Ылмысты ыта нормалар бсекелестігіні тсінігі жне трлері. Жалпы жне арнайы нормалар бсекелестігі.

ылмысты-ыты нормаларды бсекелестігі ыты былыс ретінде белгілі бір шамадаы крделі рылымды білдіреді, бл нормаларды органикалы байланысы, оларды бір-біріне туелділігі К-ті ртрлі баптарында жазылан бірдей ылмыстарды белгілерін арастыруы оларды арасындаы ортаты болады. Берілген фактіде айталы, оларды бірдейлігі састы болып табылады. Біра соысы жне бл басты, маызды тіптен толы емес тек, норманы клемі мен мазмны бойынша жекелеген састы болып табылады. Оларды айырмашылыы да осыдан крінеді. Крсетілген параметрлар бойынша жекелеген авторлар нормалар бсекелестігіні екі негізгі трін айырып крсетеді. Бл трлер нормаларды клемі мазмны бойынша айырмашылытарына сайлыты. зге авторлар бсекелестікті ш трін ажыратып крсетеді: а) жалпы жне арнайы нормаларды; б) арнайы нормаларды; в) блшекті жне бтінні. Б.А. Куриновты пікірінше екі трі барынша айын крінеді: 1) жалпы жне арнайы нормаларды бсекелестігі; 2) арнайы нормаларды бсекелестігі. Егер арнайы нормаларды бсекелестігін ынуда иынды болмаса ал жалпы жне арнайы норнмаларды бсекелестігінде бл кездеседі. Мысалы нормаларды объектісі трасынан бл бсекелестік бір норманы зіні клемі бойынша іс-рекеттерді айта аларлытай ке шеберін арастырса баса норма – тек оларды блігін арастырады. Норманы мазмны трысынан бсекелестікті берілген трі оларды здеріні мазмны бойынша айырмашылыына байланысты. Жоарыда келтірілген лауазымды ылмыса байланысты мысалдаы деликт «ызмет кілеттігін теріс пайдалану» К-ті 307 бабы жалпы норм а болып табылады (лауазымды ылмысты тсінігі беріледі) ал К-ті 314 бабы «ызметтік жаланды жасау»-арнаулы норма ( лауазымды жаландыты белгілері крсетіледі). Лауазымды жаланды – бл да лауазымды кілеттіктерді теріс пайдалану болып табылады, біра оны жеке жадайы. Нормаларды мазмны бойынша айырмашылыыны мысалы ретінде «арашылы» шін жауапкершілікті арастыратын бап (К 179 б.) жне 103 бап. «Денсаулыа асаана ауыр зиян келтіру» атауа болады. Бірінші ылмысты-ыты норма зіні мазмны бойынша толыыра. Ол тек адамны мірі мен денсаулыы шін ауіпті денеге зиян келтірулерді амтып ана оймайды сонымен атар берілген ылмысты басада белгілерін де кірістіреді. Ал екінші норма К-ті 103 бабы бл белгілерді бермейді. Ендеше жалпы жне арнайы нормаларды бсекелестігінде оларды клемі бойынша айырмашылыы логикалы баыныстылыы мен натылануынан крініс табады.

52. Ттас жне оны бліктеріні бсекелестігі.Арнайы нормаларды бсекелестігі. Жалпы жне арнайы нормаларды бсекелестігі. ылмысты зада арастырылан ылмыстарды біркелкі бейнеленбей, рамы бойынша крделі рамдар немесе рамдас рекеттермен сипатталуы кездеседі, соан сйкес ылмысты рекеттерге ыты баа беру кезінде де за нормаларын олдануа байланысты иындытар кездеседі. Нормалар бсекелестігіні бл трінде бір ылмысты райтын рекетті жалпы жне арнайы нормалар бсекелестігіндей бірнеше нормалара сйкес келуі, біра маынасы бойынша емес, белгілеріні клемі бойынша байалады. Мндай кезде бсекелестікк крсетіп отыран нормаларды белгілері ркелкі болуына байланысты бір ылмысты рекет толы немесе ішінара клемде бірнеше нормалара сйкес келеді. Мндай жадайда да ылмысты саралауды ережесіне сйкес іс рекетті толы амтитын норма олданылады немесе бтін немесе блік нормалара блекелестігі байаланда артышылы бтін нормаа беріледі. Б.А. Куриновты пікірінше екі трі барынша айын крінеді: 1) жалпы жне арнайы нормаларды бсекелестігі; 2) арнайы нормаларды бсекелестігі. Егер арнайы нормаларды бсекелестігін ынуда иынды болмаса ал жалпы жне арнайы норнмаларды бсекелестігінде бл кездеседі. Мысалы нормаларды объектісі трасынан бл бсекелестік бір норманы зіні клемі бойынша іс-рекеттерді айта аларлытай ке шеберін арастырса баса норма – тек оларды блігін арастырады. Норманы мазмны трысынан бсекелестікті берілген трі оларды здеріні мазмны бойынша айырмашылыына байланысты. Жоарыда келтірілген лауазымды ылмыса байланысты мысалдаы деликт «ызмет кілеттігін теріс пайдалану» К-ті 307 бабы жалпы норм а болып табылады (лауазымды ылмысты тсінігі беріледі) ал К-ті 314 бабы «ызметтік жаланды жасау»-арнаулы норма ( лауазымды жаландыты белгілері крсетіледі). Лауазымды жаланды – бл да лауазымды кілеттіктерді теріс пайдалану болып табылады, біра оны жеке жадайы. Нормаларды мазмны бойынша айырмашылыыны мысалы ретінде «арашылы» шін жауапкершілікті арастыратын бап (К 179 б.) жне 103 бап. «Денсаулыа асаана ауыр зиян келтіру» атауа болады. Бірінші ылмысты-ыты норма зіні мазмны бойынша толыыра. Ол тек адамны мірі мен денсаулыы шін ауіпті денеге зиян келтірулерді амтып ана оймайды сонымен атар берілген ылмысты басада белгілерін де кірістіреді. Ал екінші норма К-ті 103 бабы бл белгілерді бермейді. Ендеше жалпы жне арнайы нормаларды бсекелестігінде оларды клемі бойынша айырмашылыы логикалы баыныстылыы мен натылануынан крініс табады.Арнайы ылмысты-ылы нормаларды бсекелестігіні барысында атысты бл ыты жадайда жазылан ереже рекет етеді. Яни жеілірек ылмысты жауапкершілікті арастыратын нормаа басымды беріледі. Ол ереже азастанны ылмысты жне ылмысты – іс жргізу занамасыны жалпы принциптеріне атап айтанда задылы, ділеттік жне ізгілікке негізделеді. азастан зашыарушысы ылмысты кодексте ылмысты жиынтыын ылмысты-ылы нормаларды бсекелестігінен айырып крсеткен. Бны негізінде арнайы норма жатызылады жне оны маызын бекітеді. Егер белгілі бір жне на сол рекет Кодексті тиісті баптарыны жалпы жне арнаулы нормаларыны белгілеріне сйкес келсе, ылмыстарды жиынтыы болмайды жне ылмысты жауаптылы К-ті Ерекше бліміні арнайы норманы амтитын бабы бойынша туындайды.