Халыаралы шарттар (конвенциялар).

азастан туелсіз ел ретінде баса мемлекеттермен р трлі шарттар жасасып жатады. Осы шарттарды азаматты атынастарды реттеуге атыстылары азаматты ыты негіздеріні бірін райды. Халыаралы шарттарды еліміздегі ішкі задара араанда басымдылыы бар. Сол себепті ішкі задар халыаралы задара айшы келмеуі керек. Егер айшылы туып жататын болса, халыаралы шарттарды нормалары олданылады.

 

· Сонымен, азаматты ы дегеніміз — тараптарды бір-біріне туелсіздігіне, тедігіне негізделген тауар-аша атынасы, баса да мліктік атынастара тікелей байланысты жеке атынастарды реттеуге арналан ыты нормаларды жиынтыы болып табылады. азастан Республикасыны азаматты ыыны негізгі айнар кзіне азастан Республикасыны Конституциясы, азастан Республикасыны азаматты кодексі, задар, заа негізделген актілер, деттік ы, т.б. жатады

 

55. Зады тла тсінігі жне трлері

· Зады тла дегеніміз- меншік, шаруашылы жргізу немесе жедел басару ыындаы ошау млкі бар жне сол млікпен з міндеттемелері бойынша жауап беретін, з атынан мліктік жне мліктік емес жеке ытар мен міндеттерге ие болып, оларды жзеге асыра алатын, сотта талапкер жне жауапкер бола алатын йым.
Зады тла дербес балансы немес сметасы болуа тиіс жне зады тланы з атауы жазылан мрі болады.
Зады тлалар коммерциялы жне коммерциялы емес деп блінеді. Коммерциялы йым пайда табуды кздейді. Кіріс тсіру масаты болып табылмайтын жне алынан таза кірісті атысушылар арасында блмейтін зады тла коммерциялы емес йым деп танылады.

· 3-бап. Зады тла ымы
1. Меншiк, шаруашылы жргiзу немесе жедел басару ыындаы ошау млкi бар жне сол млiкпен з мiндеттемелерi бойынша жауап беретiн, з атынан млiктiк жне млiктiк емес жеке ытар мен мiндеттерге ие болып, оларды жзеге асыра алатын, сотта талапкер жне жауапкер бола алатын йым зады тла деп танылады.
Зады тланы дербес балансы немесе сметасы болуа тиiс.
2. Зады тланы з атауы жазылан мрi болады.

· 34-бап. Зады тлаларды трлерi мен нысандары

· 1. з ызметiнi негiзгi масаты ретiнде табысын келтiрудi кздейтiн (коммерциялы йым) не мндай масат ретiнде пайда келтiре алмайтын жне алынан таза табысын атысушыларына лестiрмейтiн (коммерциялы емес йым) йым зады тла бола алады.
2. Коммерциялы йым болып табылатын зады тла мемлекеттiк ксiпорын, шаруашылы серiктестiк, акционерлiк оам, ндiрiстiк кооператив нысандарында ана рылуы ммкiн.
3. Коммерциялы емес йым болып табылатын зады тла мекеме, оамды бiрлестiк, акционерлiк оамдар ттыну кооперативi, оамды ор, дiни бiрлестiк нысанында жне за жаттарында кзделген зге де нысанда рылуы ммкiн.
Коммерциялы емес йым ксiпкерлiк ызметпен зiнi жарылы масаттарына сай келуiне арай ана айналыса алады.
3-1. Коммерциялы емес йым болып табылатын жне мемлекеттiк бюджеттi есебiнен ана сталатын зады тла тек ана мемлекеттiк мекеме нысанында рылуы ммкiн.
4. Зады тлалар бiрлестiк ра алады (осы Кодекстi 110-бабы).
5. Зады тла осы Кодекстi, зады тлалар нысандарыны райсысы туралы Заны, зге де за жаттары мен рылтай жаттарыны негiзiнде жмыс iстейдi.
Ескерту. 34-бапа згерту енгізілді - азастан Республикасыны 1997.07.11. N 154, 1998.03.02. N 211, 1998.07.10. N 282, 1998.12.16. N 320, 2007.01.12. N 225 Задарымен.

· 35-бап. Зады тланы ы абiлеттiлiгi

· 1. Зады тланы азаматты ытары болып, з ызметiне байланысты мiндеттердi осы Кодекске сйкес мойнына алуы ммкiн. Мемлекеттiк ксiпорындарды оспаанда, коммерциялы йымдарды азаматты ытары болуы жне за актiлерiнде немесе рылтай жаттарында тыйым салынбаан кез келген ызмет трiн жзеге асыру шiн ажеттi азаматты мiндеттердi атаруы ммкiн.
За актiлерiнде кзделген жадайларда белгiлi бiр ызмет трiн жзеге асырушы зады тлалар шiн баса ызметпен айналысу ммкiндiгi болмауы немесе шектелуi ммкiн.
Зады тла тiзбесi за актiлерiнде белгiленетiн жекелеген ызмет трлерiмен лицензия негiзiнде ана айналыса алады.
2. Зады тланы ы абiлеттiлiгi ол рылан кезде пайда болып, оны тарату аяталан кезде тотатылады. Айналысу шiн лицензия алу ажет болатын ызмет саласында зады тланы ы абiлеттiлiгi сондай лицензияны алан кезден бастап пайда болып, ол айтарып алынан, оны олданылу мерзiмi ткен немесе за жаттарында белгiленген тртiппен жарамсыз деп танылан кезде тотатылады.
3. Коммерциялы емес йым болып табылатын жне мемлекеттiк бюджеттi есебiнен ана сталатын зады тланы (мемлекеттiк мекеме) ы абiлеттiлiгi осы Кодекспен жне азастан Республикасыны зге де за актiлерiмен белгiленедi.
Ескерту. 35-бапа згерту енгізілді - азастан Республикасыны 1998.03.02. N 211, 1998.12.16. N 320 Задарымен.

56. леуметтік амсыздандыру бойынша ытыатынас тсінігі жне трлері

· Бл ай орган жне андай мселелер бойынша оларды абылдаанына арай ажыратылатын нормативтік ыты актілер. леуметтік амсыздандыру ыыны айнар кздеріні тсінігі тура маынада леуметтік амсыздандыру ыыны нормаларына бастау беретін, леуметтік амсыздандыру туралы ыты нормаларды мазмнын анытайтын асиетті білдіреді, сол себепті леуметтік амсыздандыру ыы айнар кздерін леуметтік амсыздандыру ыыны нормаларынан тратын, зыретті органдарды жазбаша актілері ретінде сипаттауа болады.

· Нормативтік ыты актілер негізгі жне туынды болып блінеді.

· …азастан Республикасында абылданатын задар мен зге де ыты актілер Р Конституциясына айшы келмеуі тиіс.

· Конституцияа сйкес азастан Республикасы саясаты адамны жасы мірі мен еркін дамуын амтамасыз ететін жадайлар жасауа баытталан саясата ие леуметтік мемлекет болып табылады.

· азастан Республикасында адамдарды ебегі мен денсаулыы оралады, отбасын, балаларды жне аналарды, мгедектерді жне арт адамдарды мемлекеттік олдау амтамасыз етіледі, леуметтік амсыздандыру жйесі дамып жатыр, мемлекеттік зейнетаылар, жрдемаылар жне леуметтік орауды зге де кепілдіктері белгіленеді. Соан оса, азаматтарды леуметтік амсыздандыру саласындаы ытары Р Конституциясыны жекелеген баптарында белгіленген (28, 29, 30-баптары).

· … Бл задылы аидасыны мнінен де байалады. Задар ебекті пайдалану саласындаы барлы маызды оамды атынастарды реттейді, жмыс берушілер мен азаматтарды ебек абілеттігі мселелері жніндегі негізгі аидалар мен нормаларды бекітеді, ебек жадайы, леуметтік орау, ебекті орау сияты маызды мселелерді анытайды. Бдан зге атынастарды барлыы заа сйкес актілермен реттеледі.

·

· леуметтік амсыздандыру ыы айнар кздері з жйесіне ие, ол леуметтік амсыздандыру ыыны барлы задарыны бірттас кешенде орналасу рамын, зара байланысын жне кезектілігін білдіреді.

· леуметтік амсыздандыру ыыны айнар кздерін былайша трлерге блуге болады:

· 1. азастан Республикасыны Конституциясы (28, 29, 30-баптары);

· 2. Халыаралы-ыты актілер – халыаралы конвенциялар, декларациялар, ТМД елдеріні арасындаы келісімдер;

· Р Конституциясына жне Р 1998 жылы 24 наурыздаы «Нормативтік ыты актілер туралы» заына сйкес задарды келесі трлерін атап туге болады:

· А) Р Конституциясына згертулер мен толытырулар енгізетін задар. Олар Р Конституциясында (62-б. 3-т.) белгіленген тртіппен абылданады. Мысалы: мемлекеттік ызметшілерді жасына ойылатын талапты жойан Р 1998 жылы 7 азандаы «Р Конституциясына згертулер мен толытырулар енгізу туралы» заы (33-б. 4-т.);

· …Ебекті орауды негіздері туралы за ебекті орау саласындаы мемлекеттік саясатты бекітті. Бл актіні ережелері жмыс барысында ызметкерлерді мір жне денсаулы ауіпсіздігін амтамасыз ету ережелерін, сонымен атар леуметтік орау мселелерін реттейді.

· Задардан зге барлы айнар кздер заа сйкес актілер болып табылады, олар: Р Президентіні жарлытары, Р кіметіні аулылары, министрліктер мен ведомстволарды нормативтік бйрытары, Р Ебек жне халыты леуметтік орау министрлігіні аулылары жне т.б.

· Ебек ыы айнар кздеріні арасында азастан Республикасы Президентіні жарлытарымен абылданан біратар актілер де бар.

57. ы орау органдарыны жйесіндегі Конституциялы Кеес

· Конституциялы кеес – конституциялы баылауды жзеге асыратын ерекше сот органы (Франция, т.б. елдерде). Ол белгілі бір заны, кімшілік актіні немесе зге шараны Конституцияа сйкестігі туралы мселені сот рсімдемесіні ережелері бойынша талылау жолымен емес, кеесті бір мшесіні осы мселе бойынша баяндамасын талылау арылы арайды. Конституциялы кеес Конституциялы сот сияты, детте, аралас негізде жасаталады: мшелерді бір блігін республика президенті, бір блігін парламент палаталарыны траалары немесе зге органдар таайындайды. азастан Республикасында Конституциялы кеес – азастан Республикасыны бкіл аумаында Конституцияны мртебелілігін амтамасыз ететін мемлекеттік организация Конституцияны мртебелілігі – билік органыны немесе оны лауазымды тласыны андайда болсын ыты актісіні, іс-рекетіні Конституцияа сай келуі, оан айшы келмеуі. Конституциялы кеесті кілеттіктері де Конституция нормаларыны бзылуына жол бермеуге, оны алдын алуа баытталан. Конституцияны мртебелілігін амтамасыз етуде Конституциялы кеес дербес жне мемлекеттік органдара, лауазымды тлалар мен азаматтара туелсіз болып табылады жне тек Конституцияа ана баынады, андай да болсын жне баса саяси себептерді негізге ала алмайды. азастан Республикасыны Конституциялы кеесі жеті мшеден жасаталады. Бан оса республиканы экс-Президенттері де оан мір бойы мше болады. Конституциялы кеесті Траасын Президент ызметке таайындайды жне ызметтен босатады. азастан Республикасы Конституциясы 72-бабыны 1-тармаына сйкес Конституциялы кеесті арауына мынадай мселелер жатады: дау туан жадайда республика Президенті сайлауыны, Парламент депутаттары сайлауыны жне республикалы референдумны дрыс ткізілгендігі туралы мселені шешеді; Парламент абылдаан задара Президент ол ойана дейін оларды Конституцияа сйкестігін арайды; Республиканы халыаралы шарттары бекітілгенге дейін оларды Конституцияа сйкестігін арайды; Конституция нормаларына ресми тсініктеме береді; Парламент республика Президентін мерзімінен брын ызметінен босату туралы шешім абылдаана дейін жне республика Президентін ызметінен босату туралы тпкілікті шешім абылданана дейін – белгіленген конституциялы рсімдерді саталуы туралы орытынды береді. Сондай-а, сот олданыстаы за немесе зге де нормативтік-ыты акт адам мен азаматты Конституцияда бекітілген ытары мен бостандытарына нсан келтіреді деп тапан жадайда, акт Конституцияа сай келмейді деп тану туралы соттарды тініштерін арау жне конституциялы іс жргізу тжірибесін орыту нтижелері бойынша жыл сайын Парламентке республикадаы конституциялы задылыты жайы туралы жолдау жіберу кілеттіктері де Конституциялы кеесті зырына жатады. Аталмыш 5 кілеттік тобын Конституциялы кеес республика Президентіні, Сенат Траасыны, Мжіліс Траасыны, Парламент депутаттары жалпы саныны кемінде бестен бір блігіні, Премьер-Министрді тініші бойынша жасатайды.

 

58.ы орау органдарыны жйесіндегі К

· лтты ауіпсіздік комитетіні ызметі. ы тртібін орауа Р лтты ауіпсіздік комитетіні органдары лкен рл атарады. К-ні басшылыымен облыстар мен алаларда рылан ауматы органдара жмыс істейді.
К жйесінде барлау блімшелері («Барлау» ызметі) бар: мемлекеттік пияларды сатауды амтамасыз етуге арналан кіметтік мекемелерді байланыс пен апаратты арнайы трлерімен жабдытайтын орган жне баса рылымдар жмыс істейді.
К органдары тікелей Р-ны ПРезидентіне баындырылан. К органдарыны басты міндеті Р ауіпсіздігіне атер тндіретін шетелдік мемлекеттерді арнаулы ызметтері мен жекелеген адамдарыны барлау жне дшпанды ызметімен крес болып табылады. Бл крес заа сйкес жария, сондай-а жария емес ралдар мен дістерді олдану жолымен жргізіледі.
К органдарыны ызметіндегі баса маызды баыт – лакестікпен, засыз ару айналымымен, нашаорлыпен, жеморлыпен, контрабандамен, пара алумен, баса да ауыр ылмыстармен кресу болып табылады.
Лакестікпен кресу – 2001 жылы 11 ыркйекте Нью-Йорктегі жне 2002 жылы азанда Мскеудегі театр орталыына жасалан шабуылдан кейін ерекше міндетке айналды.
Сондытан Р-ны К-ті лакестікпен кресу жніндегі з ызметін баса мемлекеттерді мемлекеттік ауіпсіздік органдарымен зара рекеттесуі арылы жзеге асырады.
К органдарына зор ытар берілген. Длірек айтанда, олар, мысалы, масаттары Р-даы конституциялы рылысты кшпен згерту болып табылатын, лакестік, экономикалы контрабандаа, жеморлы, ылмысты топтарды беделін тсіруге баытталан ылмысты ерекше ауіпті трлері бойынша анытау жне алдын алазерттеу жргізеді.

59.ылмыс рамы

ылмыс рамыны субъективтік жаыны белгілерін анытау, ылмысты саралауда ылмысты жне ылмыскерді ауіптілік дрежесін анытау шін аса маызды болып табылады. ылмысты за бойынша ылмысты субъектісі болып ылмысты жауаптылыа тартылуда кез келген адам жатады. ылмысты жауаптылыа есі дрыс. ылмыс жасаан уаытта 16-а, кейбір ылмыстар шін 14, 18-ге толан жеке адамдар жатады.

Сонымен кез келген ылмыс рамыны субъектісіні жалпы белгілері болып жеке адам, есі дрыс адам, белгілі жаса толандар саналады. айсыбір ылмыс рамдары шін жауаптылыа осы жалпы белгілерден бтен осымша белгілер боланда ана жол берілуі ммкін. детте мндай осымша белгілер осы ылмыс шін жауап беруі ммкін адамдарды шеберін шектейді. Мысалы, пара алуды субъектісі болып тек мемлекеттік органдарды адамдары ана, ал скери ылмыстарды субъектісі болып тек скери ызметкерлерді болуы ылмысты субъектісін белгілейтін белгілерді ылмысты саралау шін, ылмысты жауаптылы мселелерін шешуде жне жаза млшерін анытауда маызы зор. Осы трыдан аланда ылмысты ы теориясында ылмысты рамыны ажетті міндетті белгілері жне факультативтік белгілері болып згешеленеді. Мндай згешелену ылмыс рамыны мазмнын ашуа, ылмысты іс-рекетті дрыс саралауа кмектеседі. ылмыс рамыны ажетті, міндетті белгілері дегеніміз бл кез келген ылмыс рамында болатын белгілер. Ондай белгілерді кем дегенде біреуіні болмауы ылмыс рамыны млдем болмауыны крінісі болып табылады. Мндай белгілерге жататындар: рекет немесе рекетсіздік, кінні нысаны, адамны есі дрыстыы, оны белгілі бір жаса толуы.

ылмыс рамыны факультативтік нышандары дегеніміз бл за шыарушыны кейбір ылмыс рамын сипаттау шін олданатын белгілері болып табылады. Факультативтік белгілерге жататындар: уаыт, ылмыс істеу тсілі, ниет, масат, ылмыс заты, арнайы субъект, ылмыс зардабы, себептік байланыс.

Егер факультативтік белгі сол немесе баса бір рамда атап крсетілсе, онда ол зіні мні жаынан осы рамны ажетті міндетті белгісіне айналады. Мысалы, баса біреуді млкін тонауды алса, мнда тонауды тсілі – млікті ашытан-ашы алу, осы ылмысты белгісі. Егер факультативтік белгі ылмыс рамына енгізілмесе, онда ол ылмысты саралауа сер етпейді. Тек ылмысты ыты жаза таайындаланда ана ескеріледі. Мысалы, ызметкерді жаттарды олдан жасауы ылмысын саралауда оны андай тсілмен, андай ралмен жасааны есепке алынбайды. Біра олданылан тсіл, масат жаза таайындаланда ескеріледі. ылмыс рамыны жалпы тсінігіні ол туралы іліміні задылыты сатауда жне оны ныайтудаы маызы ерекше.

ылмысты дрыс саралау шін наты ылмыс рамдарыны белгілерін тиісінше дрыс тсіну керек. Осындай діс ылмыс рамыны жалпы белгілерін білуге жрдемдеседі. Ал ылмыс рамыны жалпы тсінігі наты ылмыс рамын атесіз табуды аса ажетті сатысы болып табылады.

Жекелеген ылмыс рамыны мазмнын ашу, оларды белгілерін анытауды жеілдету, наты істелген іс-рекеттерді дрыс саралау масатымен ылмыс рамыны трлері наты белгілері бойынша зара блінуі ммкін

60. Некені бзу, тотату, жарамсыз деп тану

НЕКЕНІ БЗУ.
Некені тотату жне оны негізі.
Ерлі – зайыптыларды жке жне мліктік ыты атынастарыны тотатылуын некені тотатылуы деп тсінеді. Неке зада айындалан білгілі бір оиаарды тууына байланысты немесе ерлі – зайыптыларды біреуіні не екеуіні бірдей алауымен тотатылады.
Некені тотататын оиалар атарына мыналар жатады:
Ø еріні айтыс болуы;
Ø сотты ерлі – зайыптыларды біреуін лді деп жариялауы;
Ø некені бзылуы (ажырасу).
Некені тотату негіздеріні тізімі толы боып табылады.
Ері айтыс болан немесе ерлі – зайыптыларды біреуі лді деп жарияланан жадайда неке здігінен тотатылады. Егер артында алан адам жаадан некеге трысы келсе, брыны неке бойынша еріні лгені бойынша АХАТ органдары берген кулікті крсетсе де жеткілікті.
Сотты азаматты (ерлі – зайыптыларды бірін) лді деп жариялау жніндегі шешімі долбараа ана негізделеді. Ол адамны лгені туралы наты аиат длелдер жо.
азастан Республикасыны Азаматты кодексіні 31 – бабына сйкес, егер азамат траты тратын жерде ш жыл бойына ол туралы ешандай міметтер болмаса, егер ол ім аупі тнген жадайда немесе оны лімі алты ай ішінде жазатайым оиадан болды деп есептеуге негіз болатын жадайларда хабар – ошарсыз кетсе, ол азамат мдделі адамдарды арызы бойынша сот арылы лді деп жариялануы ммкін.
Сот азаматты айтыс болды деп жариялау туралы шешім шыаран сттен бастап, онымен неке тотатылды деп есептеледі. Кейде айтыс болды деп жарияланан адамдарды шындыында тірі болып шыатын жадайлары да кездеседі. лді деп жарияланан жбайы тірі келген жадайда сот лгі шешімді бзады, біра тотатылан неке здігінен алпына келтірілмейді. Ол ерлі – зайыптыларды бірлескен тініші бойынша АХАТ органдары арылы алпына келтірілуі ммкін. Егер алпына келтіру туралы тініш берілмесе, ерлі – зайыптыларды екеуіні де тірі екендігіне арамастан, неке тотатылан деп есептеледі. Баса жбай жаа некеге тран жадайда, брыны неке алпына келтіріе алмайды. Жаа некені тадыры трліше шешілуі ммкін: ол не саталады, немесе бзылады, бл кейін брыны жбайымен некесін тіркеуге ммкіндік береді.
Некені бзу, ажырасу. АХАТ органдарында некені бзу.
Ерлі – зайыптыларды кзі тірі кезінде неке, олар ажырасса ана тотатылады.
Ажырасу арылы некені тотатылуы, АХАТ органдары немесе сотта зада белгіленген тртіп бойынша іске асырылуы ммкін.
Некені бзу АХАТ органдарында ерлі – зайыптыларды біріккен жне жекелеген ерекше жадайларда – жбайларды біреуіні тініші бойынша жргізіледі. Ал сотта некені бзу ерлі – зайыптыларды екеуіні бірлескен, сондай – а жбайларды біреуіні тініші бойынша жргізіле береді.
Некені бзу шін мынадай ш шартты болуы ажет:
Ø АХАТ органдарында ерлі – зайыптыларды некені бзу жніндегі зара келісімі;
Ø кмелетке толмаан балаларыны болмауы;
Ø бір – біріне мліктік жне зге де талаптарыны болмауы.
Некені бзу АХАТ органдарында мемлекеттік тіркеуден туді ажет етеді. Тіркеу некені бзу жніндегі тініш берілген кннен бастап бір ай ткенде жзеге асырылады. Бір ай мерзім ерлі – зайыптылара абылдаан шешім туралы таы да бден ойланып – тоану шін беріледі. Некені тіркеу шін берілетін мерзімнен айырмашылыы, некені бзан кезде оны мерзімі зартылып не ысартымайды.
Ерлі – зайыптыларды зара келісімі бойынша некені АХАТ органдарында бзумен атар, за жбайларды біреуіні тініші бойынша некені бзуды арабайыр оайлатылан тртібін де белгілейді.
АХАТ органдарыны некені бзылуын тіркеу кезінде ажырасуды себептерін анытауа, ерлі – зайыптылара татуласу шін мерзім беруге аысы жо.
Некені сот тртібімен бзу.
Ол мынадай жадайларда іске асырылады:
Ø ерлі – зайыптыларды кмелетке толмаан орта балаларыны болуы;
Ø ерлі – зайыптыларды біреуіні некені бзуа келісіміні болмауы;
Ø егер ерлі – зайыптыларды біреуі тініш беруден бас тартып некені бзудан жалтарса, некені бзу шін мемлекеттік тіркеуге келуден бас тартса, т.б.;
Ø ерлі – зайыптыларды бір – біріне міктік талаптарыны болуы.
Некелік одаты траты болуына мемлекет мдделік танытады. Сондытан да соттара за арылы ерлі – зайыптыларды татуластыру жнінде шаралар олдану міндеттері жктелген. Біра, сонымен атар татуластыру масат ана емес, отбасын сатауды амалы ана. Сондытан да бл міндетті орындау ммкін болмаса жне балаларды не жбайларды орау мдделеріне айшы келетін болса, онда сот некені бзады.
Егер сот неке біржолата бзылмаан деген орытындыа келген жадайда, ол істі кейінге арауа алдырып, ерлі – зайыптылара татуласу шін 3 айлы мерзім таайындай алады. Біра сот наты мерзімді рбір істі жадайына арай бегілейді.
Егер ерлі – зайыптыларды татуластыру шаралары нтиже бермей жне жбайларды біреуі некені бзылуын асарыса талап ететін болса, некені бзу іске асырылады.
Егер айырылысатын ерлі – зайыптыларды кмелетке толмаан балалары болып жне жбайлар ол балаларды кіммен алатындыы жнінде келіспеген жадайда, бл мс балаларды ата – анасыны біреуімен алатындыы жнінде не баланы ата – анасыны райсысымен алатындыы жнінде (егер екі бала не одан кп болса) шешім шыара алады. Соны зінде сот кмелетке толмаан балаларды мдделерін ана еске алу керек. Сондай – а балаларды мдделерін жне болаша ананы денсаулыын орау масатында заны 15 – бабында мындай аида кзделген: «йелді жкті кезінде жне нрестені бір жаса толмаан кезінде йелді келісімінсіз некені бзуа болмайды».
Айырылысатын жбайлар орта мліктерді блісу жніндегі мселені кейбір жадайларда здері дербес шешеді. Біра ерлі – зайыптылар келісімге келмеген жадайда мліктерді блуді сот іске асырады жне детте, оларды те бледі. Егерде некелік шартта мліктерді блісу мселесі арастырылан болса, онда сот млікті екі жаты не бір жаыны талабы бойынша осы келісімшарта сйкес бледі.
Сот тртібімен некені бзу ерлі – зайыптыларды некені бзу туралы тініш берген кннен бастап бір ай ткеннен кейін іске асырылады.
Некені тотатуды ыты салдары.
Жоарыда айтыландай, некені бзу нтижесінде ерлі зайыптыларды некеде тран кездегі жеке жне мліктік атынастары тотатылады. Мысалы, бірге труы, орта бірлескен меншік, зара аморлы жне асырау. Соны зінде кейбір ыты атынастар бірден тотатылады да, енді біреулеріні саталуы ммкін. Некеге тран кезінде бірлесіп жиан мліктері блінген жадайда, детте, некені тотатылуымен байланысты ерлі – зайыптыларды орта бірлескен меншік тртібі де тотайды, біра млік блінбеген жадайдаы ажырасу зінен - зі жбайларды орта бірлескен меншігін лестік меншікке айналдыра алмайды. Некені бзылуымен бірге жбайы айтыс боланнан кейін мрагерлік ыы, брыны жбайы – ажырасушысыны ліміне байланысты келтірілген зиянны орнын толтыру жне т.б. ыы да жойылады.
Некені тотатылуы жаадан некеге тру ыын туызады.
Ажырасу жолымен некені бзылуы ата – аналарыны балаларына атысты ытары мен міндеттерін тотата алмайды.

61.Р ы орау органдарыны жйесі