Сатандыру туралы жалпы ережелер.Сатандыру ыты атынастарыны атысушылары.Сатандыру трлері.

Сатандыру дегеніміз-шартпен аныталан сатандыру жадайы немесе зге де оиа орын алан кезде сатандыру йымны з активтер есебінен азаматтар мен зады тлаларды заи мдделерін мліктік орау жніндегі атынастарды кешені.

Сатандыру-азаматтар мен зады тлаларды материалды ж/е жеке материалды емес игіліктерін тиімсіз салдардан сатандыру масатында сатандыру йымына аша жарналарын тлеуі,ал сатандырушы крсетілген салдарорыын алан жадайда сатанушыа н/е зге тлаа келісілген соманы тлеу жніндегі ажетті оамды пайдалы ызметті трі.

Сатандыру объектісі болып-зады тла н/е азаматты кез келген мддесі табылады.

Сатанушы-сатандырушымен сатандыру шартын жасасан тла. Зады тлалар мен азаматтар сатанушылар бола алады.

Сатандырушы-сатандыру жзеге асыратын,яни сатандыру жадайы пайда болан кезде сатанушыа н/е пайдасына шарт жасалан зге тлаа шартта айындалан соманы шегінде сатандыру тлемін жргізуге міндетті тла.Сатандырушы ретінде тіркелген ж/е сатандыру ызметін жзеге асыру ыына лицензиясы бар /коммерциялы/ акционерлік оам бола алады.

Сатандырылан адам-зіне атысты сатандыру жзеге асырылатын тла.

Пайда алушы-сатандыру шартына н/е міндетті сатандыру туралы за актілеріне сйкес сатандыру тлемін алушы болып табылатын тла. Зады тла да,азамат та пайда лушы бола алады.

Актуарий-сатандыру йымыны ажетті тлем абілеттігі мен аржылы тратылы дегейін амтамасыз ету масатында сатандыру ж/е айта сатандыру шарттары б/ша міндеттемелер млшеріні экномикалы-математикалы есептеулерін жзеге асыруа байланысты ызметті атаратын жеке тла.

Сатандыру брокері(делдалы)- сатандыру ж/е айта сатандыру мселелері б/ша консультациялы ызметті з атынан ж/е сатанушыны тапсыруымен сатандыру шартын н/е з атынан ж/е цедентті тапсыруымен айта сатандыру шарттарын жасасу жніндегі делдалды ызметті жзеге асыратын тла.

Сатандыру агенті-берілген кілеттігіне сйкес сатандыру йымны атынан ж/е тапсыруымен сатандыру шарттарын жасасу жніндегі делдалды ызметті жзеге асыратын жеке н/е зады тла.

Укілетті аудиторлы йым (укілетті аудитор)-укілетті мем-к органнны тиісті лицензиясы негізінде сатандыру йымыны аудиті жніндегі ызметті жзеге асыратын аудиторлы йым(аудитор).

айта сатандыру-сатандыру шарты б/ша сатандыру йымы абылдап, кейіннен здеріні арасында жасалан айта сатандыру шартына сйкес айта сатандыру йымына сатандыру туекелдеріні брін н/е бір блігін беруге байланысты туындайтын атынастар.

Сатандыру йымыны сатандыру ызметі мірді сатандыру жне жалпы сатандыру деп екі салаа блінеді. «мірді сатандыру» саласы ерікті сатандыру нысанында мынандай сыныптарды амтиды:

1) мірді сатандыру;

2) аннуитеттік сатандыру.

«Жалпы сатандыру» саласы ерікті нысанында мынандай сыныптарды амтиды:

1) жазатайым жадайдан жне аурудан сатандыру;

2) медициналы сатандыру;

3)клік ралдарын сатандыру;

4) жктерді сатандыру;

5) млікті сатандыру;

6) ксіпкерлік туекелді сатандыру;

7) клік иелеріні азаматты-ыты жауапкершілігін сатандыру;

8) тасымалдаушыны азаматты-ыты жауапкершілігін сатандыру;

9) кліктен баса зиян келтіргені шін азаматты-ыты жауапкершілігін сатандыру.

Аннуитеттік сатандыру сатандырылушы белгілі бір жаса жеткен, ебек ету абілетін (жасына, мгедектігіне, нуастыыана байланысты) жоалтан, асыраушысы айтыс болан, жмыссыз алан жадайларда немесе сатандырылушыны жеке табыстарыны кемуі немесе одан айырылуына келіп соан зге де жадайларда зейнета немесе рента трінде кезе кезеімен сатандыру тлемдерін жзеге асыру кзделетін жеке сатандыру трлеріні жиынтыы.

Жазатайым жадайдан жне аурудан сатандыру сатандырылуы жазатайым жадайды немесе ауруды салдарынан айтыс болан, ебек ету абілетін жоалтан немесе оны денсаулыына зге де зиян келтірілген жадайларда оны осымша шыыстарын тіркелген сомада ішінара менесе толы темі млшерінде сатандыру тлемін жзеге асыру кзделетін жеке сатандыру трлеріні жиынтыы.

Медициналы сатандыру сатандырылушыны медицина мекемесінен медициналы сатандыру бадарламасына енгізілгенммедициналы ызмет крсетулерді сраан жолданымдарымен туындаан шыыстарын ішінара немесе толы темі млшерінде сатандыру тлемдерін жзеге асыру кзделетін жеке сатандыру трлеріні жиынтыы.

Клік ралдарын сатандыру клік ралын иеленуге, пайдалануа, билік етуге байланысты тлаларды мліктік мдделеріне оны заымдануы немсе жойылуы, соны ішінде айдан немесе рлап жетілуі салдарынан келтірілген зиянды ішінара немес толы темі млшерінде сатандыру тлемдерін жзеге асыру кзделетін сатандыру трлеріні жиынтыы.

Жктерді сатандыру жктерді иеленуге, пайдалануа, билік етуге байланысты тлаларды мліктік мдделеріне оны заымдануы немсе жойылуы, соны ішінде жктерді тасымалдану дісіне арамастан жоалып кетуі салдарынан келтірілген зиянды ішінара немесе толы темі млшерінде сатандыру тлемдерін жзеге асыру кзделетін сатандыру трлеріні жиынтыы.

Млікті сатандыру иеленуге, пайдалануа, билік етуге байланысты тлаларды мліктік мдделеріне оны заымдануы немсе жойылуы салдарынан келтірілген зиянды ішінара немесе толы темі млшерінде сатандыру тлемдерін жзеге асыру кзделетін сатандыру трлеріні жиынтыы.

Ксіпкерлік туекелді сатандыру ксіпкерді сатанушы ретінде іс-имылы жасайтын келісімшарт жасаушы агенттеріні з міндеттеремелерін бзуынан болан ксіпкерлік ызметті залалдар туекелі немесе ксіпкерге байланысты емес жадайлармен осы ызмет шарттарыны згеруінен болан, залалдар туекелін, соны ішінде ктілген кірісті алмай алу туекелі сатандыру тлемдерін жзеге жзеге асыру кзделетін сатандыру трлеріні жиынтыы.