Ж Р Конституциясы жне оны ережелері

ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап

1. азастан Республикасы зiн демократиялы, зайырлы, ыты жне леуметтiк мемлекет ретiнде орнытырады, оны е ымбат азынасы - адам жне адамны мiрi, ытары мен бостандытары.

2. Республика ызметiнi тбегейлi принциптерi: оамды татулы пен саяси тратылы; бкiл халыты игiлiгiн кздейтiн экономикалы даму; азастанды патриотизм; мемлекет мiрiнi аса маызды мселелерiн демократиялы дiстермен, оны iшiнде республикалы референдумда немесе Парламентте дауыс беру арылы шешу.

2-бап

1. азастан Республикасы - президенттiк басару нысанындаы бiрттас мемлекет.

2. Республиканы егемендiгi оны бкiл аумаын амтиды. Мемлекет з аумаыны ттастыын, ол сылмауын жне блiнбеуiн амтамасыз етедi.

3. Республиканы кімшілік-ауматы рылысы, оны елордасыны мртебесі замен белгіленеді. азастанны елордасы Астана аласы болып табылады.

4. азастан Республикасы жне азастан атауларыны мнi барабар.

3-бап

1. Мемлекеттiк билiктi бiрден-бiр бастауы - халы.

2. Халы билiктi тiкелей республикалы референдум жне еркiн сайлау арылы жзеге асырады, сондай-а з билiгiн жзеге асыруды мемлекеттiк органдара бередi.

3. азастан Республикасында билiктi ешкiм де иемденiп кете алмайды. Билiктi иемденiп кетушiлiк за бойынша удаланады.

Халы пен мемлекет атынан билiк жргiзуге Республика Президентiнi, сондай-а зiнi конституциялы кiлеттiгi шегiнде Парламенттi ыы бар. Республика кiметi мен зге де мемлекеттiк органдар мемлекет атынан олара берiлген кiлеттiктерi шегiнде ана билiк жргiзедi.

4. Республикада мемлекеттiк билiк бiрттас, ол Конституция мен задар негiзiнде за шыарушы, атарушы жне сот тарматарына блiну, оларды тежемелiк рi тепе-тедiк жйесiн пайдалану арылы, зара iс-имыл жасау принципiне сйкес жзеге асырылады.

4-бап

1. азастан Республикасында олданылатын ы Конституцияны, соан сйкес задарды, зге де нормативтiк ыты актiлердi, халыаралы шарттары мен Республиканы баса да мiндеттемелерiнi, сондай-а Республика Конституциялы Кеесiнi жне Жоары Соты нормативтiк аулыларыны нормалары болып табылады.

2. Конституцияны е жоары зады кшi бар жне Республиканы бкiл аумаында ол тiкелей олданылады.

3. Республика бекiткен халыаралы шарттарды республика задарынан басымдыы болады жне халыаралы шарт бойынша оны олдану шiн за шыару талап етiлетiн жадайдан баса реттерде, тiкелей олданылады.

4. Барлы задар, Республика атысушысы болып табылатын халыаралы шарттар жарияланады. Азаматтарды ытарына, бостандытары мен мiндеттерiне атысты нормативтiк ыты актiлердi ресми трде жариялау оларды олдануды мiндеттi шарты болып табылады.

5-бап

1. азастан Республикасында идеологиялы жне саяси р-алуандылы танылады. Мемлекеттiк органдарда партия йымдарын руа жол берiлмейдi.

2. оамды бiрлестiктер за алдында бiрдей. оамды бiрлестiктер iсiне мемлекеттi жне мемлекет iсiне оамды бiрлестiктердi засыз араласуына, оамды бiрлестiктерге мемлекеттiк органдарды ызметiн жктеуге жол берiлмейдi.

3. Масаты немесе iс-рекетi Республиканы конституциялы рылысын кштеп згертуге, оны ттастыын бзуа, мемлекет ауiпсiздiгiне нсан келтiруге, леуметтiк, нсiлдiк, лтты, дiни, тектiк-топты жне рулы араздыты оздыруа баытталан оамды бiрлестiктер руа жне оларды ызметiне, сондай-а задарда кзделмеген скерилендiрiлген рамалар руа тыйым салынады.

4. Республикада баса мемлекеттердi саяси партиялары мен ксiптiк одатарыны ызметіне, дiни негiздегi партиялара, сондай-а саяси партиялар мен ксiптiк одатарды шетелдiк зады тлалар мен азаматтарды, шет мемлекеттер мен халыаралы йымдарды аржыландыруына жол берiлмейдi.

5. Шетелдiк дiни бiрлестiктердi Республика аумаындаы ызметi, сондай-а шетелдiк дiни орталытарды Республикадаы дiни бiрлестiктер басшыларын таайындауы Республиканы тиiстi мемлекеттiк органдарымен келiсу арылы жзеге асырылады.

6-бап

1. азастан Республикасында мемлекеттiк меншiк пен жеке меншiк танылады.

2. Меншiк мiндет жктейдi, оны пайдалану сонымен атар оам игiлiгіне де ызмет етуге тиiс. Меншiк субъектiлерi мен объектiлерi, меншiк иелерiнi з ытарын жзеге асыру клемi мен шектерi, оларды орау кепiлдiктерi замен белгiленедi.

3. Жер жне оны ойнауы, су кздерi, сiмдiктер мен жануарлар дниесi, баса да табии ресурстар мемлекет меншiгiнде болады. Жер, сондай-а зада белгiленген негiздерде, шарттар мен шектерде жеке меншiкте де болуы ммкiн.

7-бап

1. азастан Республикасындаы мемлекеттiк тiл - аза тiлi.

2. Мемлекеттiк йымдарда жне жергiлiктi зiн-зi басару органдарында орыс тiлi ресми трде аза тiлiмен те олданылады.

3. Мемлекет азастан халыны тiлдерiн йрену мен дамыту шiн жадай туызуа аморлы жасайды.

8-бап

азастан Республикасы халыаралы ыты принциптерi мен нормаларын рметтейдi, мемлекеттер арасында ынтыматасты пен тату кршiлiк арым-атынас жасау, оларды тедiгi мен бiр-бiрiнi iшкi iстерiне араласпау, халыаралы дауларды бейбiт жолмен шешу саясатын жргiзедi, арулы кштi бiрiншi болып олданудан бас тартады.

9-бап

азастан Республикасыны мемлекеттiк рміздері - Туы, Елтабасы жне Гимнi бар. Оларды сипаттамасы жне ресми пайдаланылу тртiбi конституциялы замен белгiленедi.