Нефелометрлік діс неге негізделген? Оны не шін олдануа болады?

азіргі кезде коллоидты блшектер шамасы, пішіні жне рылымын анытауда кп тараан тсілдеріні бірі- оптикалы тсілдер. Блай болу себебін осы істерді жылдамдыымен ана емес, сонымен атар оларды ыайлыы мен длдігіне байланысты тсіндіруге болады. Микродисперстік жйелерді зерттеу микроскоптармен жргізілетіні бізге млім. Ал коллоидты жйелерді алатын болса, олар шін кп тараан дістер мыналар: ультрамикроскопты, нефелометрлік жне турбидиметрлік.

Нефелометрлікдісте коллоидты ерітінді арылы ткен жарыты шашырауын зерттей отырып, оны арындылыын лшеу арылы коллоидты блшектерді санды концентрациясын жне клемін анытауа болады.

Жарыты шашырау арындылыыРэлей формуласымен аныталады:

Бл формуладан баса параметрлер траты боланда жары шашырау арындылыы блшектерді санды концентрациясы мен оларды клемдеріні квадратына пропорционал екендігін круге болады.

Бл дісте стандартты жне зерттелетін екі ерітінді алынады. Екеуіндегі коллоидты блшектерді массалы концентрациялары бірдей жне стандартты ерітіндідегі коллоидты блшектерді лшемі белгілі болу керек.

Нефелометр зерттеп отыран коллоидты ерітінділерді жары шашырату арындылыын стандартты ерітіндідегі жары шашырату арындылыымен салыстырмалы трде анытайды.

Нефелометр бірдей екі цилиндр трізді ыдыстан трады, оны біріне стандартты ерітінді, екіншісіне зерттеп отыран коллоидты ерітінді толтырады. Ыдыстара, бір жаынан кшті шоырланан параллель суле тсіріп, Фарадей-Тиндаль эффектісін байауа болады. Егер зольдерге блшектер шамасы бірдей жне оларды концентрациясы ртрлі болатын болса, онда шашыраан суле арындылыы бірдей болмайды; яни окулярда жартылай шеберлерді тстеріні ртрлі – бірі араылау, бірі жарытау – болатынын креміз.

Жарыты шашырау арындылыы бірлік клемдегі блшектер санына,яни зольді концентрациясына пропорционал. Сондытан жартылый шеберлерді жарытылыы бірдей болу шін, оны шашыратып тран блшектер саны стандартты жне зерттеп отыран ерітінділерде бірдей болу керек. Егер ерітінділер р трлі концентрациялы болса, тменгі концентрациясы ерітіндіні жарыталынан блігіні биіктігі екінші ерітіндідегі биіктіктен кп болу керек.Егер екі ерітіндіден шашыраан жары арындылыын бірдей етіп реттесек ( ), онда жары тсірілген биіктік пен ерітінділерді концентрациясы арасындаы байланысты былай крсетуге болады:

Ал стандартты ерітіндіні концентрациясын ( ) біле отырып, зерттеп отыран ерітіндідегі блшектер концентрациясын былай жазуа болады:

Егер екі ерітінділерді концентрациясы бірдей болса, онда зерттеп отыран ерітіндідегі блшекті клемін осыан сас мына рнек бойынша, былайша табуа болады:

Мнда - деп отыранымыз стандартты зольді блшегіні клемі.

Нефелометрдегі кей-кезде жарыты аз шашырататынзаттарды концентрациясы мен клемін анытау шін де олдануа болады. Ол шін крінетін жары емес, ультраклгін сулесін олдану керек.