Басаруды ылыми мектебіні масатына, осан лесіне сипаттама берііз

Менеджмент тсінігіне, оны мазмнына, пайда болуыны алдын-ала жадайларына тсініктеме берііз

Менеджмент аылшын сзі, оны тпкі тбірі гректі «Манус» сзінен шыып «ол, кш» деген маынаны білдіреді. Алашында мал бау саласында оны стау, мегеру шеберлігін білдіреді. Ол адам ызмет саласына ауысып, адамдарды басаруды жне йымдастыруды ылыми практикалы мнін білдіретін болды. Аылшын тілінде Ocsford сздігінде бл ыма мынадай тсініктер беріледі:

А) Адамдармен арым-атынас жасау дісі.

) Билік жне басару нері.

Б) Шеберлікті ерекше трі жне кімшілік дады.

В) Басару органы кімшілік блігі.

Менеджмент маынасы – материалды, адам, физикалы жне апаратты ресурстарды басару.

Менеджмент тсінігі:

1. ызмет трі

2. менеджер = басарушы, жетекші. Директорлар кеесі

3. білім саласы

Менеджмент = ылым+тжірибе+нер, шеберлік.

Менеджер дегеніміз ол астындаы жмысшылар саны бір немесе одан да кп адам.

Менеджмент бл нарыты экономика жадайында ндірісті тиімді басаруды теориясы мен практикасы. Менеджмент бл наты масатты жзеге асыру шін ксіпорын жмысын басаруа жне йымдастыруа байланысты адамдар ызметіні трі. Американ экономисті Леотивті анытамасы бойынша менеджмент бл - нім, технология, ндірісті йымдастыру басару ебегі, леуметтік атынас саласында жаарту, инновация, жаалы масатында фирмаларды, компанияларды тиімді басару принциптерін тсілдермен формаларды жиынтыы. Сонымен менеджментті бастапы ымы бл басшылы. Іскер ксіпорындар тек менеджер арылы рекет ете алады. Жеке ксіпорын зіні ыты формаларына арамастан басшылыы болу тиіс.

Кнделікті трмыста менеджмент сзі белгілі бір йымдаы барлы адамдарды ызметіне басшылы етумен шылданып, з масатына жетуді білдіреді.

Тіпті білікті басару саласыны зінде де менеджмент ымы трліше тсіндіріледі.

Егер менеджмент теориясын алашы жасаушыларды бірі Ф. Тейлорды пікірінше менеджмент – іргелі дл ылыма, ережелер мен принциптерге негізделген шынайы ылым деп есептесе, Друкерді тсіндіруінше – жоарыда аталан элементтері бола трса да, менеджмент ылымнан немесе ксіптен грі, практикаа жуытау. Ол менеджмент ымына ке маынада тсінік беруге арсы болып, оны іскерлік ксіпшілікке, былайша айтанда тауар ндіру мен алуан трлі экономикалы ызмет крсетуге жатызады.

Басаруды ылыми мектебіні масатына, осан лесіне сипаттама берііз

20 . 1-ші жартысында басарушылы ойыны ртрлі мектебіні дамуы орын алады. Хронологиялы трде оларды мынадай тртіппен айтады.

> ылыми басару мектебі;

> классикалы мектеп;

> адалды атынастар жне мінез-лы ылымыны мектебі;

> басару ылымыны мектебі.

ылыми басару мектебі (1885-1920 жж.) негізін алаушылар Фредрик Тейлор, Френк жне Милли Пельберг Генрий Ганк рушыларыны ойынша лшеуді, талдауды, логиканы пайдаланып ол ебегін кптеген операцияларын оларды нерлым тиімді орындалуын ол жеткізе отырып жетілдіруге болады.

Фредрик Тейлор басаруды ылыми мектебіні дамуына лкен лес осты. Оны масаты ебекті жне басаруды дрыс йымдастыру принциптерін алыптастыруда болады. Негізгі назарды ол физикалы ебекті ылыми йымдастырып принциптеріні алыптасуына блді. Оны ойынша ксіпорында зіні жеке тжірибесі негізінде еш нрсе істелмеуі керек. Ол жмысты барлы элементі алдын-ала мият оылып жне ылыми негізделуі керек деп есептеді. Тейлорды жйесі тмендегі негізгі ережеге тіреледі:

> империкалы тсілді жмыс элементтеріні ылыми зерттеулерімен ауыстыру;

> тсілдер мен жмыс жадайларын жасарту;

> ндірістік рдіспен атар басаруда да функцияларды мамандандырылуы;

> ылыми анытаушы белгілер негізінде ызметкер тадап алу жне оларды оыту мен жаттытыру;

> рбір ызметкерге белгіленген нсаулы;

> жмыса жоспарлау жне дайындау;

> жмысты барлы трлерін есепке алу жне баылау;

Тейлорды жйелік философиялы негізін экономикалы адам деп аталатын тжырымдама рады. Бл тжырымдамаа сйкес оларды озалтушы жалыз стимул оларды утелитарлы ажеттіліктері б.т. Тейлорды тжырымдауынша ебекке тлеуді тиісті жйесіні кмегімен жмысшыларды ебектерін шегіне дейін интенсивтендіруге жне осыны негізінде е жоары ебек німділігіне ол жеткізуге болады.

Тейлорды аидасы:

> ызметкерлерді ылыми трде срыптау(физикалы интеллектуалды дамыан адамдарды);

> жалаы, ебекаы тлеуде жмысшыларды ынталандыру шін ділетті жалаы тлеу.

Оны теориясын Гаррингтон Эмерсон (1853-1931), Генри Форт (1863-1947), Френк Гилберт (1868-1919), Лилиан Гилберт (1861-1919)т.б. здеріні ылыми ебектерінде одан рі дамытты. Бл мектепті негізгі кілдері: американды алымдар С.Черчмен, Джеймс Марч, Герберт Саймон, Райт Джей Форрестер, Х.Райфа