Неке жне отбасы ымы. Отбасылы атынастар ымы

Задык маынасында отбасы дегеніміз — бл некеден, туыстытан, бала асырап алудан немесе балаларды трбиелеуге алуды згеде нысандарынан туындайтын жне отбасылы атынастарды ныайту мен дамытуа септігін тигізетін, мліктік жне млікке катысты емес жекебасты ытарымен байланыскан адамдар тобы. Отбасылы атынастарды реттейтін ыты нормаларды жиынтыы отбасылы ы деп аталады. Отбасы-неке атынасын реттейтін негізгі нормативтік ыты акт азастан Республикасыны "Неке жне отбасы туралы" Заы болып табылады.

Неке — отбасын руды негізгі болып табылады. Ерлі-зайыптылар арасындаы мліктік жне мліктік емес жеке атынастарды туындататын отбасын кру масатымен, зада белгіленген тртіппен тараптарды ерікті жне толык келісімі жадайында жасалан еркек пен йелді арасындаы те ыты одаты — неке деп тсінуіміз кажет.

Егер неке тіркелмесе де, бірак еркек пен йел бірге трып, балаларын трбиелеумен айналысып жатса, мны да отбасы деп айтуа болады.Егер кмелетке толан балалары ата-анасымен бірге трып, олара аморлык жасап, материалдык кмек крсетсе — бл да отбасы. Егер кмелетке толан аалары мен арындастары ата-анасыз бірге трып, бір-біріне аморлы жасайтын болса — бл да отбасы.

Адамдар арасында некеден, туыстытан, бала асырап алудан, отбасына трбиелеу шін бала алудан туындайтын атынастаротбасылы атынастар деп аталады. Біра отбасындаы атынастарды брі бірдей ы жнімен реттеле бермейді. Отбасындаы атынастар, негізінен, адамгершілік, игілік-негелік нормалары негізінде реттеледі. Бл зара крмет, сйіспеншілік, аморлы жне имандылы олдауды крінісі. Отбасылык мір алыбы, кбінесе лтты дстрлер мен дет-рыптара сйенеді (лкендерді адірлеу, отбасын амтамасыз ету оны басшысы ретінде толытай ер адама жктеледі, туысандарды адірлеп, рметтеу).

Отбасыны ішкі мселелері отбасы мшелеріні зара келісімі бойынша шешіледі. Егер ол мселелер кмелетке толмаандарды мдделеріне атысты болса, оны шешуге балалар да атыстырылады. ыты нормаларга араласу отбасылы атынастар бзылганда ажет. Жеке басынды атынастармен салыстыранда отбасылы мліктік атынастар ы арылы егжей-тегжейлі реттеледі, йткені бл атынастарды объектісі материалды игілік болып табылады. Отбасылы ы азаматты ыпен тыыз байланысты. Мселен, отбасылык ыпен реттелмеген отбасы мшелеріні арасындаы мліктік жне жеке мліктік емес атынастарды реттеуге азаматты занама олданылады, йткені ол отбасылык-некелік атынастарды мніне айшы келмейді.

 

28.Мемлекеттік аржы ызметі

Мемлекетті аржысы мемлекетті экономикалы, леуметтік, саяси функциларын орындау шін оны ажетті ашалай ресурстармен амтамасыз ететін елді аржы жйесіні маызды сферасы болып табылады жне олар экономика мен социумдаы сан алуан зара байланыстарды амтитын мемлекеттік секторды ндірістік жне леуметтік атынастардаы іс-имылымен байланысты.
Экономикалы мні жаынан мемлекетті аржысы мемлекетті, оны ксіпорындарыны аржылы ресурстарын алыптастырып, алынан аражаттарды мемлекет пен оны ксіпорындарыны функцияларын орындауа пайдалану шін оамды німні ны мен лтты байлыты бір блігін жасаумен, блумен жне айта блумен байланысты болатын ашалайатынастарды білдіреді. Мемлекет (зіні билік пен басару органдары арылы), бір жаынан, жне ксіпорындар, йымдар, мекемелер, азаматтар, баса жаынан, бл сферадаы ашалай атынастарды субъектілері болып табылады.
Ішкі лттык німні суімен салыстыранда мемлекетті шыыстары клеміні зыы арынмен суі мемлекеттін аржыларына тн сипат болып табылады. Бл былыс XIX асырдаы неміс экономисі Вагнерді заы - «спелі мемлекеттік белсенділік заы» ретінде белгілі. Бл заа сйкес нерксіп саласы дамыан елдерде мемлекетті шыындары ндіріс клеміне караанда жылдамыра суі тиіс. А. Вагнер мемлекеттік белсенділікті суін ш фактормен байланыстырады:
1) экономика дамуыны нтижесінде экономикалы мірді крделенуімен жне ебек блінісіні тередеуімен; бл мемлекет тарапынан тиімді жне тымды экономиканы, ы тртібін, за ызметтерін кеейтуді олдауды ажеттігіне жеткізеді;
2) техника мен технология дамуы капиталды лкен млшеріне кажеттілікті кажет етеді, бл капитапды майда фирмаларды алдында артышылытары бар акционерлік компаниялар немесе мемлекеттік корпорациялар камтамасыз ете алады; мемлекет монополияларды кызметін реттеу шін техникалы шарттар бойынша олар рылатын ндірістерге катысуы тиіс;
3) крсетілетін кызметтерден болатын пайда экономикалы баалауа тзбейтін білім беру жне денсаулы сатау сфераларында мемлекет белсенділікті кшейтеді.

29.Жеке тланы конституциялы-ыты мртебесі