Терроризм» («лакестік») ымыны анытамасы
Терроризм (лакестік) не екендігі туралы бізді заманымызда айтылан сз кп. Бл сзді анытамасы адамдар мен оама байланысты ртрлі болады. Мысалы, кптеген кпірлерді анытамасы бойынша «терроризм» («лакестік») сзі зіні маынасы бойынша жихадты, мужахидтерді, шариат елдерінде жаза олдануды, тіпті Исламны зін амтиды.
Алайда бізді бл мааламызда сз, Аллаты рсатымен, лю-Сунна алымдарыны тсінігіндегі «терроризм» («лакестік») термині туралы болма.
«Терроризм» («лакестік») – араб тілінде «ирхаб» сзімен аталады (рахаба, ирхабу, рахбатан); маынасы – «орыту» (“Лисануль-‘араб” жне “н-Нихая” 2/280).
Бл сз ранда жиі колданылады, мысалы:
ûÓÍ_t6»t @ÏäÂuó Î) (#rãä.ø$# zÓÉLyJ÷èÏR ûÓÉL©9$# àMôJyè÷Rr& ö/ä3øn=tæ (#qèù÷rr&ur üÏökyéÎ/ Å$ré& öNä.ÏôgyèÎ/ }»Î)ur Èbqç7ydö$$sù ÇÍÉÈ
«й, Исраил рпатары! Берген ныметімді еске алыдар! Удемді орындадар. Мен де серттеріді орындаймын. рі Менен ана орыдар (фархабун)» (л-Баара 2: 40).
Ислам алымдары орытуды «рсат етілген» жне «тыйым салынан» деп екі трге бледі.
Шариатта задастырылан орытуды ш трі болады:
Біріншісі – бл скери дайынды жне кш арылы дінні дшпандарын орыту, мейлі олар кпірлер болсын, мейлі мсылмандар болсын.
Екіншісі – екіжзділер (мунафитар) мен дінге жаалы енгізуді жатаушыларды (бидатшыларды) длел-дйектер арылы орыту.
шіншісі – кнхарларды шариатта белгілі кналар шін таайындалан жаза трлерін (худуд) олдану арылы орыту.
Алла Таала былай деп айтты:
(#rÏãr&ur Nßgs9 $¨B OçF÷èsÜtGó$# `ÏiB ;o§qè% ÆÏBur ÅÞ$t/Íh È@øyÜø9$# cqç7Ïdöè? ¾ÏmÎ/ ¨rßtã «!$# öNà2¨rßtãur tûïÌyz#uäur `ÏB óOÎgÏRrß w ãNßgtRqßJn=÷ès? ª!$# öNßgßJn=÷èt 4 $tBur (#qà)ÏÿZè? `ÏB &äóÓx« Îû È@Î6y «!$# ¤$uqã öNä3ös9Î) óOçFRr&ur w cqßJn=ôàè? ÇÏÉÈ
«Сендер де шамалары келгенше р трлі кшпен, рі ат байлаумен зірлік крідер. Аллаты дшпанын, з дшпадарыды таы олардан зге дшпандарды орытасыдар. Оларды сендер білмейсідер, Алла біледі». (нфл 8: 60).
т-Табари жне л-Баауи бл аят жайлы: “Бл – здеріні дшпандарыа арсы сондай ралдар дайындадар, олар кш болып табылсын, мейлі атты скер, мейлі ару-жара болсын”, - деген ( “Тафсир т-Табари” жне “Тафсир л-Баауи” 2/127).
Абу Бакр ибн л-‘Араби жне л-уртуби былай деген: “Ол арылы дшпандарды орытатын кш туралы айтылып жатыр” (“Ахкамуль-уран” 2/679 жне “Тафсир л-уртуби” 4/332).
Имам Фахр д-Дин р-Рази: “Кш пен атты скер жасатарын зірлеудегі даналыты мні – егер кпірлер мсылмандар кшке ие екенін жне жихада дайын екенін білсе, онда олар мсылмандардан орады», - деген (“т-Тафсир л-кабир” 15/186).
Бл аятта міне осындай орыту туралы айтылуда.
Аллаты Елшісі (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) былай деп айтатын: «Жер бітінде жазалау (хадд) орындалатын бір кн жер трындары шін ыры жыл бойы жауатын жабырдан жасы» (Ибн Мажж 2537, 2538. Жасы (хасан) хадис. “с-Сильсил с-сахиха”).
Шейх Салих ли Шейх: “ылмыстар шін олданылатын жаза тыйым салынан орытуа (ирхаб) жатпайды. Керісінше, бл – пталатын жне талап етілетін орытуды трі (ирхаба)!», - деп айтатын (“Хакыа мауиф л-Ислм мин ат-татарруф ул-ирхаб” 158).
Тыйым салынан орыту тріні (ирхаб) анытамасы жайлы айтар болса, бл – бір адамны немесе адамдарды тобыны (жамаатты) адама немесе оама арсы крсетіп жатан жауласуы. Ол орыту, зиян тигізу жне аысыз (засыз) лтіру арылы крінеді. Бан сондай-а трын йлер мен метроларды жару, адамдарды кепілдікке басып алу, жолдарда арашылы жасау, мал-млікті тартып алу т.с.с. жер бетінде зиян келуге атысты іс-рекеттер жатады (“ирарат л-Мжма’ л-фихий л-ислмий” 355-356, “Мжма’ л-бухус л-ислмия” (Захиратуль-ирхаб), “Хакыа мауиф л-Ислм мин ат-татарруф ул-ирхаб”).
Шейх Ибн Баз да «террорист» («лакес») деп баса адамдара засыз ысым крсететіндерді, засыз лтіретіндерді жне кпірлікте айыптайтындарды атаан.
«Терроризм» («лакестік») терминіні зі жаа боланына арамастан, ол Исламда задастырылан тмендегідей терминдермен байланысты:
«улюу» – арты кетушілік, шектен шыушылы;
«Хауариж» – (мсылмандарды) лкен кнлары шін кпірлікпен айыптайтын жне здерімен келіспеген кез келгенні мірі мен мал-млкін халал деп санайтын адамдар (“л-Бахр р-раи” 5/204, “л-Муни” 12/239).
«Хараба» – тонау, арашылы, лтіру.
«Итияль» – зіні лтірілуін ктпеген адамды опасыздыпен (сатындыпен) лтіру ( “Лисануль-‘араб”, Ибн Манзур).
Хафиз Ибн ‘Абдуль-Барр былай деп айтатын: “Жолдарда арашылы жасайтын немесе рей туызатын; зге біреуді мал-млкін тартып алумен, ан тгуді халал етумен жне Алла орнатан шекараларды бзу арылы жер бетінде бзыылы тарататын рбір адам – мухариб!» ( “л-Кафи фи фих ахль л-Мадина” 2/187).
‘Абдур-Рахман ибн Абу Лйл былай деп гімелейтін: “Пайамбарды (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) сахабалары маан мынаны айтып беретін. Бірде Пайамбарымызбен (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) жасаан жорытарды бірінде оларды біреуі йытап алады. Ол йытап жатанда басалары оны жебелерін алып ойды. Ал ол оянан стте орып кетті, рі згелер (бан) кліп жіберді. Пайамбар (оан Аллаты слемі мен игілігі болсын) олардан: «Сендер не шін клдідер?», - деп срады. Олар: «Біз ол йытап жатанда жебелерін алып ойды, бл оны шошытты», - деді. Сонда ол: «Мсылманны мсылманды орытуына тыйым салынады!» - деді» (Абу Дауд 4351, т-Тирмизи 3/431. Шейх л-лбани хадисті сахих деді).
Егер Пайамбар (оан Алллаты игілігі мен слемі болсын) мсылмандарды алжыдап орытуды зіне тыйым салан болса, онда мсылмандара жне оларды жаняларына ауіп тндіріп жатан адамдар туралы не айтуа болады?!
Шындыында, она йлерде немесе тратарда бейбіт трындарды жару, адамдарды кепілдікке басып алу, зін-зі жару жне т.с.с. террорды (ланы) кп кріністері, азіргі алыптасан жадай крсетіп жатандай, кпірлерді орытпайды. Алайда бл мсылмандарды здеріне айы мен асірет болып айналуда жне оларды здеріне рей салуда.
Шейх Жамалюддин л-асими мынандай те дана сздер айтты: «Мсылман мметі оларды жетекшілеріні тобы иянат жасап бастаанша есендікте болады, (олар) сол амалынан кейін жетістік келеді деп ойлайды, біра онысы ммет шін тек асіретті басталуына келеді жне олар здеріні алаларында жекеленіп алады!» (“Махасин т-тауиль” 13/48.)
Осы имамны сздеріне ой тігііздерші! азіргі кезде дл осындай жадай орын алып жатан жо па? йткені, дние жзі бойынша орын алан трлі жарылыстардан кейін мсылмандар здері жне здеріні жанялары шін ауіптенбей беймарал жре алмайтын жадайа келді. Дние жзі бойынша беймарал жру шін олар саалдарын ырып тастауа, орамалдарын шешіп тастауа, тіпті здеріні мсылман екендігін жасыруа мжбр. Исламны масаты – осы ма?! Алла Таала зіні соы Пайамбарын (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) осы шін жіберді ме?!
Мсылмандар мір сретін белгілі бір мемлекетте орын алан кезектегі жарылыстан кейін не болатынына назар аударыыз. Мысалы, осыдан ш жыл брын Мысырда орын алан жарылысты алайы. Оны салдары – мсылмандарды удалау, студенттерді тіркеудегі иындытар жне депортациялау. Англиядаы жарылыстарды салдарына келсек, - орамал таан мсылман йелдеріне ысым крсетілу; оларды кпшіліктен згеленіп шыпау шін орамалды шешу туралы алымдара сратар оюы, йткені Лондондаы терактілерден кейін жергілікті трындар мсылман йелдеріне кшелерде бас салатын болды. Кпірлер «шахид белбеуі» деп атаан рал арылы зін-зі жару тріні пайда болуына келсек, соны салдарынан кптеген жкті мсылман йелдерін кпірлер оларды белдерінде тура сол белбеу бар деген ауіппен шешіндіретін болды. Ал, осыдан он жыл брын бндай рекеттер кпірлерді ойына да кіріп шыпайтын!
Барлы аталан мысалдарды алымдар ауіпсіздікті (аман) бзатын терроризм (лакестік) деп атайды. Ал ауіпсіздік бізді кезімізде кптеген адамдар бааламайтын нрсе болды, рі оны жойылуына мсылмандарды здері келуде. Алайда Пайамбарымыз (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «зі (немесе зіні жанясы) шін ауіпсіз болан кйде, рі бір кнге жететін тамаа ие болып тады аттырандарыа бл бкіл дниеге ол жеткізу секелді!» (т-Тирмизи 2346, Ибн Мажж 4141. Хадисті сахих екендігін имам Абу ‘Иса т-Тирмизи, имам н-Науауи жне шейх л-лбани растаан).
рбір мсылман, ауіпсіздік болмаса, зіні Раббысына толыанды ибадат жасай алмайтынын тсінуі керек! Умм Салманы мынандай гімесін еске алайы: «Меккедегі жадай тзгісіз болан со жне (кпірлер) Аллаты Елшісіні (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) сахабаларын азаптап жне азыруа сала бастааннан кейін, олар здеріне андай сына келгендігін жне з дініні андай азыруа шырап жатандыын, рі Аллаты Елшісіні (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) оларды бдан орай алмайтындыын крді. Біра Аллаты Елшісіне (Аллаты оан игілігі мен слемі болсын) оны сахабаларына тиіп жатан нрселер тимеді, йткені ол зіні тайпасыны жне зіні ккесіні орауында еді. Сонда Аллаты Елшісі (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «Аиатында, Эфиопия жерінде оны асында ешкім ысыма шыратылмайтын патша бар, сондытан, Алла сендерге жеілдету шін жне сендер бгін кй кешіп жатан нрседен шыу жолын жасау шін сол алаа аттаныдар!», - деді. Жне біз сол жаа аттанды, сол жерде жиналды, жне з дініміз шін абыржымаан тыныш кйде жне ысым круден орыпай Аллаа лшылы етіп, е жасы йлерге жне е жасы кршілерге (жаын) оныстанды» (Ахмад 5/290, Ибн Хишам 1/343, л-Байхаи 9/19. Хадис сахих. “Сахих с-сира н-набауия” 170, “с-Сильсил с-сахиха” 3190).
Умм Салманы «з дініміз шін абыржымаан тыныш кйде жне ысым круден орыпай Аллаа лшылы етіп» деген сздеріне назар аударыыз. йткені діні шін оруды жне азыруды бастан кешірген кйде иманны жне ибадатты дмін толы тсіну ммкін емес! Сондай-а зі жне діні шін ауіпсіздікті болмауы - мсылман адам Аллаа беймарал жне ашы трде ибадат жасай алатын елге Алла Таала хиджраны (оныс аударуды) бйыран е маызды себеп болып табылады.
Шейх Салих л-Фаузан айтатын: «ауіпсіздік ажет екендігінде кмн жо, рі адамзат оан ас пен судан да кбірек мтаж. Сондытан Ибраим пайамбар (оан Аллаты слемі болсын) е алдымен ауіпсіздік, ал содан со ырзы (риз) тіледі. «Сол уаытта Ибраим: «Раббым! Бны бір тыныш ала ыла кр! Жне оны трындарынан кім Аллаа, Аырет кніне иман келтірсе, р трлі німдермен ризытандыр», - деп жалбарынды» (л-Баара 2: 126).
орыныш–рей орын аланда адамдар ас пен судан анаат сезіне алмайды. орынышпен бірге елден елге азы-тлік тасымалданатын жолдар зіледі, сондытан Алла жолдардаы тонаушылы пен арашылы шін ата жаза орнатты. Ислам бес маызды нрсені (д-даруриятуль-хамс): дінді, мірді, аылды, ар-намысы жне мал-млікті сатап алу шін келді. Осыны біріне ол сан адама атысты ата жазалар бар, рі ол сушылы мсылмана атысты жасалып жатыр ма, немесе кпірге атысты ма – бл маызды емес. Мсылмана атысты не нрсеге тыйым салынан болса, мсылмандармен келісім-шартта болан кпірге (му’ахада) атысты да сол нрсеге тыйым салынан! Пайамбар (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «Кім му’ахадты лтірсе, Жннатты иісін де сезбейді», - деді. ауіпсіздікті (аман) бзушылара атысты айтар болса, олар не хауариждер, не жолдардаы арашылар, не блікшілер болып табылады. Бл ш топты барлыына ата шаралар олдану керек» (“Фатауа ш-шар’ия фи адая л-‘асрия”, 125).
Аллаты Елшісі (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) мсылмандара уаныш келетін жне олардан мды тсіретін адама лы сый болатындыы жнінде мына хадисінде айтан: «Кім иман келтірген адамды бл дниені мынан арылтса, Алла оны Аырет кніні бір мынан арылтады. Кім арызын тлеуге шамасы келмегенні жадайын жеілдетсе, Алла оны зіні жадайын бл дниеде де, Аыретте де жеілдетеді. Мсылмана жамылы болан адама, Алла бл дниеде де, аыретте де жамылы болады. Жне Алла зіні лына кмектесе береді, лды зі бауырына кмек беруін тотатпаана дейін!» (Муслим, 2699).
«Алла шін е сйікті адамдар – бл оларды е пайдалылары, ал лы Алла Тааланы алдындаы е сйікті амал - бл сені мсылмана оны айысында кмектесуі немесе оны арызын тлеуі немесе оны аштыын тойдыруы арылы оан уаныш келуі. Жне аиатында, зімні мсылман бауырыма оны мтаж болан нрсесінде кмекке келуім мен шін бір ай бойы мешітте жабылып итикаф жасаудан сйіктірек. Ал, кім (Исламдаы) бауырына атысты ашу-ызасын тотатса, Алла оны кемшіліктерін жасырады, жне де кім з ашу-ызасын тге салысы келген кезде тотатса, Алла оны жрегін Аыретте ризашылыпен толтырады. Жне де кім зіні мсылман бауырына оны мтаждыында кмектесуге шыса, Алла оан кмектескенге дейін, оны табандарын табандар таятын Кнде ныайтады. Жне сірке балды бзандай жаман мінез-лы та амалдарды бзады». (Ибн Абу д-Дунья, т-Табарани. Хадис хасан. з.: «Сахих л-джами’» 176.)
Неліктен мсылмандара Аллаты Елшісіні (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) осы хадистерін басшылыа алмаса жне де осы хадисте айтылатын нрселерді лы ибраттарын ескермеске?! Біра азіргі кезде біз осыан арама-айшы нрселерді кріп жрген жопыз ба?! «Маан жаман болса, онда бріне де жаман болсын» деген станыммен мір сру не шін ажет жне ажет пе?
лемдерді Раббысы – Аллаа мада!
Мухаммад пайамбара жне оны отбасына Аллаты игілігі мен слемі болсын!