін тотатпайды. Бтатанудан пайда болан бйірлік бтатар да су нктесін райды. Симподиальды жне дихотомиялы бтатану сирек кездеседі. Симподиальды бтатануда негізгі бта зіні суін тотатады да, пайда болан бйірлік бтатар жоары негізгі

бтаа арай седі. Дихотомиялы бтатануда су нктесі екіге блініп, жаа бірдей бта береді. ызыл балдырларды бтатары екі категорияа блінеді. Бірі - негізгі бта,млшерсіз седі, ал екіншісі белгілі

бір млшерге дейін ана седі. Соан орай ол ыса болады. Бтатар спиральды, арама-арсы шотанып, жеке ретсіз ркелкі орналасуы ммкін. Сырты пішіні ртрлілігіне арамастан, абатты негізін клеткалы крылысты тарамдалан жіпшелер райды. Паренхиматозды рылымды типтер жоты асы, тек порфира мен бангияда ана кездеседі. Е арапайым рылымды ызыл балдырлар бангиялылар класына жатады. Бл класта бір клеткалы, ауымды, пальмеллоидты, пластинкалы, жіптесінді сирек паренхиматозды рылымды организмдер кездеседі.

Бір клеткалы Рогруrіdіит жиі ауымды ретсіз клеткалар жиынтыы трінде кездеседі, ауымды формаларыны біртіндеп суіні нтижесінде жіптесінді формаа арай ауысуы байалады. Жіптесінді ауымды, гонитрихумнан- Gопіоtrісит байауа болады. Блар ауымдары тарамдалмай не тарамдалан жіп пішінді болып келеді. Кпшілік бангиялыларды абаттары тік седі. Соан орай, клеткалары бірнеше баыта арай блінуді нтижесінде пластинка формалы - бір абатты бангия сияты трлер дамиды. Егер клетка ш баытта блінсе, екі абаты пластинкалы формалар жетіледі. Мндай рылысты порфирадан кездестіруге болады. Эритрокладия-Еrytrocladia сияты трі тсемікке тселіп сіп, белгілі бір формасы жо паренхиматозды келеді. Бангиялыларды суі диффузиялы, яни абатыны барлы клеткаларыны блінуі арылы жреді. Флоридеялыларды бангиялылара араанда бтатануы да, крылымы да крделі. Паренхиматозды рылымдылары болмайды. Блар крделі жалан паренхиматозды. Анатомиялы рылысы жіпшелеріні бір-бірімен матасуынан жне бір біліктілерді не кп біліктілерді бйірлік бташаларымен жанаса суінен тзіледі. Эволюциялы процесті нтижесінде жіптесінді рылымды формалар бірталай згерістерден ткен. Соан байланысты крделі анатомиялы рылымы бар кпшілік ызыл балдырлар пайда болады. Фурцеллярияны клдене кесіндісін микроскоппен араан уаытта оны ш абаттан тратынын байауа болады. Е сыртында боялан тсті клеткалардан ралан абыты абат, ортаы бліміні абаты жіпше клеткалардан ралады, оларды арасында ризоид жіпшелері бар. Ризоид жіпшелері ортаы блімдегі бос жіпше клеткалармен байланысып, зектік абатты райды зектік абат пен сырты абыты абатты аралыында ірі клеткалардан ралан ішкі абыты абат орналасады. Флоридеяларды анатомиялы рылымы бір жне кп білікті, негізгі екі типті біліктен (бір жне кп білікті) тратынын ажыратуа болады. Бір білікті типті абатыны негізгі рылымы белгілі млшерге дейін ана се алатын ыса бйірлік бташалармен біратар жіпшелерден тратын клеткалардан ралады. Кп білікті типтес абатты ортаы блімі параллель орналасан жіпшелер жиынтыынан ралады. Бларды бойлай суіне тек жоары, яни апикальды клеткалар ана атысады. Апикальды клеткалар баса клеткалардан млшеріні лкен жне формасыны кмбезді болып келуі арылы айырылады. Бір білікті трлерінде апикальды клетка біреу, ал кп біліктілерде бірнешеу. ызыл балдырлар тсемікке клеткалы рылысы жо не кп клеткалы сорыштары не ризоидтары арылы бекінеді. ызыл балдырларды морфологиялы рылысы р трлі.

Коккоид рылымдыларында тщы суларда кездесетін Бангия класына жататын шар пішінді бір клеткалы Cyanidium coldarum жэне Porphyridium-ны аздаан трі жатады .

Пальмеллоид рылымдыа тщы суларда таралан, кілегеймен оршалан Porphyridium жатады. Егер порфиридиумны барлы клеткалары кілегей бліп шыарса, пальмеллоидты кілегейлі клеткалар жиынтыы ралады, ал жекелеген клетканы белгілі бір блімі ана кілегейленсе, онда бтатанан кілегейлі сінділер пайда болып, онда клеткалар орналасады. ауымды тщы су бангияларында кп клеткалы жіптесінді формаа арай дамуы байалады.

Пластинкарылымды абат кбінесе теіз суында тіршілік ететін балдырлара тн. Оларды абаты бір абаттан не екі абаттан кралан паренхиматозды келеді. Мндай абаттар едуір ірі, шеттері тегіс не атпарлы болады (порфира). Пластинканы тменгі жаы жіішкеріп, сабаа айналады.

Трихальды- жіптесінді рылымды формалары кбінесе Ваngiopbyceae класыны теізде жне тщы суда кездесетін кілдеріне тн. Оларды абаты біратар жіптесінді талшытан, кейбір трлерінде екі атар жіптерден трады. Жіпшені райтын клеткалар морфологиялы жаынан біркелкі, базальды клеткасынан басасы. Барлы клеткалар бір не екі жазытыта блінуге абілетті.Крделену процесіні нтижесінде клетканы ш жаты бір-біріне перпендикуляр жазытыта блінуіне байланысты біратарлы жіптесінді форма кп клеткалы, бірнеше атарлы жіптесінді формаа айналады (Вangia). Жіптесінді формасыны абаттары рылысынь крделенуіне байланысты тсемікке бекінетін базальды клеткалар - ризоидтарда крделене тседі. Флоридея класында трихальды форма арапайым Nemaliales атарына ана тн.

Гетеротрихальды - р трлі жіптесінді рылымдылара крделі кптеген бангиялар мен флоридеялар жатады. Бангияларды гетеротрихальды абаты біратар клеткалардан тік сетін жне тсемікке тселіп жататын тарматанан жіпшелерден трады.

Ал кейбір трлерінде бтаты болып келеді. Оны негізгі білігі ірі, тссіз клеткалардан ралады, оны бір не бірнеше тек боялан клеткалардан ралан абышалар оршап жатады. абат тсемікке табаны жне ризоидты сінділерімен бекінеді. Біратар абаты рі арай крделенуіне байланысты флоридея класында белгілі бір млшерге дейін се алатын кптеген бташалара тарматалан негізгі «сабаты» клеткаларыны блінуінен, шоталан буындарда бйірлік бташалары седі. Ал оны негізгі «сабаы» вегетативтік уаытында анша болса да зарып се алады. Теізде тіршілік ететін кптеген ызыл балдырларды анатомиялы рылысыны крделі болуы негізгі білікті бойлай сетін ризоидты гифтеріні болуына байланысты. Ол гифтерді клеткалары жіішке, алы абыты келеді. Флоридея класыны кпшілік балдырларыны анатомиялы рылысыны крделі болуындаы негізгі ерекшелігі — бір білікті жне фонтанды - кп білікті болуында. Бір білікті абатты бйірлік бташалары бар біратар клеткалардан ралан жіпше. Кп білікті кабатты орталы білігі параллель орналасан кптеген шашаталып кететін жіпшелерден трады. Жалан паренхиматоздылары кпшілік уаытта теізде тіршілік ететін трлеріне тн.

Клетка рылысы.ызыл балдырларды клетка пішіні шар, эллипс, цилиндр, кбі, таба жне кп брышты келеді. Клетка абышасы ттас ол екі абаттан ішкі целлюлоза сыртысы пектин осылыстарынан трады. Кейбіреулеріні кабатында жа кутикула абыты болады (54-сурет). зіні рылысы жне рамы жаынан жоары сатыдаы сімдіктерді кутикуласынан айырмашылыы бар. Мысалы, порфирада кутикула абаты манноза моносахаридіні оюлануынан болады. Кпшілік ызыл балдырларды (флоридея класы) пектинді абытарыны рамында магний, кальций тздары, пектин ышылы жнеккірті бар полисахаридтер, крделі коллоидты осылыстар болады. Оныфикоколлоидтардеп атайды. Фикоколлоидтар суы суда ерімейді, ысты суларда жасы ериді. Бныагар, полисахарид-каррагенин жне агароидтар алуа шаруашылыта кеінен пайдаланады. Цитоплазмаклетканы абыралы абатына арай орналасады жне оймалжы, тым жабыса келеді, ортаны згерісіне сезімтал, сондытан плазмолиз жадайына тез шырайды. арапайым рылымды ызыл балдырларды басым кпшілігі бір ядролы. Крделі рылымды трлері кп ядоролы, тек апикальды клеткалары мен абыты клеткалары бір ядролы. Репродуктивті органдарды спермация, карпоспора, тетраспора клеткалары бір ядролы. Жмырта клетканы кпшілік уаытта кп ядролы клеткалар оршап жатады. Ядроны айын крінетін ядрошыы болады. Ядролары са. Хлоропласттарды формалары мен клемі, саны р трлі. арапайым рылымды трлерінде (Бангияда) хлоропласттары жлдыз жне пластинка трізді .

р хлоропластында ірі бір не бірнеше пиреноидтары болады, кейде болмайды. Немалион сияты арапайым флоридеяда хлоропласттары жлдыз не ала пішіндес, сандары р трлі. Крделі рылымды флоридея сияты формаларында хлоропласттары линза жне дн трізді. Оны пішіні бір организмні зінде де біркелкі болмайды, клетканы есеюіне, млшеріні згеруіне, жарыты тсуіне байланысты пішіні згеріп отыруы ммкін. Буын аралыындаы ірі клеткаларда хлоропласты лента пішіндес келсе, ал буындардаы ірі абыты клеткаларында пластинка, астау, ала пішіндес келеді. рылысы крделенген сайын хлоропласттарыны саны да кбейе тседі. Крделі рылымды трлерінде пиреноидтары болмайды.

Ассимиляция ор заты ретінде кпшілік ызыл балдырларда багрянка крахмалы деп аталатын полисахарид тйіршіктер цитоплазмада не хлоропластта жиналады. ор затына иодпен сер еткенде крахмал сияты кк тске боялмай, алашыда оыр-сары, кейіннен ызыл тске боялады. Химиялы табиаты жаынан амилопектин жне гликогенге жаын трады. Багрянка крахмалы флоридея класыны кілдеріне ана тн. Бангия класыны кейбір трлерінде гликоген жиналады.

ызыл балдырларды бір ерекшелігі - флоридея класыны кейбір кілдеріне тссіз клеткаларда жары сулесіні сынуы байалады. Ол клеткаларды друз бездеп атайды. Балдырларда мндай бездерді химиялы рамы біркелкі келмейді. Олар абатыны жоары жаындаы клеткаларда орналасады да, йодты не бромды осылыстармен толы болады. Мндай клеткалар белгілі бір балдыр тобына ана тн, сондытан олар негізгі таксономикалы бірлікті анытауда ерекше орын алады. ызыл балдырларды баса балдырлардан айырмашылыы талшыты озалыс стадиясы болмайды. абаттарында бір клеткалы тарамдалмаан не кп клеткалы тарамдалан тссіз тктері болады. Бл тктер оршаан ортадан оректік заттарды сііріп алып отырады. Флоридея класыны клеткаларында са клетка саылаулары болады.

Кбеюі.ызыл балдырларда кбеюіні кп жаты аса крделі процесс болуы арылы баса балдырлардан айырылады. р трлі вегетативтік, жыныссыз кбеюімен бірге крделі рылымды жынысты кбею органдарыны жне крделі рпа алмасуымен сипатталады. ызыл балдырларды класа, атара, тымдастара жіктеу, негізінен, кбею ерекшеліктеріне негізделген.

Бір клеткалы жне ауымды формалары клетканы екіге немесе бірнеше тума клеткаларды зілуі арылы вегетативтік жолмен кбейеді. Флоридеялар тселіп сетін сабатарынан не сорыштарынан тзілетін осымша ркендерді пайда болуы жне арнаулы вегетативті сйел пішінді сінділер арылы да вегетативтік жолмен кбейеді. Жыныссыз кбеюлері озалмайтын р трлі спораларды рылуы арылы болады. арапайым крылымды трлерінде моноспорангияда амебоидты трде озала алатын абыы жо жалааш дене трінде пайда болатын моноспораарылы кбейеді. Моноспора тзілетін моноспорангия кез келген вегетативтік клеткадан пайда болады. Ал флоридеяларда моноспорангиялар белгілі бір млшерге дейін ана се алатын ыса бйірлік бташаларда бірден, кейде бірнешеуге дейін тзіледі. Моноспоралар вегетативтік клеткадан жмырта немесе шар формалы болуымен бірге клеткаішілік затыны ою бояуы арылы айырылады. Пісіп жетілген моноспорангия жоары жаынан тесігі арылы ашылып, жалааш моноспора сырта шыып, аз уаыттан кейін абыа оранып се бастайды.

Кпшілік флоридеялар тетраспорангияда дамитын жалааш тетраспораларарылы жыныссыз кбейеді. Тетраспорангиялар кпшілік жадайда вегетативтік клеткадан ірірек келеді жне абыты абата батып жатады. Тетраспорангия жеке топталып орналасады. Кейбір флоридея класында тетраспорангия абаттарыны бетінде пайда болатын нематеций деп аталатан ерекше денешіктерде тзіледі. Нематеций - тік скен клетка жіпшелерінен ралан жастыша. Тетраспорангия тетраспораларды блінуіне арай шаршы, зоналы, тетраэдрлік болып ш типке блінеді. Тетраспорангияда шаршы блінуде е алдымен спорангия ішілік заты клденеінен те екіге, одан кейін бойлай блінеді, соны нтижесінде оан бйір жаынан араанда оны ш клеткасы ана крінеді. Зоналы блінуде ш перде клденеінен бір-біріне параллель теді, соны нтижесінде тетраспоралар бірінен кейін бірі «тізбектеліп орналасады. Ал тетраэдрлікте бліну сызыы иаш теді. Тетраспорангияларды абаттарда орналасулары р трлі болады. Кейбір ызыл балдырларда спорангияны блінуінен 28-ге дейін полиспоралар тзіледі. Полиспоралар рылысы жаынан тетраспоралардан ешандай айырмашылыы жо, тек саны жаынан ана. Барлы ызыл балдырларда споралар жалааш абысыз. Спорангиядан шыаннан кейін абыа оранып се келе жыныс органы дамитын гаметофит береді.

Жынысты кбею - оогамиялы . Бір клеткалы жне ауымды ызыл балдырларда жынысты кбею болмайды. Аналы жыныс органы - карпогон ерекше карпогониалдыдеп аталатын ыса бтатардан седі. Карпогон- колба пішінді, ол жалыз жмырта клеткасы жататын кеейген рса блімінен жне жоары жіішке ттік трізді мойны - трихогинадан трады. Карпогонны кеейген блімінде ядро мен хлоропласт, ал трихогинасы тссіз, протоплазмаа толы болады, оны жас кезінде ядросы болып, кейіннен жойылып кетеді. арапайым трлерінде трихогина спейді десе де болады, себебі те кішкентай немесе болмайды. Бангияларда карпогон кез келген вегетативтік клеткалардан седі жне вегетативтік клеткадан айырмашылыы болмайды. Аталы жыныс антеридий блдірген жемісі сияты шоырланан. рбір сперматангия клеткасынан 28-32-ге дейін уа клеткалар тзіледі, оны райсысынан бір-бірден спермация пісіп жетіледі. Спермация - шар немесе жмырта пішінді бір ядролы, тссіз жалааш клетка. Антериден босаан спермация суды аынымен карпогона келіп, трихогинаа жабысады да, абыпен оршалады, одан кейін трихогина арылы карпогонны кеейген бліміне тіп, жмырта клетканы рытандырады. рытанан ры клеткасы - зигота жеке абыпен апталмай, карпогон абыыны ішінде алады. рыктананнан кейін зигота тынышты кйге кшпей-а се бастайды. рытананан кейін трихогина жойылып кетеді, карпогонны кеейген блімі лайып, се келе кп клеткаа айналады, оныцистокарпий деп атайды. Цистокарпийден карпоспора дамиды. Кпшілік балдырларда зиготадан жыныссыз кбеюге ызмег ететін спорофит дамитын жаа сімдік седі.

Крделі рылысты кпшілік ызыл балдырларда зиготадан жаа сімдік спорофит спей трып крделі згеріске шырайды. Соны нтижесінде ерекше спорофитті, бастамасын беретін тссіз, жалааш, талшысыз клетка - карпоспора седі. Олар суды аынымен таралады да, се келе балдырларды жаа абатына айналады. арапайым бангияларда жыныс процесіні нтижесінде 4-32 карпоспора одан жаа сімдік - спорофит седі. ызыл балдырларды кбісінде карпогоннан бірден цисто- карпия дамымайды.Крделі рылымды ызыл балдырларда зиготаны дамуы кп жаты крделі процесс жне бл процесс райсысында р трлі жадайда теді. Оан рытанан карпогон клеткасынан баса кптеген арнаулы клеткалар атысады. ызыл балдырларды біраз трлерінде карпогоннан гонимобласта деп аталатын арнаулы тарамдалан сінділер жиынтыы седі. Одан карпоспора сетін карпоснорангия дамиды.Кпшілік крделі рылымды ызыл балдырларды рытанан рса блімінен бірден гонимобласталар дамымайды. Гонимобласталар ерекше осымша ауксилярлы клеткалардан дамиды.Ауксилярлы клетка ішіндегі заты басалара араанда ою болады. Мндай жадайда ауксилярлы клеткалар карпогоннан алша жатады. Ол уаытта рытанан карпогон рсаынан ообластема немесе байланыстырушы жіпшелер седі . Ообластема жіпшелеріні тзілер алдында зиготада митотикалы бліну болады, сондытан ообластема жіпшелеріні клеткалары диплоидты келеді. Ообластема жішпелері уксилярлы клеткалара арай седі де, клетка абышалары еріп, бір-бірімен осылады,біра диплоидты ообластемдік клетканы ядросы мен ауксилярлы клетканы гаплойдты ядролары осылмайды. Алайда, ауксилярлы клеткалар ообластема жіпшелеріні диплоидты ядросыны блінуіне, одан диплойдты ядросы бар гонимобласталарды дамуына,сонымен атар диплоидты карпоспораларды тзілуіне жрдем етеді. Диплоидты карпоспора еетін сімдікті карпоспорофит деп атайды. Крделі рылымды ызыл балдырларды бірінде ауксилярлы клеткалар тек рытанудан кейін ана карпогонге жаын седі. Мндай жадайда ауксилярлы клетка мен карпогонды байланыстыратын ообластема жіпшелеріні ажеті жо.

Ауксилярлы клеткалар мен карпогонды осып прокарний деп атайды Сондытан ауксилярлы клеткалар тікелей рытанан карпогонмен косылады да, одан гонимобласталар мен карпоспоралар дамиды. Карпоспорангиялар бір-бірімен тыыз орналасып, карноспорофит немесе цистокарпий райды. Сонымен карпоспора мен цистокарпий кпшілік уаытта екінші рет бірігу німінен тзіледі, сондай-а арапайым рылымды ызыл балдырларда карпоспорофит рылмайды.

Мндай цикл Роrруrабалдырында кездеседі. Мны ысаран даму кезеі деп атайды. Зиготадан бірден карпоспора седі де, одан жаа дара дамиды.

Ірі пластинка пішінді макроскопиялы гаметофит кішкентай тселіп жататын жатаан микроскоптік спорофитпен ауысады. Мндай гетероморфты рпак ауысу Роrруrа балдырынs крделі рылымды трінде болады. Спорофит тарматалан біратар клеткадан ралан жіптесінді келеді. Гаметофит жары жасы тсіп тран жерде ссе, спорофит жары нашар тсетін ктас тсемікте седі. Кейбір трлеріні аталы жне аналы жыныс органдары бір сімдікте ссе, екінші бір трлерінде р сімдікте седі. Карпоспора бір жадайда се келе пластинка пішінді сімдікке айналады, одан моноспора дамиды. Екінші бір жадайда карпоспорадан жіп пішінді тарматалан, біратар клеткадан ралан сімдік седі. Порфира балдырыны шінші бір трінде редукциялы бліну конхоспора тзілер алдында конхоспорангиядаболады. Моноспора мнда диплоидты.

арапайым флоридея класыны кбеюі бангия класыны кілдеріне араанда анарлым крделі келеді. Мысалы, Batrachospermum- нан байауа болады. Батрахоспермумны дамуында карпоспорадан шантранзиядеп аталатын жатаан диплоидты жіпше седі. Оны спорофитдеп атайды. Ал оны апикальды блімінде

мейоз процесі жреді де, одан гаплоидты сімдік седі. Сйтіп, алыпты жадайда шантранзия жіпшесіні жоары жа клеткасынан гаплоидты жаа батрахоспермум абаты дамиды.

Крделі рылымды флоридея класыны дамуында жыныссыз кбею тетраспора ру арылы жреді жне жыныс процесі кезінде ообластема жіпшелері мен ауксилярлы клеткалар пайда болады. Блай Lетапеа, Рlаtота жэне Dитопіtа-лар дамиды.

Polysiphoniaмен Согаllіnасияты балдырларда рпа ауысып отырады. Балдыр мнда екі йлі, гаметофит пен тетраспорофит жне карпоспорофиттерді шеуі де бір- біріне сас, кпшілік жадайда изоморфты келеді.

Palmiria раlmataсияты балдырларда спорофитпен аталы гаметофит бірдей ірі болып келсе, аналы гаметофит кшті згеріске шырауына байланысты одан тек трихогинасы бар карпогон ана седі. рытанан карпогоннан бірден тетраспорофит дамиды, карпоспорофит болмайды. Ал абыты Rhodophysema elegans- ты даму кезеінде тетраспорофит рпаы болмайды. абыты абаты бір йлі гаметофит болып есептеледі. рытанан карпогоннан бірден тетраспорангия, ал оны редукциялы блінуінен абыты абаты дамитын тетраспора тзіледі.

Флоридея класында кпшілік уаытта бір-біріне байланыссыз екі трлі даму жолы байалады. Бірінші баыттаыларды біреулерінде гаплоидты фазасы басым болса, диплоидты фазасы тек зигота трінде ана, ал баса біреулерінде екі фазаны дамуы да бірдей болады да, изоморфты рпа ауысады. Екінші даму баытында жыныс процесінде гаметофит, карпоспорофит, тетраспорофит сияты бірінен кейін бірі келетін ш кезені болатындыы байалады. Бл екі баыттаы жыныс процесіні барлы жадайында ызыл балдырларда жмырта клетка сырта шыпай, аналы гаметангияны оршауында бол ды жэне сол оршауды ішінде рытанады. Бл жаынан жоарі сатыдаы сімдіктерді рыт нуына сас келеді. ызыл балды лар бангиялар мен флоридея класына жне 12 атара блінеді. ызыл балдырларды басым кпшілігі флоридея класына жатса, ал бангиялар класына небрі 70 шатыдай тр жатады.