Фотометрлік шамалар жне оларды лшем бірліктері. Жарыталыну заы.

Электромагниттік жары толындары тасымалдайтын энергияны лшеуді арастыратын оптика блімі фотометрия деп аталады. детте фотометрияда электромагниттік толындарды крінетін оптикалы ауымыны кзге жне оптикалы ралдара тигізетін сері арастырылады. Осы серді сипаттау шін мынадай физикалы негізгі шамалар енгізіледі: жары аыны, жары кші, жарыталу.

Фотометриядаы аса маызды физикалы шама Ф - жары аыны болып табылады. Жары аыныдеп кру сезімі арылы аныталатын, кеістікте таралан суле аынын, яни берілген аудан арылы уаыт бірлігі ішінде ткен сулелік энергияны айтады: (1), жне ХБЖ сіндегі лшем бірлігі: [Ф]=1лм.(люмен)

Екінші маызды физикалы шама I – жары кші. Жары кші деп клемдік брышты бір бірлігіне сйкес келетін жары аынын айтады, яни: (2), жне ХБЖ сіндегі лшем бірлігі: [I]=1кд.(кандела)

Егер жары кзі аынды барлы баытта бірдей тарататын болса, мндай жары кзі изотропты деп аталады жне ср боландытан жары кзіні жары кші: (3) бойынша аныталады. шінші аса маызды фотометриялы шамаа келсек, ол Е бет жарыталынуы болып табылады. Шын мнінде кру сезімін туызып, сер беретін шама бет жарыталыну (4) бойынша аныталады. Жне ХБЖ сіндегі лшем бірлігі: [Е]=1лк.(люкс) Е бет жарыталынуы деп бет ауданына тскен жары аыныны сол бет ауданына атынасына те физикалы шаманы айтады. Жарыталыну. Жарыталыну Е деп бетке тсетін жары аыныны бл бетті ауданыны атынасына те шаманы айтады: . Жарыталынуды лшем бірлігі – «люкс» (лк). .

 

Жары толындарыны интерференциясы. Оптикалы жол айырымы мен фазалар айырымы арасындаы байланыс. Интерференциялы максимум жне минимум шарттары.

1) Егер жары сулелеріні жрген жолдарыны оптикалы зындытарыны айырмасы (оптикалы жол айырмасы) жп санды жарты толын зындыына те болса, онда кеістікті бл нктесінде жары тербелістері бірін-бірі кшейтеді (максимум шарты). немесе мндаы: бтін сандар, интерференциялы кріністі реті деп аталады.

2) Егер жары сулелеріні жрген жолдарыны оптикалы зындытарыны айырмасы (оптикалы жол айырмасы) та санды жарты толын зындыына те болса, онда кеістікті бл нктесінде жары тербелістері бірін-бірі лсіретеді (минимум шарты).

немес

Интерференция былысы кезінде кеістікті берілген нктесінде жары энергиясы айта таралып орналасады. Mаксимум байалатын нктедегі орыты жары энергиясы абаттасатын жеке жары энергияларыны осындысына те болады. Юнг тжірибесіндегі максимум байалатын нктені орны формуласымен, минимум байалатын нктені орны формуласымен аныталады. Кршілес екі минимумны ара ашытыын интерференциялы жолаты ені деп атайды.