Сендіру арылы ыпал етуді кшті жне лсіз жатары

Басшы тиімді жмыс істеуі шін ебекті мотивациялаумен шылдануы тиіс. Мотивация ралдарыны мынадай топтары болады:

- мжбр ету ( бйрытар, директивалар, жарлытар т.б)

- ктермелеу немесе ынталандыру ( материалды жне моральды ыпалдар)

- сендіру ( насихаттау, идеологилы жне трбиелік ыпал ету, кеес беру, аылдасу)

- атыстыру.

Осыларды ішіндегі белсенді ынтыматастыты 2 формасы ретінде арастырылады:

1. сендіру – ыпал етуді е тиімді дістеріні бірі болып табылады. Яни з кзарасын тиімді жеткізу. Орындаушы не істейтінін не шін істейтінін тсінеді. Яни басшы жмысшыларды билікке лестерін осызу арылы басшыны ммкіндігін арттыруа сендіреді. Баса сзбен айтанда, басшы зіні ебегіні жануын жмысшылара туелді екенін мойындайды. Сендіруді е танымалы лгісі ретінде сатып алушы мен сатушыны арым-атынасын айтуа болады. Ал лсіз тсы – жай сер етуі жне аныталмаандыы.

2. атыстыру – басшы кп кш жмсамайды, орындаушыны басшылы масатын малдауа сендіру шін басшы оны кшін баыттайды жне еркін апарат алмастыруа ммкіндік береді. Эксперттік билік басшы ретінде де жмысшы ретінде де бір позицияа бірігіп, екеуіде атыстыруа шынайы сенуі ммкін. Шешім абылдауа атыстыру кбіне жоары ажеттіліктер дегейінде – билік, табыса жетуде, з-зін крсетуде олданылады. Сондытан бл тсілді жмысшы зі тадаан немесе басшылы тадаан масата баыттап жмыс істеуде белсенді мотивациялаушы фактор ретінде олданан дрыс.

Ыпал жасауды е тиімді трлеріні бірі болып сендіру, з кзарасын тиімді жеткізу саналады. Сендіру экспертті билігі мен билік лгісіне негізделген. Сендіруді йымдарда олдануды е лкен басымдылыы ыпал жасалушы адамны жмысты орындауын тексеруді ажетсіздігінен оны кп жадайда зіні ажеттілігін анааттандыру шін минималды талаптан жоары жмыс орындауы. Ал Бйры алан, ызмет міндеттелген ызметкер кбіне оны минимум дегейде орындайды.Кейде бл дістеме тиімді болып крінеді, біра онымен байланысты мселелер бірнеше апта немесе айдан кейін крініс табады. Алайда сендіру басымдылытары тек потенциалды тиімділікке ие. Кейбір жадайларда міндеттеу йым масатына жетуде тиімдірек болуы ммкін.

Басаруа ебеккерлерді атыстыру арылы ыпал ету сендіруден де маыздыра. Басшы ызметкерлерге з пікірі мен алауынша жмыс жасауы шін ешандай кш жмсамайды. ызметкерді басшы масатын абылдауа сендіру орнына ,ол ызметкерді кш жігерін баыттайды жне апаратты еркін алмасуына ыпал етеді. здері атысып абылдаан шешімдерді орындалуына ызметкер рине ынталы атысады.Біра кейбір зерттеулер бойынша басаруа ебеккерлерді атысуы барлы жадайлара олданылмайды. Себебі анысыздыты натпайтын ызметкерлер ата авторитарлы баыланатын жадайларда жмыс жасауды алайды рі жасы ызметін орындайды.

 

Йымдарда жаа технологиялар белсенді енгізіліп жатыр. Сізді ойыызша не приоритетті:йымдаы адами ресуртарын басару ма немесе технологияларды басару ма?

Адамдар – бл ксіпорынны е баалы ресурстары. Кптеген мемлекеттерде азіргі кезде «ызметкер» жне «кадрлар» терминдеріні орнына «адам ресурстары» терминіні олданылуы кездейсо емес. Бндай жадайда адамдар ксіпорынны стратегиялы масаттарына жетуі шін компанияны жетістігі ретінде, баалы ресурстар ретінде арастырылады.

Адам ресурстарын басару мемлекетті андай жйе бойынша дамып келе жатандыына арамастан, оны шешуші ызметі болып табылады. рине, бл азастана да атысты мселе. Сондытан йым ызметкерлері жмысыны нтижесін дрыс баалай білген жн.

з асиет белгілеріне арай адам ресурстары баса ресурстардан згеше болып келеді жне ол йымды басаруда негіз бола алады. Сондытан, йым ызметкерлеріні жмыс нтижесін баалауа ерекше кіл бліп, баалау дістерін жан-жаты білу керек. Себебі, бл мселе тек бізді азастанда ана емес, бкіл жер шарында маызды мселе болып табылады.

Бл жадайларда ндіріс тиімділігін жоарлатуды негізгі факторлары ретінде технологияны траты жетілдіру болып саналады, ал жмыскер болса тек ндірістік процеске керек белгілі бір шекарада имылдайтын, аны белгіленген тртіп бойынша жмыс істейтін осымша тірек ретінде ана абылданады. Осыан байланысты адам ресурстарын басару аидалары да жасалды жне жазылды. Біліктілігі тмен жмысшы кшіні кптігіне байланысты лауазымдар ксіби даярлыы нашар адамдар ана атара алатындай етіп жмыс орны жобаланады. Жмысты бастауды алдында, оны орындау шін кп басшыларды келісімін алу ажет боландытан, бл жадай басару ызметіні суіне жне басарушылы иерархияны дамуына алып келеді.

Дамыан елдерде бл мселені зерттеуге лкен кіл блінеді. Мысалы, АШ-та «мамандарды (ызметкерлерді) басару» пні 200-ге жуы жоары оу орнында оылады. Жапондытар здеріні мір сруін табии ресурстара емес, адам ресурстарына байланысты деп тсінеді жне де олар здеріндегі е басты байлы адам деп есептейді.