Негізгі ы тарауыны бгінгі кні орындалуы

Енді III Негізгі ы тарауына назар салып крііз: «Россия республикасында дінге, ана арамай, еркек-йел демей адам баласына те болу.» азастан Республикасыны Конституциясынын II АДАМ ЖНЕ АЗАМАТ бліміні 12-бабына сйкес «азастан Республикасында Конституцияа сйкес адам ытары мен бостандытары танылады жне олара кепілдік беріледі.» Сонымен атар, 14-бап бойынша:

1. За мен сот алдында жртты брі те.

2. Тегіне, леуметтік, лауазымды жне мліктік жадайына, жынысына, нсіліне, лтына, тіліне, дінге, кзарасына, нанымына, трылыты жеріне немесе кез келген зге жадаяттар бойынша ешкімді ешандай кемсітуге болмайды.

«Жиылыс жасауа, ауым ашуа, жария сйлерге, газет шыаруа, кітап бастыруа – еркіншілік» - міне, «Алаш партиясыны бадарламасы» ктеріп тран негізгі ы мселесі – осы. Ал, азастан Республикасы Конституциясыны II АДАМ ЖНЕ АЗАМАТ блімі бойынша 32-бапта былай делінеді:

азастан республикасыны азаматтары бейбіт рі арусыз жиналуа, жиналыстар, митингілер мен демонстрациялар, шерулер ткізуге жне тосауылдара труа хаылы. Бл ыты пайдалану мемлекеттік ауіпсіздік, оамды тртіп, денсаулы сатау, баса адамдарды ытары мен бостандытарын орау мдделері шін замен шектелуі ммкін.

За жзінде жазыланымен халыаралы жыл сайын дние жзі мемлкеттеріні Баралы Апарат ралдары еркіндігі индекстерін шыарушы «Шекасыз репортёрлер» йымыны 2016 жылы крсеткіші бойынша азастан 180 елді 160-шы орнында. Бастапы ондыты Финландия, Нидерланды, Норвегия, Дания, Жаа Зеландия, Коста Рика, Швейцария, Швеция, Ирландия, Ямайка рап, БА еркіндігі бойынша кш бастап трса, АШ 41-ші, ырызстан 85-ші, Ресей 148-ші орындарда. Ал біз тек зербайжан, збекстан, Судан, ытай, Солтстік Корея сияты мемлекеттерден ана алда трмыз. [8] Мемлекеттегі жеморлы млшері, крсетілген ысым, политикалы орта сияы факторлар сер ететін бл факт азастана лі де сз бостандыына еркіндік беріп, журналистерге з ыын дрыс пайдалана білу керектігін анытайды. Кеестік сананы алдытарымен кресіп, бір ауыз сзге тотаан, арты сйлемей, аны сйлер аза болып айта алыптасуымыз керек.

«кімет ызметшілері иесінен рсатсыз ешкім табал-дырыын аттамаушылы; законсыз жолмен ешкімді кімет адамдары стамаушылы; сот срамай, билік айтылмай ттын ылмаушылы; ылмысты болан адам судья бар жерде 24 саат ішінде, судьясыз жерде бір жетіден алмай судьяа тапсырылып, жабылса, судья кімімен жабылу.» Бгінгі кністау — арнайы тртіп задар мен ережелерде кзделеді. кімшілік ыта — кімшілік ы бзушылы туралы іс бойынша іс жргізуді амтамасыз ету шарасы, кімшілік ы бзан адамды ыса мерзімге (3 сааттан аспайтын) мжбрлеп ошаулау.

ылмысты істе — амауа алу трінде блтартпау шарасын олдану, сталан адамны ылмыса атыстылыын анытау масатында ылмыс жасады деп сезіктенген адама олданылатын ыса мерзімді мжбрлеу шарасы.

стау ыын анытау органы мен тергеуші тек бас бостандыынан айыру трінде жаза олдануа болатын ылмысты жасады деп сезіктенген адамдара ана атысты пайдалана алады. Прокурор сезікті адама тиісті кепілдіктерді саталуын, мндай адамны зада белгіленген тртіп пен негіздемелер бойынша ана сталуын адаалайды. Кез келген ретте стауды негіздемелерін, себептерін, кні мен саатын, жылы мен айын, орнын, сталан адамны тсініктемесі мен толтырылан уаытын крсете отырып, арнайы хаттама толтырылады. Анытау органы мен тергеуші стауды кез келген реті туралы зада белгіленген мерзім ішінде прокурора хабарлауа тиіс, ал прокурор сталан адамды зада белгіленген мерзім ішінде амауа алу немесе босату туралы санкция беруі керек. стау мерзімі детте 72 сааттан аспауа тиіс. сталушы адам зіні не шін сезіктелгенін білуге, стауды ыа сыйымдылыын прокурорды тексеруін талап етуге, тсініктеме беруге, длелдемелер тапсыруа, айтарым млімдеуге, узаухат жазуа хаылы. Егер ылмыс жасауа сезіктілігі расталмаса немесе амауа алу трінде шара олдану ажеттігі болмаса немесе стауды замен белгіленген мерзімі тіп кетсе, онда сталушы адам босатылады. [9]

«Кісі хатын ашана - айып, оыана жаза болу.»азастан Республикасыны азаматты процестік кодексіні 10-бабы бойынша:

- Хат жазысу, телефон арылы сйлесу, пошта, телеграф жне зге де хабарлар пиясы Жеке мір, жеке жне отбасылы пия заны орауында болады.

- ркімні жеке салымдары мен жинатарыны, жазысан хаттарыны, телефон арылы сйлескен сздеріні, пошта, телеграф арылы жне зге де хабарларыны пиялылыына ыы бар. Азаматты процесс барысында осы ыты шектеуге зада тікелей белгіленген жадайларда жне тртіппен ана жол беріледі.