Сайлау жйесін айта ру жніндегі сыныстар

Жоары билік органдарына жолданан петицияларда болыстарды, ауыл старшындарын жне оларды хатшыларын тек сауатты азатардан ана таайындау сынылды. Бл ызметтеріне кірісер кезде оларды брі де ант абылдап, ешашан ызмет бабын пайдаланып, халыа иянат жасамауа уде етуге тиісті болды. Шаруа бастытарыны орнына бітістіруші судьялар ызметін енгізу талап етілді. Петиция авторларыны пікірі бойынша, бл ызметке жеткілікті дрежеде сауаты мен білімі бар азатар таайындалуы тиіс еді. Сайлау науаны кезінде мдделі топтарды арасындаы крес пен алауыздыты болдырмау масатымен де кейбір шаралар сынылды. Біріншіден, шектен тыс ділетсіздігі, немесе зіне олайлы белгілі бір кандидатты сайлануына мдделі екені белгілі болан кімшілік кілдері ызметінен аластатылуы тиіс делінді. Екіншіден, кімшілікті ондай аласталан кілдері уезді млде зге болыстарынан шаырылан адамдармен алмастырылуы тиіс болды. шіншіден, здеріні жаымсыз ылытары шкереленген адамдарды жаа сайлауа жібермеу талап етілді. Сондай-а аза халы кілдеріні Ресей империясынын за шыарушы е жоары органы Мемлекеттік Думаа сайлануы да талап етіп ойылды.

Діни мселелер

Петицияларда р болыста діни алым-салытарды жинайтын арнаулы адамдарды болуы, тскен мал мен аржыны кедей отбасынан шыан шкірттерді оуына жмсау кзделді.

Аза тілі

Петицияларда мектеп абырасында Ислам діні негіздеріні міндетті трде оытылуы, «орысша сауат ашуды» содан кейін ола алу талабы койылды. Петицияда мектептерде христиан дінін оытуа зілді-кесілді арсылы білдірілді. ырыз (аза. - авт.) халына басты болысы келгендерді ырыз тілін білуі тиіс екендігі атап крсетілді. Петицияда іс ааздарын аза тілінде жргізу талап етілді.[1]

Сот ісі[

азатар дала трындарын сот, тергеусіз кімшілік жолмен жер аудару ісіне наразылы білдірді. Дала генерал-губернаторы азатарды кез келген болмашы мселе бойынша да жер аударып жіберуге ыты еді. Неке жне отбасы мселелерін скери губернатор мен уез бастытарыны арауынан алып, бітістіруші судья зырына беру талап етілді. Кісі лімі болан жадайда айыпты адамны жазаа тартылуымен атар азатарды дстрлі ы заы бойынша н тлетуге тініш білдірілді. Округты сотты жанында міндетті трде аылдастар аласы болуы тиіс деп атап крсетілді. Сондай-а айыпталушыны міндетті трде ораушысы болуы, билер сотыны жергілікті отаршылды билік орындарына емес, ділет министрлігіні арамаына туі талап етілді.

Жер мселесін шешуді жолдары

.

Петицияларда азатарды орман байлыын еркін пайдалану ыына байланысты талаптар да ойылды. Сондай-а азатара оларды кші-он аймаындаы тзды жне балы сетін клдерді айтарып беру жніндегі тініштер де айтылды.

Азатарды петициялы озалысыны тарихи маызы

Сонымен, петициялар беру, соны ішінде араралы петициясы, XX асырды бас кезіндеті азастанны саяси міріндегі аса маызды кезендерді бірі болды. Оларда аза оамыны мірлік маызы нерлым ткір проблемалары наты да ысаша тжырымдалан трде баяндалды. Жоары дрежелі мемлекеттік органдарды атына петициялар жолдау аза халыны саяси сана-сезіміні оянып, кшейе тскенін крсетті. Мны зі халыты ытарын орауа абілетті екенін айын крсетті.

Патша кіметі аза халыны пікірімен санасуа мжбр болды. Петицияларды мтінін жазандар батылды мен йымшылдыты лгісін танытты. Біра патша кіметі петицияларда ойылан талаптарды орындауа лы таныта ойан жо. Ол талаптар Ресей империясыны отаршылды саясатына сай келмейтін еді. Солай бола трса да петициялы озалыс жаымды рлін атарды — азатар Ресейді I, II Мемлекеттік Думаларына депутат болып сайланды. Халы барасына басшылы етуде, отаршыл билік орындарына йымдасан трде петициялар жолдауды басы-асында аза зиялыларыны алдыы атарлы кілдері ерекше белсенділік крсетті.