Коммуникациялы процесс тсінігіне анытама берііз. Коммуникация процесіні элементтері мен кезедеріне сипаттама берііз
Коммуникациялы процесс дегеніміз — екі немесе одан да кп адамдарды, топтарды арасында хабарлар, мліметтер жне т.б. алмасуларын айтады.Оны негізгі масаты — хабарларды осы алмасуы стінде тсінушілікті алыптастыруы болып табылады.Хабарлармен алмасу процесінде 4 элементті арастыру ажет:Жнелтуші негізгі, жіберуші — хабарларды жинатап, ндеп жіберуші адам;Хабар ету немесе жариялау — шартты трде символдар арылы берілген хабар;Арналар — хабарларды берілу ралдары;Алып трушы немесе алыну - хабарларды абылдауа арналан жне оны зінше тсіндіруші адам.Коммуникациялы процеске тскенде анараттарды жнелтуші мен абылдап алушы бірнеше зара байланысты кезедерден теді. Оларды масаты - байланыс арналарындагы аып жататын апараттарды мейлінше тсінікті етіп жргізіп, арналарды тиімді трда пайдалану жне хабарды растыру, оны олдану шін екі жаты да бастапы идеяларын тсінетін жне ортатасатын арналарды болуы.
Бл те иын процесс, себебі р кезеде хабарды маынасы бзылуы немесе біржолата жоалуы ммкін.
Енді осы коммуникациялы процестерді кезедерін арастырамыз:
1. Идеяларды тууы;
2. Шартты белгі жне арналарды тадалуы;
3. Хабарлар (тапсыру, алып беру);
4. Декодтау.
· Тжырымдау шартты белгі арналармен декодтау
· немесе тадау мен арналарды тандау тапсыру.
| - |
Сурет 19. Хабар алмасу процесіні арапайым моделі.
Жоарыдаы суреттен кріп отыранымыздай, бл
кезендер айын трде крінуде. Біз апараттармен алмасуда иымны рбір блімдеріні аншалыты ке ауымды амтьщ тетінін кре аламыз. Іс жзінде адамдар апараттармен тиімді пайдалана алмайды.
Ойлар жне идеяларды тууы.
Хабарламалар жне хабар алмасу рашанда ойды немесе идеяны тжырымдау арылы іске асады.
Басшы ажет деген идеяны баыныштылара беруі немесе алмасуы шін мынадай орытынды жасау керек.
1. Жмысшылар андай згерістер енгізгенде аз уаытта німді кп шыарады?
2. Жмысшылар бл німді кп шыару не шін ажет боланын тсіну керек?
3. Жмысшылар бл згерістерді андай жадайларда жасай алады деген мселелерді амтуы ажет?
Шартты белгілер жне арналарды тадап алынуы.
Идеяны бермес брын, жнелтуші символдарды кмегімен хабарды кодтау керек. Бл шін жнелтуші сздер, дауыс ыраы, дене имылын олданады. Бндай кодтау идеяны хабара айналдырады.
Жнелтуші сондай-а жіберу арналарын да тадауы ажет. Арналара материалдарды беру, электронды байланыс ралдары, компьютерлер бейне-ленталар, бейне конференциялар жне таы басалары енгізіледі. Хабарларды беру арналары тек ана бір ралдармен шектелмеуі керек.
Хабар беру.
Бл кезеге мліметгі жнелтуші абылдаушыа жететіндей арнаны табады. Апараттармен алмасу барысында екі жа та аса маызды ролді атарады. Апараттармен алмасу нерлым тиімді болуы шін баынышты басарушыа абылдап алан апараттарды алай тсінгендігі туралы, соан сйкес келешектегі атаратын іс- рекеттері туралы хабарлап отыру керек. Апараттармен алмасу алыпты жріп отыру шін бірінші жа апараттарды жнелтіп, екінші жа оны уатылы абьь\дап отыру керек. Сонда ана басару процесінде комуникацияны ролі жоары дегейге ктеріледі. йымдарда апараттармен алмасу жазбаша есеп берулер, пікір алысулар трінде боландытан, бл процесс баяу трде теді . Сондытан апараттарды пайдалану керек.
Йымны миссиясы: оны мнін, миссия тадау баыттарын анытаыз. йымны масаттарына ойылатын талаптарды айындаыз
Менеджмент леміні негізін йым райды. Ол менеджментті негізгі рауыш себепшісі болып табылады.
йым –деп, ала ойан масаттара жету шін адамдар тобыны бірлесіп ебек етуі.
йымны екі трі бар:
Ресми йымдар - йымны масатына жету шін басшылыты еркімен рылан адамдар тобы. Жалпы йым туралы айтылса, ол ресми йымдар тобы. Ресми йымдар белгілі бір зады талаптара негізделген.
Бейресми йымдар — р трлі леуметтік ішкі себептерге байланысты ресми йымны ішінен ралан йымдар. Бейресми йымдар шаын ана йымдардан баса барлы ресми йымдарда болады. Оларда жетекшісі болмасада, олар те ажет. Олар белгілі бір масаттара жету шін жйелі трде зара атынаста болатын адамдар тобы.
андай йым, ксіпорын болмасын «мір сріп», зіні масатына жету шін менеджер е бірінші ішкі ортаны элементтері мен сырты ортаны рекеттеріне кіл аударуы тиіс.
йымны зі адамдар ран жйе боландытан, оны ішкі ортасыны элементтері абылданан басару шешіміні нтижесі болып табылады, оларды негізгі трлері мыналар: масаты, рылымы, міндеттері, технология, адамдар.
Масаты – бл йымны жмысыны соы наты нтижесі. йым зіні жмысжоспарын дайындау алдынданегізгі масатын анытап, оны йымны мшелеріне таныстырады, йым мшелері з жмысыны нтижесі не екенін, андай болатынын білу арылы соан жетуге талпынып, ебектенеді. Сонымен бірге йымны блімдеріні де з алдына трлі масаттары болады жне олар йымны негізгі масатына жетуге баытталады. Негізгі масата жету жолындаы кіші масаттара нары лесін, німні жаа трін ндіру, німні, ызметті брыныдан да жоары сапасын т.б. жатызуа болады.
рылымыдегеніміз – ебекті адамдара кездейсо блу арылы емес,мамандытарына, салаларына, функцияларына, дегейлеріне сай блу арылы пайда болады. йым мшелеріні кздеген масатына жету шін басару дегейін исынды йлестіру (тікелей жне клдене (клбеу) ебек блінісі арылы) йымны рылымын крсетеді.
Міндеттер жеке адамдара емес, рылымдаы ызмет орнына жктеледі. рбірызмет орнынынегізгі масата лес осу шін бекітілген арнайы міндеттері болады жне ол белгілі бір уаытта, белгілі бір діспен орындалуы тиіс.
Міндеттерді ш трі болады:
а) ададмдармен жмыс істеу;
) заттармен жмыс істеу (техника, рал-жабды, шикізат т.б.;
б) мліметпен жмыс істеу.
Ø Технология дегеніміз – шикізатты трлендіру жолы, яни кздеген масата жету шін рал-жабдытар мен шикізатты, сол жмыса сай білімні басын біріктіріп жмысты орындау.
йымдаы жмыстарды ай трі болмасын жасы аты мен жаман аты сол йымдаы адамдара атысты. Сондытан йымны ішкі ортасыны е басты элементіні бірі – адамдар.
Ø Адамдарды йымдаы іс рекеті ш трлі кріністе аныталады: адамны жеке басыны ерекшелігі, адамдармен арым-атынаста топ арасында зін крсетуі, сонымен бірге менеджерді жетекші, лидер ретінде зін крсетуі жеке адама жнеадамдар тобына ыпалы.
Сырты орта йыма тікелей жне жанама сер етеді.