БССР МАБ(мемлекеттік мраатты басармасы)баса мекемелермен бірлесіп брын жариялаан жаттар тізімі
(Народное образование в БССР. Сб. документов и материалов. Т. 1. 1917 – 1928. Мн., 1979)
ысаран сздер тiзiмі басылымда кездесетін ысартылып жазылан сздерді ліпбилік тiзiмі болып табылады. Оан жат мтінінде кездесетін жне онда саталан ысартулармен ата,р археограф енгізген ысартулар да жатады. Тізім ысаран сздерді толы атауымен беріледі. Бір реттен арты кездеспейтін ысартулар жолма-жол ескертулерде беріледі.
ысартуларды археограф ылыми-анытамалы аппарат рамында жиі айталанатын сздер шін орынды немдеу масатында жне жат мтінін бергенде біркелкілікке жету шін енгізеді.
Сздердi ысартулары екiжаты тсiнiкті болдырмайды.
Арнайы тсiнiктеме талап етпейтiн жалпы абылданан ысартулар (т. б., т.т., т.с.с., обл. жне басалар, салматы, уаытты, кеістікті атауларын белгілейтін, сана гемесе андай да бір атауа жатызылатын, екі жаты тсінік тулырмайтын – кг, мин., см., м., км), сондай-а, жазба жне ауызша тіл нормаларына енген, мынау сияты, ревком, райком, исполком, колхоз ысартылан сздер тізіміне енгізілмейді.
Жарияланымда шет тіліндегі мтіндер кп боланда шет тіліндегі мтіндерде абылданан арнайы ысартулар тізімі растырылады.
ылыми жне ылыми-кпшiлiк типiндегi басылымдар жарияланатын жаттарды тізбесін мазмндайды. Жарияланатын жаттарды тiзбесі мазмнына енгiзiледi, немесе блек блiм болады.
Тiзiмнi элементтерi мынадай тртіппен орналасады: реттiк нмiрі, кні, жат атауы, жат жарияланан басылым беттері. Тiзiмдегi жаттар басылым рылымына сйкес (тараулар, блiмдер бойынша жне сол сияты) немесе хронологиялы тртіппен орналастырылады. Тiзiмнi хронологиялы рылымы ылыми басылымдарда пайдаланылады, онда жаттар хронологиялы емес, андай да бір баса тртіппен (таырып бойынша, корреспонденттер бойынша, дереккздер трлерi бойынша, таы сол сияты) орналасады, бірінші орына кні ойылады, ал жат нмірі атауыны соында крсетіледі.
Егер жат мазмны атауында крсетілмесе (мысалы, эпистолярлы басылымдарда, хаттамалар жинаында, дипломатиялы хат алмасуларда) жарияланатын жаттарды аннотацияланан тізімін растыру ажет.
Аныталан, бiра жарияланбаан жаттарды тiзбелерi ылыми типтегi басылымдар шiн, зерттеушiге басылым таырыбы бойынша барлы табылан, бiра жарияланбаан материалдар туралы млiмет беру масатында жасалады. Тiзiбелердi растыру дiсi табылан жаттарды сипаты мен клемiне байланысты р трлi болады. Тiзбеде бiр жат бойынша да, жаттарды топтап та сипаттама жасалынады.
жаттарды саны аз боланда тiзбеде мынадай млiметтер берiледi: кнi, рбiр жатты немесе бiркелкi жаттар тобыны атауы мен iздестiру млiметтерi, кейде – мазмныны аннотациясы.
Тiзбелерде жаттар жинаты рылымы (блiм мен тарау бойынша) сйкес жйеленеді, болмаса баса белгiлерi бойынша жргiзiледi, мысалы, хронологиясы, таырыпты айдарлары немесе саталу орны бойынша.
жаттарды бір трін (хаттамалар, брыштамалар жне таы сол сияты) амтитын жинатарда оларды атауларыны мазмны ашылмаса, жаттар жинаына кірмеген жаттара аннотацияланан тізім растырылады.
Тізімдерде жаттарды жйелеу жинаты рылымына (блім мен тарау бойынша) сйкес келуі ммкін, болмаса баса белгілері бойынша жргізіледі, мы
Брын жарияланан жаттарды тiзбесi ылыми басылымдар шiн зерттеушiлердi айналыма енген жаттар туралы апараттандыру масатында жасалады. Бндай тiзбелерде жатты кнi, атауы (ажет болан жадайда – аннотациясы) жне жатты брын жарияланан басылымыны атауы, шыарылым деректерi мен беттерi крсетiле отырып берiледi. Тiзбедегi жаттар жинаты рылымына сйкес немесе хронологиясы бойынша жйеленедi.
Тізбеге бірнеше жината жары крген жаттар енгізілгенде, бл жинатар атауы кіші атау ретінде беріледі, сосын хронологиялы ретпен брын жарияланан жаттарды атауына енгізіледі.
Егер басылым шін дереккздер саны кп тартылан болса, мраатты жне жарияланан пайдаланылан дереккздер тізімінжасаан тиімді болма. ылыми типтегі басылымдар шін ол міндетті. Мндай тізім болмаан жадайда, аныталан жаттар дереккздері жайлы мліметтер басылымны алысзінде келтіріледі.
жаттары жарияланан басылым тізімінде мраатты орлар мраат бойынша топтастырылады. орлар нмірлеріні суі ретімен тізімделеді: