Геологияны негізгі зерттеу дiстерi андай жне олар алай аталады?

Геологияны зерттейтін таырыбы мен нысандары андай?

Геология – Жер туралы ылым (грекше ге – Жер, логос – iлiм). Бл ыса анытаманы мнi те лкен, мазмнды жне жан-жаты. геология азiргi кезде жаратылыстануды е маызды баыты саналады жне ылымдар циклi (жиынтыы) болып табылады. Бл циклдi р блiмi геология салалары арасында зiндiк ылыми пн ретінде де танылады.

Геологияны зерттейтiн таырыбы – Жер планетасы мен геологиялы процестер. Жер – те крделi материалды дене, оны лкен тарихы, азiргiсi мен болашаы бар. Аспан денесi ретiнде ол арыш блшегi рі Кн жйесiнi планетасы болып табылады. Оан арыш задары мен былыстары да атысты. Мселен, олар лемдiк тартылыс кші, кн радиациясы жне баса былыстар трiнде кпшiлiк жадайда климатты анытайды, тіршiлiкке ыпал етедi жне Жердегi р трлi процестерге тiкелей атысты. Сонымен атар Жерде тек ана зiне атысты, белгiлi бiр уаыт аымында зiне ана тн, баса планеталарда белгiсiз былыстар орын алып, оны жеке дара екендiгiн бiлдiредi.

Геологияны тiкелей зерттейтiн нысандары – минералдар, таужыныстар, пайдалы азбалар, азба органикалы алдытар, геологиялы процестер.

 

Геологиялы цикліне андай пандер кіреді жне олар алай аталады ?

Геологияны салалары арасында ылыми пндер жер ыртысыны затты рамын, оны рылысын, геологиялы процестер мен оларды тарихи реттiлiгiн зерттейтiн, сондай-а олданбалы ылымдар трiне блiнедi

Жер ыртысыны затты рамын зерттеу	Динамикалы геология	Жердi тарихы мен органикалы тiршiлiгiн зерттеу	олданбалы геология
Геохимия	Геотектоника	Палеонтология	Пайдалы азбалар туралы iлiм
Кристаллография	Геодинамика	Стратиграфия	Гидрогеология
Минералогия	рылымды геология	Тарихи геология	Инженерлiк геология
Петрография	Вулканология	Палеогеография	Мнай кенiштiк геология
Петрология	Сейсмология	Айматы геология	Кен нерксiптiкгеология
Литология	Геоморфология	Планеталы геология	Экологиялы геология

 

 

Геологияны негізгі зерттеу дiстерi андай жне олар алай аталады?

Жер дамуыны айрыша ерекшелiгiне кптеген геологиялы процестердi те затыы мен ке ауымдылыы жатады. Кейбiр геологиялы процестердi тiкелей баылау жне лабораториялы жадайларда оларды айталау ммкiн емес. Бл процестер туралы тек ана оларды нтижелерi, мысалы, ртрлi таужыныстар мен пайдалы азбалар, жер бетi бедерiнi трлi пiшiндерiнi жаралуы, т.б. бiлiнуi бойынша ана бiле аламыз. Геология XVII–XVIII . шгiндi жиналу процесiнi жалпы задылытары аныталаннан кейiн сттi дами бастады. Ал XVIII–XIX . тоысында зiрленген шгiндi таужыныстарды салыстырмалы жасын оларды рамында саталан организмдер алдыын зерттеу негiзiнде анытау дiстемесi де бан о ыпал жасады. Бл организмдердi зерттеу Жер дамуыны р заманына тек осы замана сай органикалы лемнi – Жерде осы кезде тiршiлiк еткен жануарлар мен сiмдiктердi белгiлi бiр трлерi ана сйкес келетiнiн крсеттi. Осылай таужыныстарды салыстырмалы жасын оларды рамындаы азба организм (фауна мен флора) алдытары бойынша анытауа негiзделген палеонтологиялы дiс пайда болды. Осыдан кейiн, радиобелсендi ыдырау ашылан со, таужынысты дл абсолют жасын анытауды радиологиялы дiстерi зiрлендi. Геологияны негiзгi дiсi – геологиялы тсiру (карталау), ол белгiлi бiр ауматы геологиялы рылысы мен пайдалы азбаларын жан-жаты зерттеуге ажет геологиялы жмыстарды жиынтыы болып табылады. Соы жылдары Жердi те жоары биiктiктерден байауа жне оны Кн жйесiнi баса планеталарымен салыстыруа ммкiндiк беретiн “арышты дiстер” материалын пайдалану баран сайын артуда. Эксперименттiк дiстер ртрлi геологиялы процестердi (магматизм, метаморфизм, тектоникалы процестер, т.б.) модельдеуге жне ртрлi жасанды минералдар мен таужыныстарды алуа баытталан. Геологияда математикалы дiстер мен ЭЕМ (компьютер) олдану – перспективалы сала. Бл саланы дамуы геологиялы апаратты жеделдiгiн, анытыын жне ндылыын арттыруды жалпы рдісіне сай келедi. Д.Эджер жазандай: “... азiр кптеген геологтарды негiзгi жараы бала емес, ымбат приборлар мен есептеуiш машиналар болып табылады