Электростатикалы ріс. Элстат.ріс кернеулігі. Кернеулікті кш сызытары.

Электростатикалы ріс электр зарядтардан пайда болып уаыт бойынша згермейтін ріс. озалмайтын электр зарядтарыны тудыратын рісі уаыт бойынша згермейді жне электрстатикалы ріс деп аталады.

Электрстатикалы ріс кернеулігі

азіргі кнгі кзараса сйкес электр зарядратыны зара серлесуі ріс арылы болады. Кез келген зарядалан дене з тірегінде ріс туызады. Ол рісті бар екендігіне оан енгізілген те аз млшерлі «сыншы заряда» кшті сер етуі арылы кз жеткізуге болады. рісті бар екендігін анытауа олданан заряд сыншы деп аталан. ріс тарапынан сер етуші кшті ріске енгізілген зарядты шамасына атынасын электр рісіні кернеулігі деп атайды:

. (11.6)

Егер ріс кзіні заряды болса, онда Кулон заына сйене отырып, (11.6) рнегін былай жазуа болады:

(11.7)

немесе скаляр трінде ріс кернеулігі

. (11.8)

Ал егер ріс туызушы заряд бірнеше нктелік зарядтарды жйесі болса, орыты ріс кернеулігі рбір нктелік заряд кернеулігіні векторлы осындысына те болады:

, (11.9)

мндаы - рісті арастырылып отыран нктесі мен заряд арасындаы ашыты. Бл рнек электр рістеріне суперпозиция принципін олдануа болатындыын крсетеді. Бл принцип бойынша зарядтар жйесі туызатын орыты электр рісі берілген нктеде р заряд туызатын электр рістеріні геометриялы осындысына те болады.

Электр рісі кш сызытары теріс зарядтан басталып, о зарядтан аяталады. Кш сызытары - рбір нктесіне жргізген жанама сол нктедегі кернеулік векторыны баытымен сйкес келетіндей трде электр рісіне жргізілген сызытарды айтады.

 

53-СРА

Электростатикалы ріс кернеулік вектрыны аыны. Вакуумдаы электростатикалы ріс шін Остроградский Гаусс теоремасы.

Тйы бет арылы тетін кернеулік векторыны аыны деп осы бетті тесіп тетін электр рісі кернеулік векторыны осы бетті ауданына скаляр кбейтіндісіне те шаманы айтамыз.

Электр рісі біртекті болан жадайда электр рісіні кернеулік векторыны аыны келесі формуламен аныталады: мндаы: - тйы бетті ауданы, - осы аудана трызылан нормаль вектор.

Кез келген рістер шін келесі формула олданылады:

мндаы: элементар аудан арылы тетін кернеулік векторыны аыны. Кез келген аудан арылы тетін кернеулік векторыны аыны:

Нктелік зарядты электр рісіні кернеулік векторыны аынын табайы.

 

Радиусы -ге те тйы сфералы бетті центрінде заряды -а те нктелік заряд орналассын. . Нктелік зарядты кернеулік векторы екенін ескерсек

Вакуумдегі электр рісі шін Остроградский-Гаусс теоремасы:

Тйы бет арылы тетін кернеулік векторды аыны осы бет амтитын зарядты шамасына тура пропорционал болады.