Зады тлаларды тсінігі, белгілері жне трлері

 

Р-ны Азаматты Кодексіні 33 бабына сйкес зады тла - 1. меншiк, шаруашылы жргiзу немесе жедел басару ыындаы ошау млкi бар жне сол млiкпен з мiндеттемелерi бойынша жауап беретiн, з атынан млiктiк жне млiктiк емес жеке ытар мен мiндеттерге ие болып, оларды жзеге асыра алатын, сотта талапкер жне жауапкер бола алатын йым зады тла деп танылады.

Зады тланы дербес балансы немесе сметасы болуа тиiс.
2. Зады тланы з атауы жазылан мрi болады.

Зады тла:

1.Коммерциялы йым болып табылатын зады тла мемлекеттiк ксiпорын, шаруашылы серiктестiк, акционерлiк оам, ндiрiстiк кооператив нысандарында ана рылуы ммкiн.

2.Коммерциялы емес йым болып табылатын зады тла мекеме, оамды бірлестік, акционерлік оам, ттыну кооперативі, ор, діни бірлестік нысанында жне занамалы актілерде кзделген зге де нысанда рылуы ммкін.

Зады тланы оны баса зады тлалардан айыруа ммкiндiк беретiн з атауы болады.

Зады тланы атауы оны алай аталатынын жне йымды-ыты нысанын крсетудi амтиды. Ол задарда кзделген осымша малматты амтуы ммкiн.

Коммерциялы йым: шаруашылы серiктестiк, акционерлiк оам, ндiрiстiк кооператив

Шаруашылы серіктестікті жіктелуі: толы серіктестік (мшелері барлы млкімен жауап береді), сенім серіктестігі (толы серіктестік + сенім ашасымен жауап береді), жауапкершілігі шектеулі серіктестік (тек капитал млшерімен ана жауап береді), осымша жауапкершілігі бар серіктестік (млкі жетпесе пайыз бойынша осымша аржы осады).

Акционерлік оам - зiнi ызметiн жзеге асыру шiн аражат тарту масатында акциялар шыаратын зады тла акционерлiк оам болып танылады. Акционерлiк оамны акционерлерi осы за актiлерiнде кзделгеннен баса жадайларда оны мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi жне зiне тиесiлi акциялар ныны шегiнде оамны ызметiне байланысты шыындар туекелiн ктередi.

Еншiлес йым- жарылы капиталыны басым блiгiн баса зады тла алыптастыран не оларды арасында жасалан шарта сйкес (не згедей трде) негiзгi йым осы йымны абылдайтын шешiмдерiн айындай алатын зады тла еншiлес йым болып табылады.

Азаматтарды бiрлескен ксiпкерлiк ызмет шiн мшелiк негiзде оларды з ебегiмен атысуына жне ндiрiстiк кооператив мшелерiнi млiктiк жарналарын бiрiктiруiне негiзделген ерiктi бiрлестiгi ндiрiстiк кооператив деп танылады.

Коммерциялы емес йымдар: Мекеме, оамды бiрлестiктер , ор, ттыну кооперативi, дiни бiрлестiк, жеке ксiпкерлердi жне (немесе) зады тлаларды ауымдасты (ода) нысанындаы бiрлестiгi.

Басарушылы, леуметтiк-мдени немесе зге де коммерциялы емес сипаттаы функцияларды жзеге асыру шiн зіні рылтайшысы ран жне аржыландыратын йым, егер азастан Республикасыны занамалы актілерінде згеше кзделмесе, мекеме деп танылады.

азастан Республикасында оамды бiрлестiктер болып, егер задармен згеше кзделмесе, саяси партиялар, ксiптiк одатар жне азаматтарды задара айшы келмейтiн, здерiнi орта масаттарына жету шiн ерiктi негiзде ран баса да бiрлестiктерi танылады.

Азаматтар жне (немесе) зады тлалар ерiктi млiктiк жарналар негiзiнде ран, леуметтiк, айырымдылы, мдени, бiлiм беру жне зге де оама пайдалы масаттарды кздейтiн, мшелiгi болмайтын коммерциялы емес йым ор деп танылады.

атысушыларды материалды жне зге ажеттерiн анааттандыру шiн з мшелерiнi млiктiк (лестiк) жарналарын бiрiктiру арылы жзеге асырылатын азаматтарды ерiктi бiрлестiгi ттыну кооперативi деп танылады.

Рухани ажеттерiн анааттандыру шiн з мдделерiнi ортатыы негiзiнде, за жаттарында белгiленген тртiп бойынша бiрiккен азаматтарды ерiктi трдегi бiрлестiгi дiни бiрлестiк деп танылады.

Жеке ксiпкерлер жне (немесе) зады тлалар здерiнi ксiпкерлiк ызметiн йлестiру, сондай-а орта мдделерiн бiлдiру мен орау масатында ауымдастытар (одатар) ра алады.