Есте сатау рылыларыны жалпылама интерфейсі мен архитектурасын сипаттаыз.

Микропроцессорды интерфейстік жйесі ДК баса рылыларымен тартылысты (сопряжения) жне байланысты жзеге асырады; зіне МП ішкі интерфейсін, буферлік сатау регистрлері мен енгізу-шыару порттарымен басару схемасы жне жйелік шинаны осады. Интерфейс (interface) – компьютер рылыларыны тартылыс жне байланыс дістеріні жиынтыы. Енгізу-шыару порты (I/O – Input/Output port) – микропроцессора ДК-ді баса рылыларын осуа ммкіндік беретін тартылыс аппаратурасы.ЭЕМ жады деп екілік кодпен берілген апаратты сатауа, беруге арналан рылылар жиынтыын айтамыз. Осы жиынтыа кіретін жеке рылылар андайда бір типті есте сатау рылысы деп аталады. Есте сатау рылылары (ЕС) апаратты сатауа арналан, яни программалар мен мліметтерді. ЕС мыналара блінеді:- те жедел;- жедел;- сырты. те жедел жады процессорды элементтік базасында орындалады, процессор рылымына кіреді жне оны німділігін жоарлатуа ммкіндік береді. те жедел ЕС (СОЗУ) командаларды кіші (ысартылан) зындыын пайдалану мен оны регистрлеріні тез элементтік базасына байланысты ЭЕМ жылдамдыын лайтуды амтамасыз етеді.

1.1-сурет. ЕС иерархиялы рылымы

Сырты ЕС міндеті – апаратты массивін сатау. Сырты ЕС (СЕС) кбінесе магнитті, оптикалы жне ленталы жинатаыштарда орындалады. Жедел жады – бл машинаны негізгі жадысы. Фон Нейман принципіне сйкес ол ЭЕМ-мен сол уаытта орындалатын программаларды жне оан ажетті мліметтерді сатауа арналан. 2. Апаратты сатау принципі бойынша– статикалы– динамикалы Статикалы элементтер электр тогы беріліп транша, апаратты сатай береді. Апаратты бір битін ру жне сатау негізі триггер болып табылады. Динамикалы есте сатау элементтері, керісінше, апаратты тек ыса мерзімде сатауа ммкіндік береді. Сондытан апаратты сатау шін оны жаарту (регенерация) ажет. Бір бит апаратты сатайтын динамикалы элемент ретінде зарядталан конденсатор пайдалануа болады. Динамикалы элементтерді пайдалану жмыс жылдамдыын жоарлатуа ммкіндік береді. 3. Апаратты ою жне іздеу дісі бойынша – адрестік ЕС – адрессіз ЕС. Адрестік йымдастырылуымен жадыда апаратты ою жне іздеу сзді (санды команданы жне т.б.) сатау адресін пайдалануа негізделген. Адрес жады яшыыны номері болып ызмет етеді, онда сз орналастырылады. Адрестік ЕС мыналара блінеді: 1. жадыа дербес кіру (с произвольным доступом)2. жадыа реттеле кіру (с последовательным доступом) ЕС дербес кіру (RAM – Random Access Memory) оны номеріне атыссыз, берілген сзді іздеуге кететін уаыт. 4. Функционалды баыты бойынша ЕС барлы типтерін функционалды иерархияны келесі дегейлеріне блуге болады: – жедел ЕС (RAM – Random Access Memory) – траты ЕС (ROM – Read-Only Memory) Жедел жады процессорды арифметикалы-логикалы рылысы мен басару рылысында операцияны орындау процесінде пайдаланылатын апараттарды (программалар мліметі, деуді аралы жне соы нтижелері) сатауа арналан. Жедел ЕС мыналара блінеді: 1. статикалы

2. динамикалы. Траты ЕС апаратты (программалар, микропрограммалар, константалар) ЭЕМ жмысы процесінде згермейтін за уаыт сатауа арналан. Траты ЕС мыналара блінеді ЕС негізгі сипаттамалары 1. ЕС апаратты клемі – саталатын апаратты максималды санын анытайды. Клем битпен, байтпен жне машиналы сзбен лшенуі ммкін. Е кп таралан лшем бірлік байт болып табылады. Жадыны лкен лшемінде оны клемі килобайтпен (Кбайт) – 1024 байт, мегобайтпен (Мбайт) – миллион байт (натыра 1024*1024 байт), гигобайтпен (Гбайт) – миллиард байт лшенеді. 2. ЕС йымдастыру – саталатын сз санын оны разрядтылыына кбейтіндісі. Демек, ЕС апаратты клемін береді.