Азастанны азіргі заман тарихы» пні жне курсты масаты.

Тарих - бл адам оамыны ткені мен осы уаыты туралы, наты формадаы, кеістік-уаытты лшемдегі оамды мірді дамуыны задылытары туралы ылым. Тарихты мазмны - бл адам міріні былыстарындаы крінетін тарихи процесс, тарихи ескерткіштер мен деректерде саталан мліметтер болып табылады. Бл былыстар ртрлі, яни шаруашылыты дамуына, елді ішкі жне сырты оамды міріне, халыаралы атынстарына, тарихи тлаларды ызметіне атысты болып келеді.

Тарих - ылым бір-біріне сйкес кп жаты, ол тарихи білімні жеке салаларынан алыптасады, длірек айтанда: экономикалы, саяси, леуметтік, азаматты, скери, мемлекет пен ы, дін т.с.с. Тарихи ылымдара халытарды трмыс-салтын зерттейтін этнография, жне ежелгі дуірді заттай деректер - ебек ралы, й жиаздары, шекей заттар, оныстар, молалар т.б. зерттейтін археологияны да атысы бар.

Тарих объектіні зерттеу бойынша ендік жаынан да блінеді: лем тарихы (бкіл лем тарих немесе жалпы тарих), континенттер тарихы (мысалы, Азия жне Африка тарихы), жеке елдерді, халытарды немесе халы топтарыны тарихы (мысалы, Ресей тарихы).

Тарихи пндерге тарихи деректерді зерттейтін деректану жне тарихшыларды кзарастарын, идеялары мен концепцияларын суреттеу мен талдау масатындаы, сонымен атар тарихи ылымны дамыны задылытарын зерттейтін тарихнаманы да атысы бар.

азастан тарихы курсыны пні масаты мен міндеттері. «азастан тарихы» оу пнін азіргі трыда тсіну. Тарих, тла, мемлекет. Тарих жне ркениет. Отан тарихыны функциялары мен принциптері. азастан тарихы дниежзі тарихыны контексінде. лтты тарихты приоритеттері. «азастан Республикасыны тарихи сана алыптастыру тжырымдамасы».азастан тарихын дуірлерге блу. азастан тарихын зерттеуді негізгі дістері. Отан тарихын зерттеуге жаа тжырымдамалы трыдан арау.«азастан тарихы» пніні деректері мен дебиеттері. Отан тарихын зерттеуді ерекшеліктері. азіргі кезеде азастанны лтты тарихы проблемалары маызыны арта тсуі.

2. Тарих ылымыны методологиясы

Тарих методологиясы – (грек тіл. methodos – діс, таным жолы logos – сзі) – тарих ылымыны дістемелік таным туралы пні жне тарауы болып табылады. дістеме – тарихи зерттеуді ралы ретінде пайдаланылады. дістемелер арылы тарихшы жаа білім алып, оиалар туралы мліметтерді натылайды. Осылайша, бастапыда ХІХ асырда «методология» тарихи зерттеу дістері мен тжірибесіні негізінде олданыса енген. Бл термин е алаш неміс тарихшыларыны ебектерінде олданыса еніп, кейінірек арнайы оу пні ретінде жргізілген.

азіргі заманда «методология» ымы бастапы маанадаыдай ана аясы тар емес, тарихи танымны жалпы негізін райды. Мселен, ресей тарихнамасында «методология» термині ХІХ асырды соы ХХ асырды басында университеттік оыту жйесі мен ылыми зерттеуді тжірибесінде пайда болды. Бл методологияны рамды блігі ретінде тарих философиясы да аталып жр.

Бір сзбен айтанда, тарих методологиясы наты тарихи зерттеу тжірибесіні теориялы крінісі ретіндегі дістемелер, станымдар, ылыми тарихи тсініктер жне т.б. Тарихшыны зерттеу жмысыны тжірибесін баяндай отырып, методология таныма жетелейтін ойа ммкіндіктер береді. Демек, методология тарихи зерттеуде жеке жне жалпы проблемалара сараптама жасайды. Біра, кез-келген проблемаа наты жауапты даярлап трмайды. Оны арастыруды, зерттеуді жолдарын крсетеді.

Тарих ылымында методология мен метод бір біріне туелді емес. Бл методология мен методты з алдына жеке танымды формалары бар. Мселен, методология жеке зерттеу дістеріне оданылмайды. Зерттеу жйесінде техникалы дістерді методология емес, метод деп арастыран жн. Ал, методология міндеті ылыми мселелерді шешуге жалпы теориялы станымдар крсету болып табылады. Бл жалпы ылыми арым-атынас сипатын крінісін байатады .

аза еліні тарихына атысты з пікірін білдірген аза зиялысы А. Байтрсынов былай деп жазан еді: «зіні тарихын жоалтан жрт, зіні тарихын мытан ел, айда жріп, айда трандыын, не істеп не ойандыын білмейді, келешекте басына андай кн туатынына кзі жетпейді. Бір халы зіні тарихын білмесе, бір ел зіні тарихын жоалтса, оны артынан зі де жоалуа ыайлы болып трады». Демек, Отан тарихын тарихшылар з дрежесінде зерттеу шін тарих ылымыны теориясы мен методологиясына баса назар аударуы ажет.

Методологияны масаты - бкіл лем тарихыны методологиялы жне теориялы проблемалары туралы тсінікке ие болу. Пнді зерттеуді міндеттері - біріншіден, азіргі тарихнамадаы бкіл лем тарихыны теориялы жне методологиялы проблемаларын зерттеу, ХХ . жне ХХІ . басындаы бкіл лем тарихыны дамуыны жетекші тенденцияларын анытау. Екіншіден, тарих философиясыны проблемаларын, тарихи сана мен тарихи естелік, тарихи даму тсінігін, мбебап тарихты талдау. шіншіден, бкіл лем тарихы теориясы мен методология проблемасын: бкіл лем тарихыны пнін, тарихи таным мен тарихи теорияны, жалпы тарихи теория, тарихи за мен задылытар ммкіндіктерін, бкл лем тарихыны, тарихи деректер мен фактілерді, тарихи тсініктемелерді кезеделуін арастыру.