Дріс: Балалар фольклоры жне бала трбиелеу рыптары

Балалар фольклоры деген ымны ауымы ке. Бан ауыз дебиетіні кптеген жанрлары мен жанрлы трлері жатады. Балалар фольклорыны арнайы сала болып бліну себебі оны зіне тн кптеген ерекшеліктеріні болуында. Халымызды балалар фольклоры жанрлы рамы жаынан сан салалы, оларды атаратын ызметі де трліше. Зерттеу ебектерде оларды лкендерді балалара арнап шыаран, біра негізінен балалрды репертуарында саталан шыармалар жне балаларды здері таратан ле-жырлар деп екіге блу алыптасан. Балалар фольклорыны халы педагогикасымен тыыз байланысты. Балалар фольклорыны лкен бір саласы - ойын ледері.Тілі шыып, сйлей бастааннан, кмелетке толып, есейген шаына дейін баланы жасына лайыты сан трлі ойын ойналан. («Сауса санау», «уырмаш», «Бес сауса», «Соыр теке», «Кім шты?», «алама», «Срама» т.б.). Балалар фольклоры балаларды ойын штап, иялына анат беріп, демілікке, семдікке трбиелеп ана оймайды, сонымен бірге тапырлыа, шешендікке де баулиды.

Дебиеттер. 1-7,19,29,36,37,339,40,45,48,54,56.

Семинар сабатарыны жоспары

Семинар. Таырыбы:рып фольклоры жне трмыс-салт жылары

1. Халы ледеріні зерттелу тарихы мен класификациясы.

2. Ш.Улиханов, В.Радловты халы ледерін жіктеуі.

3. А.Байтрсынлыны фольклор мраларын жіктеуі. Сарындама.

4. азіргі зертелу жайы жне класификациялауды проблемалары, жанрды сипаттамасы.

5. Трмыс-салт жырларды й-іші, шаруашылы, ебек процестеріндегі трлі салт-ырым, дет-рып, наным-сенімдермен байланысы.

6. Ебек ксіппен байланысты туан ле жырларды жанрлы трлері.

7. Наным-сенімдерге байланысты ледер.

8. й-іші салтына байланысты ле трлері.

9. ара ле, н ле, тарихи ледер.

10. Лирикалы ледердегіаза халыны эстетикалы дниетанымы.

 

Семинар бойынша тапсырмалар.

1. Басы сарынын жата оу.

2. Бдік жырын жата оы.

3. Жар-жарды жата оы.

4. Сысуды жата оы.

5. оштасуды жата оы.

6. Жбатуды жата оы.

7. Махаббат, туан жер, ебек-ксіп, тлім-трбие т.б. таырыптаы ара ледерден жата оу.

8. Халы ндеріні 1-2 мтінін жата оу.

9. Тарихи ледерді 1-2 мтінін жата оу.

 

Дебиеттер:1-7,14,16,17,18,29,32,34,37,38,39,46,50,52.

 

Семинар. Таырыбы: Маалдар мен мтелдер

1. Маал-мтелдерді жанрлы белгілері мен классификациялауды принциптері.

2. Таырыпты, логикалы, семантикалы жіктеулер туралы тсінік.

3. Маал–мтелдерді жиналуы мен зерттелуі жне оны ауызекі сйлеу тілімен байланысы.

4. Маал-мтелдерді таырыбы халы міріні барлы саласын амтуы.

5. Маал-мтелдерді жалпы жне жалы маыналары.

6. рылысы, ыра, йас, ндестік ерекшеліктері.

7. Мтелді маалдан айырмашылыы.

8. анатты сздер, афоризмдермен араатынасы.

Дебиеттер:1-5,19,21,22,34,47.

№3- семинар. Таырыбы: Жмбатар,жаылтпаштар, тірік ле

1. аза жмбатарыны жиналу, зерттелу тарихы.

2. Жанрлы белгілері. Жмбаты жасалу жолдары мен тсілдері.

3. Жмбаты таырыбы, ондаы халы трмысыны крінісі.

4. Жмбаты баса жанрлармен (ертегі, айтыс, маал-мтел, шешендік сздермен байланысы.

5. Жмбатарды айтылу формасы мен кркем бейнелеу тсілдері.

6. тірік лені жанрлы сипаты, шендестіріу.(антитеза мен сірелеуді ролі).

Дебиеттер:1-7,18,21,56.

Семинар: Шешендік сздер

1. Шешендік сздерді табиаты, атаран ызметі мен оамды мні.

2. Шешендік сздерді жиналу жне зерттелу тарихы.

3. Жанрлы трлері.

4. Шешендік арнау.

5. Шешендік толау.

6. Шешендік дау.

7. Шешендік сздерді аыз, маал-мтелдермен байланысы.

8. Шешендік сздерді эстетикалы, трбиелік мні-маызы.

Дебиеттер:1-7,20,23,35,36,40,43,48.

Семинар. Таырыбы: Ертегілер

1. Халы прозасы туралы тсінік.

2. Ертегілік жне аызды проза.

3. Ертегілерді жиналуы мен зерттелуі.

4. Ертегілерді жанрлы ерекшелігі, халыты сипаты.

5. Ертегілерді классификациясы жне жанрлы трлері.

6. Хайуанаттар жайындаы ертегілер.

7. иял-ажайып ертегілер.

8. Батырлы ертегілер.

9. Новеллалы ертегілер.

10. Сатиралы ертегілер.

Дебиеттер: 1-5, 7,8,9,10,13,35,43.

Семинар. Таырыбы: Аыздар

1. Аыз. Анытамасы мен жанрлы сипаты.

2. Тарихи, мекендік, кй аыздары.

3. псана. Анытамасы, трлері, аыздан айырмасы.

4. Хикая.

5. Миф. Мифтік былушылы.

6. Аыздар, оларды тарихи негіздері.

Дебиеттер: 1-5,7,8,9,18,35,41,43,50.

Семинар: Эпосты жырлар

1. аза эпосыны жанрлы классификациясы.

2. Кне эпос.

3. аарманды эпос.

4. Лиро-эпос.

5. Тарихи жырлар.

6. Эпос пен тарих.

Дебиеттер:1-7,9,11,12,25,30,31,32,42,43,44,45,53.

 

№7- семинара тапсырмалар:

1. «обыланды батыр» жырындаы Тайбурылды шабысын суреттейтін зіндісін жата оу.

2. «Ер Тарын» жырындаы Тарынны монологын жата оу.

3. «Ер Тарын» жырындаы Ажністі портреті берілетін зіндіні жата оу.

4. «ыз Жібек» жырындаы Тлегенні алты азбен оштасуын жата оу.

5. «ыз Жібек» жырындаы Жібекті портреті берілетін зіндіні жата оу.

6. «озы Крпеш-Баян слу» жырындаы Ай мен Тасыты оштасу жырын жата оу.

7.