Алименттік атынастар

Алименттер (лат. alimentum деген сзінен — "таам, асырап-бау" дегенді білдіреді) — зада белгіленген жадайларда бір отбасы мшелеріні оны зге мшелеріні пайдасына тлеуге міндетті белгілі бір ашалай аражат. Алименттік міндеттемелер негізгі отбасылы атынастар болып табылады, ал оларды масаты — отбасыны ебекке абілетсіз жне кмек ажет ететін мшелерін асырау. Алименттер сот шешімімен (алименттер тлеуді сотты тртібі) немесе тараптарды келісімімен (алименттер тлеуді ерікті тртібі) тленеді.

Алименттік міндеттемелерді зіне тн мынадай белгілері болады:

• бл айтарып берілмейтін сипаттаы міндеттеме. Алимент тлеушінід з шыынын андай да бір орнын толтыруа ыы жо;

• оларды ата жекебасты сипаты бар. Мнын мнісі, алимент тлеуге міндетті адам ол міндетін орындауды баса біреуге тапсыруа аысы жо. Екінші жаынан, алимент алуа ыты адам, бл ыын езге біреуге бере алмайды. Алимент алу ыы жне алимент тлеу міндеті мрагерлік тртіппен баса адама кешпейді;

• алименттік міндеттеме мліктік-нды болып табылады, яни бл арада материалды игіліктерді (детте, ашалай аражатты) алушыны млкіне ткізу (косу) жзеге асырылады.

Алименттік міндеттемелерге тмендегідей зады фактілер негіз болады:

• субъектілер арасында туысты немесе зге де отбасылы байланысты болуы (мысалы, ерлі-зайыпты атынастар);

• зада немесе талаптарды келісімінде крсетілген шарттарды болуы (мысалы, алимент алушынын мктаждыы, ебекке жарамсыздыы, алимент алушылардын кмелетке толмаандыы жне баскалары);

• тараптардьщ алимент тлеу жніндегі келісімі немесе сотты алимент ндірш алу жніндегі шешімі.

Алименттік міндеттемелерді немесе алименттік атынастарды мынадай трлері болады:

• ата-аналардын балалара атысты алименттік міндеттемелері;

• балаларды ата-аналара атысты алименттік міндеттемелері;

• ерлі-зайыптыларды жне брыны жбайларды алименттік міндеттемелері; кмелетке толан аалары мен арындастарыны, желері мен аталарыны алименттік міндеттемелері.

Алименттік атынастар -зада белгіленген жадайларда бір отбасы мшелеріні оны зге мшелеріні пайдасына тлеуге міндетті белгілі бір ашалай аражат. Алименттік міндеттемелер негізгі отбасылы атынастар болып табылады, ал оларды масаты — отбасыны ебекке абілетсіз жне кмек ажет ететін мшелерін асырау. Алименттер сот шешімімен немесе тараптарды келісімімен (алименттер тлеуді ерікті тртібі) тленеді.

Алименттік міндеттемелерді немесе алименттік атынастарды мынадай трлері болады:

• ата-аналардын балалара атысты алименттік міндеттемелері;

• балаларды ата-аналара атысты алименттік міндеттемелері;

• ерлі-зайыптыларды жне брыны жбайларды алименттік міндеттемелері; кмелетке толан аалары мен арындастарыны, желері мен аталарыны алименттік міндеттемелері.

Алименттер сот тртібімен ндіріліп алынан кезде кмелетке толмаан балалара ндіріліп алынатын алименттер млшерін за тлеуші жалакысына лесті атынаста айындайды. Сонымен кмелетке толмаан бір балаа ата- анасыны айлы жалакысыны не зге де табыстарыны трттен бір блігі, екі балаа — уиітен бір блігі, ш жне одан да кп бала шін— те жартысы млшерінде. Сот, сондай-а тараптарды материалды немесе отбасылы жадайларын немесе зге де кіл блуге тратын жайттарды ескере отырып, бл лестерді млшерін кбейте немесе азайта алады.

Ата-анасыны жмыс таба алмауы осыан жатызылуы ммкін. Сот мндай жадайда алимент млшерін азайтып жалаыны 1/4 блігіні орнына 1/6 блігін ндіріп алуды белгілейді.

Сот рбір наты жадайда осы жайттарды брін де ескереді. Зада, сонымен атар ерекше жадайлар туындаан кезде ата-аналарды балаларды асырап-бауа осымша шыындар жасауа атысу міндеттері де белгіленген. Мысалы, балаларды ауыр науасы, шипажайлы ем ажеттігі жне басалары. Сот мндай жадайда алиментке оса осымша аылай аржы. тлеуді немесе балаларды наты асырап-бауа аржы сомасын белгілейді.