Мослоуды мотивациялы теориясыны Мак Клелланд пен Герцбергты теорияларымен салыстырыыз.

Мотивацияны мазмнды теориясы адамдарды кздеген масата орай рекет етуге мжбр ететін іштей талаптануды тедестіруге негізделген. Бл теория кілдеріне А.Маслоу, К.Альдерфер, Д.МакКлеланд, Ф.Герцберг жатады. Мотивацияны мазмндылы теориялары бірінші кезеде адамдарды рекеттерге итермелейтін ажеттіліктерді анытауа баытталан. Бл теорияларды iшiнде аса ке тараан - А. Маслоуды ажеттiлiктер теориясы. Маслоуды пікірінше, адамны мінез-лы ажеттіліктерді негізгі 5 трібар: 1.Физиологиялы ажеттілік мір сру шін керек. Бан тама, су , баспана, демалу сияты ажеттіліктер жатады.

2.ауіпсіздік, орану жне болашаа сенімділік ажеттіліктеріне оршаан орта тарапынан болатын физикалы жне психологиялы ауіп-атерден орану ажеттілігі. 3. леуметтік ажеттілік – бл бір нрсеге немесе біреулерге атыстылы сезімі, зіді біреулерді рметтеу сезімі, леуметтік арым – атынас, штарлы сезімі.4. Сыйлау ажеттілігіне зін-зі рметтеу, жеке басыны жетістіктері, біліктілігі, баса біреулерді зін рметтеуі жатады.5. зін - зі крсету ажеттілігі - зіні потенциялды ммкіндігін, жеке басыны сіп жетілуін жзеге асыру ажеттілігі. Маслоу теориясы адамдарды жмыса ынталану негізін тсінуге зор лес осты. Басшылар адамдарды мотивациларыны оларды жан-жаты ажетсінуімен айындалатынын тсіндіреді. Уаыт те келе мотивация кзарасы да згереді. Маслоу бойынша, жоары дегейдегі ажеттіліктерді анааттандыру дістері:1.леуметтік ажеттіліктер: - Жмыс орындарында тату-бірлік орнату, т.б. 2. Сыйлау ажеттіліктері:-Баыныштылара анарлым мазмнды жмыс тапсыру. - Баыныштылара осымша ытар мен кілдіктер беру.- ызметін жоарлатуа тырысу. 3. зін-зі крсету ажеттілігі.-Баыныштыларды з ммкіндіктерін толы пайдалану шін оуларына, ой-рістерін жетілдірулеріне жадай жасау.Мотивациялы ажеттілікке байланысты келесі бір теория ол МакКлеландты ажеттілік теориясы.Оны пікірінше адамдарда ш е басты ажеттілік болады:

-Билікке мтылу ажеттілігі, баса адамдара стемдік етуге тырысудан крінеді. Ондай адамдар батыл жне з кзарасына берік болады.- Жетістікке жету ажеттілігі, табыса жетуден ана емес жмысты табысты аятауа талпынысынан крінеді. Адамдар з табыстарын жария етуге тырысады жне наты баалануын талап етеді.-атысушылы ажеттігі, бл жадайда адамдар досты атынастар орнатуа, басалара кмек крсетуге талпынады. Бл ажеттіліктер мірлік жадайлар, тжірибе жне білім ыпалынан пайда болады. Билікке ажеттілік баса адамдара ыпал ету ниетінен крінеді. Билікке штар адамдар з пікірін батыл жне ашы айтады, пікір таласынан, зара сыннан тайсалмайды, з пікірін ткізуге тырысады. Жетістік ажеттілігі адамны алдына ойылан масаттара брыныдан грі тиімді жетуге мтылуынан туындайды атыстылы ажеттілігі оршаан ортамен досты арым-атынастара мтылуынан білінеді. Мак Клелланд теориясы бойынша аталан ажеттіліктер бірін-бірі жоймайды жне иерархиялы трде орналаспаан. Бл ажеттіліктерді адама ыпал етуі оларды зара бір-біріне сер етуінен кшті. Бл ажеттіліктерді ыпал баыты туралы орытынды жасауа болмайды, персоналды басару дістерін анытау барысында ескермеуге болмайды.Ф.Герцбергті екі факторлы теориясы.Ол теориясын екі категорияа бліп арастырды: гигиеналы факторлар жне мотивациялар. Гигиеналы факторлар – жмыс, ызмет іске асырылатын оршаан ортамен байланысты. Оан: фирманы жне кімшілікті саясаты, жмыс жадайы, ебекаы, жмыс басшыларымен, ріптестерімен арым-атынастары, жмысты тікелей баылау дрежесі жатады. Негізінен жмысты оршаан ортамен байланысты факторларды Герцберг гигиеналы немесе денсаулы факторлары деп атайды, бл факторларды болмауы адамны анааттанбау сезімін тудырады, ал бар болан жадайда міндетті трде анааттану сезімін тудырмайды. Бл фактора Герцберг бойынша саясат, басару, техникалы басару, ебек аы, басармамен арым-атынас, жмыс жадайлары жатады. Мотивация – бл жмысты сипаты, мні жне мазмны мен байланысы. Оан: жетістік, ызметте жоарылау, жмыс нтижесін мойындау, рі малдау, ерекше жоары жауапкершілік, іскерлік, су ммкіндігі жатады. Егер осы ажеттіліктер анааттанса, онда адамны зі анааттанады, яни бл ажеттіліктер мотивациялы роль атарады. Герцберг теориясы біратар йымдарда тиімді пайдаланыла трса да, оан сын ескертпелер айтылды. Демек мотивацияны ытимал процесс ретінде абылдау ажет. Наты бір адамды наты жадайда салыстырып длелдеу, оан баса бір уаыт жадайында немесе сол сас жадайдаы баса адама сйкес келмеуі ммкін. Зерттеу жмыстарынан байаланы, мотивация механизмін тсіндіру шін кптеген мінез-лы аспектілері жне оршаан орта парметрлерін арастыру ажет. Мны жзеге асыруды зі мотивацияны процессуалды теориясына ыпал етті. Герцберг екі факторлар жадйында негізінде, анааттанбау жотыы жадайында, денсаулы факторы арылы мотивациялау пайдасыз деп тжырымдады. Мотивациялау факторларын жмысшыларды анааттану жадайына жету механизмі арылы іске жарай алады дейді.