Веда культуразыны эрткен шагны е-дупте истери.

Бо еде бар тг бижиктеринде бистер чн тып аап болур бис, бо хамык веда билиглерин бадыткап херечилептер. Мен болза бодум албан биле агы-агы бо шагны эртемнерин, ажыдыышкыннарын шинчилеп сонуургап чоруур кижи-дир мен. Тгде, химияда, физикада, археологияда, квантовая механикада, агы-агы дисциплиналарда. Биология, медицина. Улуска ону кргзп сонуургадыр дээш.

Ынчап келирге, бурун шагны грек бижээчизи Аратос. 1 век, бисти эрага чедир. Ийи му ажыг чыл бурунгаар. Бодуну ажылдарында бисти планетага чурттап чораан, дээр уктуг кижилер дугайында бижип турар. Сатья-юга езин бижип турар, боду ону Алдын уе деп адап турар.

«Ол кижилер шупту кижилерни Бурганче угландырып чораан. Кижилер тайбы чурттап чораан, артык сеткил болгаш алгыш-кырыш чокка. Олар болза-даа улуг чораан болгаш дыка ур чурттап чораан. Мгн уеде ол дээр уктуг кижилер Ыдыктыг Дагларже чоруй барган.» Черде кандыг э ыдыктыг даглар бар ийик? Гималай даглары. «Кажан шагда бир-ле катап, олар, кижилерни хамык кылган багын шиидер дээш олар ол Даглардан дужуп келгеннер. Хулер еде олар бо оранны каапкан, темир уени манавайын. Чуге дизе кижилер балдыны чогааткаш ушкан (бо дээрге бакка алзып бедик денелинден баткан дээни ол), болгаш делегейни э дээди хоойлузун рээн – инекти лргеш, оон эъдин чигген.» Бо дээрге шаанда шагны е-дптн грек тгжз-др. Бисти эраны мурнунда бирги чус чыл.

Улаштыр. Америкада индейлерни бир аймаа, сиу аттыг аймак. Колдуунда индейлерни бо шагда черлик улус кылдыр кр, ынчалза-даа бис бо шагда оларны ындыг байдалда круп чоруур бис, чге дизе оларны ындыг байдалче идипкен болуп турар. Американы индейлерини тгзн кижи брз дынаан боор. Оларны е-дпт бижиглери база-ла дээр уктуг кижилерни чуруп турар, оларны ада-гбелерини уезинде чурттап чораан. Олар мынча деп бижип турар: «Шупту кижилер алышыкылар чораан, ынчангаш олар чагыс шажын сагып чорааннар». База-ла олар бир мындыг хуулгаазын (мистический) буганы дугайында чугаалап турар. Ол буганы адын Буфало деп адап турар. Ол болза дрт будуну кырында турар. Сиу чонуну бижип турары болза ол буганы дрт буду, дрт члд демдээн кргзп турар. Арыг-сеткил, кээргел, шынчы болгаш биче-сеткил. Оон эпоха брзнде ол буганы бир будун одура шааптар болуп турар. Чугаалап турары болза, бо еде, ол буга чагыс будунда туруп турар. Ол дээрге «шынчы чорук», правдивость. Бистер ам Шримад Бхагаватамны ажыдыптар болзувусса, бис билип каар бис, индейлер ону кайыын билип алганын. Ол дээрге Шримад Бхагаватамны бир дугаар ырызындан билиглер-дир. Ында болза хуулгаазын буга Дхарма дугайында бижип каан. Дрт будунда турар, оон эпоха бр-знде ол бир будун чидирип турар. Ол буганы даван брз э кол бедик шынарларны демдээ, символу болур. Дрт принцип: арыг-сеткил (чистота), кээргел (милосердие), шынчы (правдивость), биче-сеткил (аскетизм). Ам бо еде Веда билиинде бижип кааны болза ол буга чагыс будунда турар. Ол дээрге шынчы чорук. Бо-дур сиу дээр индей чонну бижиглери.

Бурунгуу Грецияны Гепарх деп астроному ассирийлерни дугайында чугаалап турар. Олар бодуну бижиглеринде, бодуну хааннарыны тгзн хумагалап шыдапкан болуп турар. Ол болза 432 му чылды тгз болуп турар. Кайгамчык. Шаг-шагны е-дп Египетти тгз безин анаа бодаарга ч-даа эвес-тир.

Улаштыр. Христиан шажынны Библияда бадыткал херечилелдер тып аап болур бис. Кажан кижи мону херекке албаска, угааны ону эскербес. Библия. Эрги Чагыгда, ол дээрге Ветхий Завет дээн ол-дур. Эрги Чагыгда делегейни Улуг ерини бертинде чурттап чораан кижилерни назы харын бижип турар. Библияда бижип каан, потоп дээр чуул, Улуг-ер деп, ол-дур пралая ези. Буураашкын, узуткаашкын ези. Кали-югаже шилчип турган е. Двапара ези тнп каарга, бо улуг ер болган. Пралая езинде Улуг бергедээшкиннер болу бээр: улуг дайын, вулканнар частып, эпидемия аарыглар тарап, ол дээрге Варна-санкара узуткаттынып турар боор. Оон чаа е эгелээр.

Ынчап келирге Библия бижип турар. Эрткен эпохада кижилер каш чыл чурттаар ужурлуг турган-дыр? Му. Крер даан. Библия боду ону бадыткап турар. Адам – 930 чыл чурттап чораан, Сиф – 912, Енох – 905, Каинон – 910, Малелиил – 895, Мафусаил – 969, Ной – ковчег кылып каан кижи, 950 чыл. Енохту 365 харлыг турда ол-ла мага-боду-биле дээрже апарган бооп турар. Оон Улуг ер соонда улусту Библияда бижип турары. Сим – 600 чыл чурттаан, Арфаксад – 438, Сала – 433. Фалек – 239. Авраам - 175, Исаак – 180, Яков – 147, Левий – 137 болгаш Моисей ол уеде 120 харлыында ханы чнп-кырааш чок апарган-дыр. Ынчап келирге Библия бдн-биле бо ведалар билиглерин бадыткаан бооп турар, боду безин билбейин. Ындыг херечилелдер шынында болза-даа квей. Чон брзн тгзнде бар.