Ажеттілік: мні, трлері

Тланы леуметік ызметі деп, адамны мірді зінше игеріп, мегеруі жне адамны зіні оамды атынастарды, былыс, процестерді згертуші субъект ретінде дамып, жетілдіруін айтады.

леуметтік іс-рекет пен ызметті озаушы кші объективтік жадайлармен байланысты. Объективтік жадай адамдарды ажеттілігінен, м-мтажынан, мддесінен, масатынан шыады.

Басаша айтанда, адамды іс-рекетке, ызметке итермелейтін негізіг себептер – ажеттілік, мтажды, мдде жне масат. ажеттілік мірде болады, біра, ол олда жо зрулікке жатады. ажеттілік табии жне леуметтік болып екіге блінеді. Табии ажеттілік, ол з кезегінде леуметтік ажеттілікке ласады.

Табии ажеттілікке тама ішу, киім кию, баспана ажеттіліктер (мтаждытар) жатады. Мндай леуметтік ажеттілікке ебек ету, баса адамдармен байланыста болу, оамды мірге араласу т.б. мтаждытар кіреді. ажеттілікті адам тере сезініп, тсінесе, оны теуге, іске асыруа тырысса, ол мддеге, ал, мдде масата айналады. Мны зі екінші жаынан, тланы ажеттілікке, мтаждыа, мддеге, масата тере кзарасын алыптастыруын керек етеді.

Адам мддесі, масаты белгілі бір ажеттілікті (мтаждыты, зрулікті) анааттандыру ммкіндігіне арай тланы іс-рекетіні, ызметтеріні баыттарын белгілеп отырады. Жалпы мдде, масат адамны оамда мір сру ызметіні алыптасан жадайлар мен орындарын сатау немесе оларды згерту шін креске жеке адамдарды жмылдыратын шешуші себеп ретінде байалады.

Мдделерді, масаттарды негізінде леуметтік талап-тілектерді білдіретін адамдарды ажеттіліктері жатады. Осыан орай мдде, масат бір нрсеге, зата деген ажеттілікті тсінуді трі ретінде крінеді.

ажеттілік тланы зін оршаан леуметтік ортамен атар сырты табиатпен тыыз байланыстырады, йткені адам табиаттен керегін алып, зіні мддесін, масатын анааттандырып отырады. Ол табиата туелді болады, біра, бл туелділікті біршама бседетуге, тмендетуге тырысады. Сйтіп ол табиаттаы жо заттарды олдан жасап, зіні ажетілігін, мтаждыын анаатандырады. Осыларды нтижесінде тла табиаттан біршама туелсіз болады.

ажеттілік – объективті дниені даму задарыны негізгі бір трі. Осыан орай тла ажетілікті тере, жан-жаты тсініп, оны мегеріп, зіні ісінде, ызметінде пайдаланып отырады. Екінші жаынан, ажеттілік тланы мірдегі белседілігін, жауапкершілігін арттыруды басты факторларына жатады. Тланы атаратын іс-рекеті, ызметі белгілі бір наты мдделерді жзеге асыруа баытталады.

Кейбір жадайларда адам жаа бір леуметтік жадайда зіні мдделерін згерте алмайтын халге шыраса, онда ол зіні жріс-трмысын, мінез-лын згертуге, яни бейімделуге мжбр болады.

Бейімделу - мір сру жадайларыны згерісіне деген сол адамны кзарасыны алыптасуына кмектеседі, сйтіп тсініспеушілікті нтижесінде пайда болатын шиеленісті жоюа, я болмаса оны бседетуге жадай туызады.

ажеттілікті мддеге айналуы, ал, мддені масата айналуы бл субъект ызметіні екі сатысы. Мны райсысы іс-рекетті себебі ретінде сипатталады,

Мддені масата айналу сатысында озаушы кш ретінде болатын адамдарды ынталары, бастамалары, ниеттері, т.б. маызды рл атарады, осыларды зара байланыс-атынастары тланы ызметіні леуметтік жаын райды. леуметтік іс-рекетті, ызметті сырт крінісі адамны натылы кзарасынан, жалпы идеологиясынан да байалады. Тладаы жоары адамгершілік, нды, баалы нсаулар, мраттар, бадарламалар оны оршаан леуметтік ортаа бейімделу ретінде бола отырып, тланы жоары ксіби мамандыын, белседілігін, жауапкершілігін, іскерлігін дайы арттырып отырады. Бл атынастар индивидті натылы ызметіні мні мен мазмнын, оны масаты мен міндетін алай тсінетініне, осы ызметті ажеттілігіне деген сезіміне арай зіні ызметінде анааттану немесе анааттанбау сезіміне сйкес рылады.

Жеке адам мен оам арасындаы леуметтік атынастар леуметтік баылау жадайында алыптасып, іске асырылады.

Таырып № 20