Педагогті ксіби деформациясы.

Ксіби деформацияны леуметтік ауіпі жоары, себебі ксіби деформациялы педагогтар «деформациялы шкірт» трбиелеп шыарады. Ксіби деформацияны айындайтын негізгі психологиялы механизм ксіби ерекшелікті жоалту болып табылады.Бл деформация «ксіби маргинализмні» тууына себепші болады. Ксіби маргинализм белгілері ксіби этикаа жне ксіби ебек ндылытарына деген ішкі ажеттіліксіздіктен байалады. Егер арастырылып отыан деструктивті процесстер ке етек алса жне леуметтік норма антинорма болса онда леуметтік ауіп туралы сз озай беруге болады.рбір педагогты талы ерекшеліктері оны ксіби ебегіні сипаты мен нтижесіне арай индивидуальды-зіндік ерекшелігін крсетеді. Осыан орай мамандыты адама талабы жоары: жоары ксіби ерекшелік, мінез-лытаы жне тлалы ерекшеліктер алыптасады.Тла мен ызмет арасындаы зара рекеттестік айын сипат. Тла ызметте алыптасады жне дамиды, айын маынада тла жайлы ызметті ерекшелігі жайлы айтуа болады. Бір жаынан тла мінездемесі ызметті ерекшеліктеріні жзеге асуына сер етеді. Педагогтарды белгілі бер деформациясына педагогикалы жйедегі барлы факторлар мен арама-айшылытар кеп соады.

64.Педагогты эмоционалды кйін басара білу. Педагогикалы депке рбір наты жадайда оушылара сер етуді тиімді ралы педагогикалы тактика деп аталады. Барлы жадайда, барлы педагогтар олдана алатын нсаулар: Шешімге келу. ( Е жасы шешім – байсалды шешім; Ашу –нашар кеесші).Кіл алдырмау. (кіл алдыру малім мен оушы арасындаы психологиялы кедергі).Оушымен жеке гімелесу кезіндегі мінез-лы. (оушымен жеке сйлесу– малім шеберлігіні крсеткіші, ондай гімеге сабатан кем дайындалмау керек)Оралымды жолдар. (депті малім талап ойыш, біра азымыр болмайды). Кіл-кйі. (Егер кіл кйііз нашар болса, оны табалдырытан тыс алдырыыз. Оушылар алдында малім алай боланда да тек ана жайдары, айратты жне кілі ктерікі болуы тиіс. Педагогты ксіп сыры осында.) Шебер малім шін е бастысы ол кіммен болса да тіл табыса алуы, йде, достарыны асында, жымда болсын жаымды атмосфера тудыра біледі. Ал е бастысы алдында отыран 30 баланы айтып жатанына сендіре білу, кіл кйін айтызбай-а тсіну, дер кезінде кмек крсету, бл асиеттер малім шін аса маызды дние.Педагогты кіл кйі – оны трбиелейтін зор кш-уаты. Кімде – кім малім кілін бзса, ол оушыларымызды трбиесіне зиянын тигізеді. Сондытан зіізді де, з ріптестеріізді де кіл кйіне абай болан жн.

65.Педагогты ксіби суінде талдау, салыстыру, баа беру тсілдері. Ксіби зін–зі трбиелеуді негізінде, баса да рекеттер сияты, белсенділікті кздері мен мотивтеріні жйесі жатыр. Педагогты зін–зі трбиелеуіні озаушы кштері зін–зі жетілдіруге деген ажеттілік болып табылады. Осы тста ажеттілікті, яни, оамны педагога оятын жне оны бойындаы алыптасан ксіби–тлалы даму дегейіне ойылатын талаптар арасындаы арама–айшылыын шешу ажеттілігінен, зінен–зі алыптаспайтынын айта кету керек. оамны педагога оятын талабы «оны зін згертуге баытталан жмысын не ынталандырады, не сол айшылыты шешу шін барлы ммкін емес рекетке баруа итермелейді».ылым зін–зі баалауды алыптастыруды екі тсілін белгілейді: біріншісі, зіні талабыны дегейін жеткен нтижелермен сйкестендіру, екіншісі, леуметтік салыстырумен, яни оршаан ортаны зі туралы пікірлерімен сйкестендіру. Дегенмен, бл тсілдерді олдануда ра-шан дрыс зін–зі баалау бола бермейді. Талабы жоары емес педагогты мндай тсілдер тым жоары зін–зі баалауа алып келуі ммкін, жмыста зіні алдына лкен міндеттер оя білетін педагогтар ана иналады. Шыармашылыпен жмыс істейтін педагогты зін жне зіні нтижелерін баса ызметтес адамдарды нтижелерімен салыстыру анааттандырмайды.Сондытан педагогты зін–зі баалауын алыптастыруды басты тсілі – ол, зіні нтижелерін тла жне педагог рекетіні идеалымен салыстыра лшеу. Мндай жмысты ерте, у бастан бастаан дрыс. Ксіби идеалды алыптастыруды е жеіл, рі тиімді тсілі – зін–зі білімдендіретін арнайы дебиеттерді оу, зіні идеал–педагогын табу масатында лы педагогтарды мірімен жне шыармашылытарымен танысу. Бл – оны зін–зі трбиелеуді тиімділігіні басты шарты. Бл орайда лгі боларлы идеал обра-зын тапан дрыс. Мысалы, педагогикалы жоары оу орнында Л.Н. Толстой мірі лгі боларлытай. Оны зін–зі трбиелеу жмысына атысты жазып алдыран кн-деліктеріндегі лгілер таптырмас асыл азына. Ол мынандай ережелерді орындау те маызды деп санаан: «Белгіленгенді, ешандай сылтаусыз міндетті трде орын-дау. Орындаан екенсі, оны жасы де-гейде орында. Кітапа тртіп оюды орнына зі жадыда сата, еске тсір, сйтіп, аыл–есіді немі ммкіндігінше жаттытырып отыр». Ал з–зіне есеп беру мен з–зін талдауда кнделік толтыру жасы дет, себебі, сол арылы зін–зі трбиелеу субъектісі зіні абілеттеріні дамуын адаалай алады.

68.Педагогты ксіби жолы: бейімделу жолы,зіндік су жолы,тоырау жолы.зіндік тану,зіндік су р жас млшерінде психологиялы-педагогикалы олдау крсету педагогикалы жымны, наты педагогты ерен ебегіне байланысты. зін-зі таныан, зіндік ізденісте болан, зін-зі белсенді трде трбиелеген малім ана басалара наты кмек бере алады, егер ол зін-зі білмесе, ол баса адамды алай тсіне алады? Егер ол зі ізденіс стінде болмаса, оны трбиесі з тжірибесінен тпеген, ресми трде ана трбиелеу болып алады (ааз жзінде ана).алымдар педагогті зіндік дамуын анытауа 3 трлі ммкіндігі мен жолы барын крсетеді: бейімделу жолы, зіндік су жолы, тоырау жолы(тланы лдырауы, кері кетуі, азындауы, іс-рекетті жоалуы).Бейімделу– білім беру саласыны барлы талаптарына бейімделіп, оып-йрену, рлдік станымдарды ола алу.зіндік су – ксіби маман болу шін немі ізденісте болу, зін толыымен крсету, згеру.Тоырау – педагогті зіндік дамуында тотап алуы, ескі білгенге ана сйенуі, тіпті бар білгенін жоалтуы.Бл жадайда ксіби белсенділік лдырап, жаа дниені абылдамайды.Тлалы-ксіби су мен зіндік даму педагогті былай ойанда, кез-келген мамандыта табыса жетудегі сзсіз негізгі шарт. Белсенділікті тсуін, жаылуын, іркілуін оушылар бірден байайды жне ол міндетті трде педагогикалы ебекке кері серін тигізеді.Педагогті ксіби зіндік тану мен суіне талдау жасалмас брын, оны жеке басыны ерекшеліктеріне мінездеме беру керек, оны жмысыны спецификасына мн беру керек.азіргі кезде ылымда педагог тласыны структуралы блімдерін, оны жмысын, арым-атынасын, кзарасын, ксіби біліктілігіні ерекшелігі мен зіндік белгілерін анытауды небір трлері бар.Трбиешілерді, малімдерді, оытушыларды негізгі маызды асиеттерін ашып крсетсек, олар: ксіби-педагогикалы баыт, ксіби белсенділік, ксіби білім мен оны еске сатау, ойлау жне елестету, ксіби сана-сезім. ысаша тсіндіре кетейік. Тланы ксіби педагогикалы баытында балалара деген кзарас, оларды іс-рекетіне, зіне деген кзарас бастапы орында трады. арым-атынасты негізгі ш трін жинатай отырып, ксіби-педагогикалы жолды сегіз баытын анытауа болады, біра соларды ішінде осы ш компонент те атысатын бір трін отайлы, олайлы деп абылдаймыз:балалара деген кзарас;пнге деген кзарас;зіне-зіні кзарасы.69.Педагог шеберлігі,оны компоненттері. Педагогикада ксіби ызметті сапасын анытайтын бірттас рі жйелі тсінік “педагогикалы шеберлік” болып таблылады. Орыс тіліні сздігінде “шеберлік белгілі бір саладаы нер” деп анытама берілген. Ал шебер з ісінде жоары нтижеге ол жеткізген маман делінген (С.И.Ожегов, 1990).Педагогикалы шеберлікті адамны педагогикалы жмысындаы жоары нерге ол жеткізген ерекше алпы ретінде арастыра отырып, оны ксіби ызметтік жеке тлалы трыдан зіндік лшемі бар екенін ескеру ажет. Педагогикалы шеберлік компоненттері: гуманистік баыт, ксіби білім, педагогикалы абілет, педагогикалы техника.Малімні ерекше ксіптік жне оамды ызметі з трбиеленушілеріні, ата-аналарыны, бкіл жртшылыты тарапынан малімні жеке басына, оны моралдік бейнесіне орасан зор талаптар жктейді.Е бірінші білікті малімге ойылатын талап – педагогикалы абілеттіліктіболуы.Шыармашылы ізденіс ебекті, мамандыты барлы саласына да те ажет, ал малім шін ол стазды дарындылыа жетуді жолы, педагогикалы ебекте шешуші орын алады. Малімде педагогикалы бейімділікті болуы – оны ебектегі нтижесіні кепілі. Педагогикалы абілет пен мінез-лы асиеттері мектептегі кезден-а біртіндеп кріне бастайды да педагогикалы институттарда рі арай дамып, жетіледі.Демек, идеалды жадайда педагогикалы ызмет пен мамандыа бейімділік аартан, дарынды, абілетті адамдар айналысуы ажет.Педагогикалы абілеттілік (талант, мамандыты сю, нышан) педагогикалы мамандыты ойдаыдай мегеруді шарты болып табылады, біра шешуші ксібі деп арастыруа болмайды. аншама адам айын нышанды аартып, малімдік мамандыа міткер боланмен, шын мнінде, педагог болып шыа алмайды, керісінше, алашында жеткіліксіз абілеттілік аартан стаздар кейіннен педагогикалы шеберлікті шыына жеткені анша? Сондытан да педагогті ажетті ксіби сапаларына ебек сйгіштігін, тртіптілігін, жауапкершілігін, масат оя білу іскерлігін, жетістікке жету жолын тадай білу, йымдастырушылыты, табандылыты, зіне ксіби дегейін арттыруды жне т.б. жатызуа болады. Педагогикалы техника – бл малімге зін тереірек, натыра, талантты етіп крсетуге, жмыста е жасы нтижелерге ол жеткізуге кмектесетін шеберліктер жинаы.Педагогикалы техника — жеке балаа, сондай-а ттас жыма трбиелік сер етуге тадаан дістемелерді жзеге асыратын білім, шеберлік, дадыларды жиынтыы. Сонымен бірге ртрлі алыптасан кзарастар бойынша; педагогикалы шеберлікті мегерген малімні интуициясы мен білімі, ылыми жаынан беделі, педагогикалы иындытарды жее білу, басшылыа икемді болу, баланы жан дниесін тсінетін дарынды абілеті, оушы тласына нзік жне жекелей ыпал етіп, даналы пен шыармашылы трыдан ойына трткі туызатын, ылыми талдауа абілетті, иялы жетік болуы жатады.