Сот трелігі жне оны аидалары

 

ы орау органдары жйесіндегі маызды орын алатын мемлекеттік органдарды бірі – соттар. Сот ділеттігін іске асыра отырып соттар, жаза таайындау, жазадан босату, т.б. сияты шешімдер абылдай отырып, ыты олданып, зіні биліктік зыретін жзеге асырып, жеке жне зады тлаларды ытары мен міндеттерн анытай отырып, оларды мдделерін, діл, за арылы орауа тиіс орган. Адамдар ажет боланда ділдік шін сот трелігіне жгінеді.

Сот билігі Р-ны атынан жзеге асырылады жне азаматтар мен йымдарды ытары, бостандытарын мен зады мдделерін орауа, Республика Конституциясыны, задарыны, зге де нормативтік ыты актілеріні, халыаралы шарттарыны орындалуын амтамасыз етуге ызмет етеді.

Сот билігі азаматты, ылмысты жне зада белгіленген зге де сот ісін жргізу нысандары арылы жзеге асырылады.

Соттар шешімдеріні, кімдері мен зге де аулыларыны Республиканы бкіл аумаында міндетті кші болады.

Бап

1.азастан Республикасында сот трелігін тек сот ана жзеге асырады.

2. Сот билігі сотта іс жргізуді азаматты, ылмысты жне замен белгіленген зге де нысандары арылы жзеге асырылады. Зада кзделген жадайларда ылмысты сот ісін жргізу алабилерді атысуымен жзеге асырылады.

3. Замен рылан Республиканы Жоары Соты, Республиканы жергілікті жне баса да соттары Республиканы соттары болып табылады.

4. Республиканы сот жйесі Республика Конституциясымен жне конституциялы замен белгіленеді. андай да бір атаумен арнаулы жне ттенше соттарды руа жол берілмейді.

азастан Республикасыны Жоары Соты азаматты, ылмысты, жергілікті жне баса да соттарда аралатын зге де істер жніндегі жоары сот органы болып табылады, зада кзделген іс жргізу нысандарында оларды ызметін адаалауды жзеге асырады, сот практикасыны мселелері бойынша тсініктемелер беріп отырады.

Бап

1. азастан Республикасы Жоары Сотыны Траасын жне судьяларын Жоары Сот Кеесіні кепілдемесіне негізделген Республика Президентіні сынуымен Сенат сайлайды.

2. Жергілікті жне баса да соттарды траалары мен судьяларын Жоары Сот Кеесіні кепілдемесі бойынша Республика Президенті ызметке таайындайды.

3. Соттарда конституциялы заа сйкес сот алалары рылуы ммкін. Сот алалары трааларына кілеттіктер беру тртібі конституциялы замен белгіленеді.

4. Жоары Сот Кеесі Республика Президенті таайындайтын Траадан жне баса да адамдардан ралады.

5. Жоары Сот Кеесіні мртебесі жне жмысын йымдастыру замен белгіленеді.

 

Азаматты ыты айнар кздері жне жйесі

Азаматты ы дегеніміз — азаматты задарда крініс тапан мліктік жне мліктік атынастармен байланысы бар мліктік емес жеке атынастарды реттейтін нормалар жиынтыы. Бл нормалар азаматты занамада крініс тапан.

азастан Республикасыны Азаматты кодексі Жалпы жне Ерекше блімдерден трады. Жалпы блім 1994 жылы 27 желтосан кні абылданып, 1995 жылы 1 наурызда зады кшіне енген, ал Ерекше блімі 1999 жылы 1 шілдеде зады кшіне енді. Азаматты кодексті рылымы блім, блімше, тарау, баптар мен тарматара блінген. Жалпы азаматты кодекс 1142 баптан трады.

Азаматты ыты жйесі

Азаматты ыты олдануды жеілдету шін оны жалпы жне ерекше блімдерге бледі. Азаматты ыты жалпы бліміне жалпы ережелерді реттейтін нормалар жатады. Олар: келісімшарт, меншік ыы жне міндеттемелік ыы. Ерекше блімді, негізінен, наты атынастарды реттейтін нормалар райды. Олар — айырбас, жала алу, сатып алу- сату, интеллектуалды меншік, авторлы ы жне сиетнама.

Aзаматты ыты айнар кздеріне мыналар жатады: азастан Республикасыны Конституциясы.

Баса да за актілері.

Бан азаматты атынастарды реттейтін арнайы конституциялы задар мен жай задар, азастан Республикасы Президентіні конституциялы за кші бар жне жай за кші бар жарлытары, парламентті жне оны палаталарыны аулылары, т.б. жатады.