Жаняны пайда болуы. Жанядаы бала трбиесі.

І-тарау. Шетел педагогикасы мен мектептеріні тарихы

Алашы ауымдаы трбие. Трбиені пайда болуы. Алашы ауымдаы трбие генезисі тжырымдамасы.

Алашкы ауымды рылыс кезеі тапсыз оам болды. Адамдар здеріні іс-рекеттерін кпшілік болып топтасып, бірге атарып отыран. Мндаы трбие жас пен жыныс ерекшеліктеріне арай оамды сипат алды. л балалар сада тарта білді, а аулауа кмектесті, ыз балалар й жмыстарына араласты, киім пішті, трмысты салт-дстрлерді рсімдеріне атысты. Трбие-бл оамды мірді былысы. Ол адамны жне адамзат оамыны дниеге келгенінен бастап пайда болды. Трбие оам ажеттілігіне байланысты. Ол рпатар арасында сабатасты байланысты амтамасыз етеді. Трбиені пайда болуы жнінде лемдік ылымда бірнеше тжырымдама сынылады. Ондай кзарасты дстрлі трлеріні біріне эволюциялы-биологиялы теорияны жне психологиялы теорияны жатызуа болады. алашы ауымды оамдаы трбиені пайда болуы антропосоциогенетикалы атты анайы кезеінде пайда болды, социобиогенетикалы дегейде леуметтік ызмет атаратын жабайылы дегейде алыптасты. Алашы ауымды ркениетте трбие рационалды-леуметтік дегейде болды.

Трбиені рекетті ерекше трі ретінде пайда болуы.

Трбие жмысы – жеке тланы жан-жаты даму міндетін шешу масатында трбие ортасын йымдастыру мен трбиеленушілерді р трлі іс-рекетін басаруа баытталан педагогикалы рекет. Ал оыту – ол оушыларды танымды іс-рекетін басаруа баытталан трбие рекетіні трі.

Білім беру мазмныны проблемасымен айналысатын алымдар (В.В.Краевский, И.Я.Лернер, М.Н.Скаткин жне т.б.) оытуды білім мен іскерлік компонеттерінен баса, адамны оыту процесінде игеретін шыармашылы рекет тжірибесін жне оршаан ортаа деген эмоционалды-баалы атынасын жатызады. Оыту мен трбие жмысыны бірлігінсіз білім беру элементтерін жзеге асыру ммкін емес. Бірттас педагогикалы процесс – ол «трбиелеп отырып оыту» мен «оыта отырып трбиелеу» бірігетін процесс (А.Дистервег).

Ал трбие жмысы кез келген йымдастыру формасы ретінде наты масата жетуді талап етпейді. Трбие жмысында масата баытталан наты міндеттерді алдын-ала круге болады. Трбие міндеттерін шешу тиімділігіні маызды критерийі эмоция, мінез-лы, іс-рекетте крінетін трбиеленушілер санасыны згеруі.Трбие жмысында жоспарлауа оама, ебекке, адамдара, ылыма, табиата, заттара, оршаан орта былыстарына, з-зіне атынасы кіреді. Оу масаты іс-рекетпен аныталады, яни оушыны танымды рекетін тудырып, баыттау.

Трбие жмысында оушылар рекетіні нтижелерін крсету те иын. Дамушы жеке тлада педагогты іс-рекет нтижесін крсету те иын. Трбие жмысында уаытымен кері байланысты бекіту ммкін емес.

Педагогикалы іс-рекетті негізгі трлері кез келген мамандыты педагогыны іс-рекетінде, яни оны оыту жне трбие жмысында крінеді. Мысалы, ксіптік-техникалы білім беру жйесінде ндірістік оыту мастері іс-рекетінде екі міндетті шешеді: азіргі технология талаптарын жне ебекті йымдастыра отырып білім, дады, іскерліктермен аруландыру, білікті жмысшыны дайындап шыару. Сондытан болаша малімдерді ксіби даярлау масаты бірттас педагогикалы процесті басаруа даярлауды алыптастыру болып табылады.

Жаняны пайда болуы. Жанядаы бала трбиесі.

Жаня, барлы уаытта да, сіп келе жатан рпаты трбиесі мселелерін шешуде лкен ммкіндіктерге ие болан. Жаня — болаша азаматты леуметтену жолындаы алашы адамдарын жасайтын бастапы адым. Ол балаа моралды алпы туралы алашы тсініктер береді, оны ебекке баулып, з-зіне ызмет ету дадыларын алыптастырады. Ата-ананы іс-рекеті мен мінез-клы, мір сру салты арылы балаа дниетанымды, адамгершілік, леуметтік-саяси ндылытар беріледі. Жаня трбиесіні оамды жне мемлекеттік трбиеге араанда артышылыы басым. Отбасы трбиесі трбиені баралы тріне айналды. Пайда болан стем таптар(ксемдер, асаалдар) аылой білімін дене ебегінен блуге мтылады. Алашы білімні негіздерін стем таптар здеріні олдарынан жинатап, олара з стемдігін жргізді.Отбасы трбиесіні нтижелерін ру, тайпаны асаалдары баылап отырды. ыз балалар мен ер балаларды трбиесінде кейбір ерекшеліктер болды.Балалар ерлермен бірге ашылыпен, балы аулаумен айналысты. ыздарды й шаруасына, йелдермен бірге тама зірлеуге, киім тігуге, ыдыс ая жасауа атыстырылды.