Азастан Республикасы оамды рылысыны конституциялы негіздері.

р мемлекетті зіндік ерекшелігін крсететін мемлекеттік рылымы болады. Мемлекет осындай рылымы жаынан демократиялы, демократиялы емес сипатта не басаруы жаынан республика, монархия болуы ммкін. Демократиялы мемлекетте мемлекеттік рылысты негізін тмендегідей ш аидат райды: халыты билік, билікті блінуі, адам мен азаматты ытары мен бостандытарыны артышылытары. Мемлекеттік рылыс сол мемлекетті негізгі заы Конституцияда бекітіліп, зады кшке ие болады. Конституцияда крсетіліп, бекітілген мемлекеттік рылыс конституциялы рылыс деп аталды.Сондытан, конституциялы рылыс мемлекет іс рекетіні негізгі аидаларын бекітетін, конституциялы нормаларды жиынтыы. Сонымен, азастан Республикасыны конституциялы рылысы андай блшектерден трады?

Біріншіден, бл егемендік. азастан егеменді мемлекет. Конституцияны 2-бабыны 2-тармаында «Республиканы егемендігі оны бкіл аумаын амтиды. Мемлекет з аумаыны ттастыын, ол сылмауын жне блінбеуін амтамасыз етеді»-деп жазылан. Мемлекеттік егемендік дегеніміз мемлекеттік билікті за шыарушы, атарушы жне сот билігі секілді тарматарыны з аумаындаы толытыы жне халыаралы атынастар саласындаы мемлекеттік билікті шет мемлекеттерді билігінен туелсіздігін білдіретін мемлекеттік билікті стемдігі.

Екіншіден, азастан мемлекеттік басару трпішіні жаынан республика. Республикада мемлекеттік билікті жоары органдары мен лауазымдары бкілхалыты сайлау не парламетте сайлану жолдарымен белгілі бір мерзімге сайланады. азастан президенттік республика. Мемлекетті басшысы, азастанны атынан кілдік ететін е жоары лауазымды тла азастан Республикасыны Президенті бкілхалата сайлау барысында 7 жыл мерзімге сайланады. Сонымен бірге-азастан Республикасыны е жоары кілді органы Парламент Мжілісі бкілхалыты, тура, ал Парламент Сенаты осымша сайлауды нтижесінде алыптасады.

шіншіден, халыты билік. Конституцияны крсетілгендей азастан зін демократиялы мемлекет ретінде бекітеді. Бл дегеніміз азастан зін, Конституцияны абылдайтын, тікелей мемлекет басшысы Президентті жне за шыарушы орган Парламентті сайлайтын жне мерзімі ткен со оларды ауыстыруа деген халыта рылтай билігі бар мемлекет ретінде анытайды.

Тртіншіден, мемлекетті зайырлы сипаты. азастанда дін, діни мекемелер мемлекеттен ажыратылан, мемлекеттік не жалпы міндетті бір дін жо. Діни негіздегі партия руа тыйым салынан. рбір адамны, азаматты белгілі бір дінді стануына не станбауына, дінін ауыстыруа болатын ар-ождан бостандыы, ыы бар.

Бесіншіден, ыты стемдігі. азастан зін ыты мемлекет ретінде бекітетіндіктен оамды мірді барлы салаларында ыты рлі мен стемдігі жоары болуы ажет.

Алтыншыдан, мемлекетті леуметтік сипаты. азастан зін леуметтік мемлекет ретінде бекітетіндіктен, мемлекет ат тбеліндей азана топа не адам мемлекетке емес, керісінше мемлекет кпшілікке, халыа, оама ызмет жасайды.

Жетіншіден, азастан Республикасы бірыай мемлекет. Біріайлы мемлекет дегеніміз зіні рамында автономия не андай да бір мемлекеттік сипаттаы йымдар жо, бір Конституциясы, ттас жйелі ыы, бір азаиаттыы, зіні Парламенті, кіметі, атару, сот билігі, кімшілік ауматы блігі бар, мемлекеттік басару нысаны. азастандаы мемлекеттік билікті бірлігін мемлекетті басшысы, е жоары лауазымды тла Президент амтамасыз етеді.

Сегізіншіден, Конституцияны сйкес азастан Республикасында идеологиялы жне саяси ралуандылы мойындалады. Саяси ралуандылы-Конституцияны аясында рекет жасайтын барлы саяси партиялар мен оамды бірлестіктерге саяси рдіске те араласу ммкіндігін туызатын, кппартиялыты мір сруі жне азаматтарды кез-келген партияны мшесі болуа ие болмауа еркі бар, саяси пікірмен саяси іс-рекетті бостандыы.

Тоызыншыдан, азастан Республикасыны Конституциясы адам мен азаматтарды ытары мен бостандытарын е ымбат ндылы деп мойындайды. Мемлекет пен жеке адам арасындаы зара арым-атынас барысында е алдымен тланы мддесіні артышылыын жариялайды. Тланы баалау, сыйлау, ауіпсіздігін амтамасыз ету мемлекетті міндеті болып табылады.

Оныншыдан, халыаралы шарттар нормаларыны Республика задары нормаларыны алдында артышылытары бар. Конституцияда «Барлы задар, Республика атысушысы болып табылатын халыаралы шарттар жарияланады. Азаматтарды ытарына, бостандытары мен міндеттеріне атысы нормативтік ыты актілерді ресми трде жариялау оларды олдануды міндетті шарты болып табылады» деп крсетілген.