Оытуды мазмны мен бадарламасы

ойылан сратара жауап кзі В.В. Давыдовты тжырымдаан келесі ережелері болып табылады:

- оу-трбие беру процесі ...оу пндері жйесіні мазмнын мегеру негізінде жзеге асырылады;

- рбір оу пні оамды сананы (ылымны, нерді, адамгершілікті, ыты) кез-келген «жоары» формасыны мегеру зіндік бейнеленуі болып келеді;

- оу пніні зегі оны бадарламасы болып табылады, яни мегеруге арналан білім мен біліктерді жйелі жне тменннен жоары баяндалуы;

- оу пніні мазмнын крсететін бадарлама ... оны білім берудегі дістерін, дидактикалы ралдарды сипатын, оу мерзімін анытайды..., сынылан материалды мегеру барысында оушыларда алыптасатын ойлану трін жобалайды;

- оу пндеріні мазмнын оу рекетіні ерекшеліктері мен рылымына сйкес зірлеу ажет.

Оу - жалпы сипаттамасы

Биологиялы жйені жеке тжірибесін жинатау процесі мен оны нтижесін білдіретін (Жер шары жадайында арапайымнан оны е жоары йымдасан трі адама дейін) е жалпы ым - йрету. Масатты баытталан, оан оамды-тарихи тжірибені саналы трде беру нтижесінде адамды йрету жне осы негізде алыптасатын жеке тжірибе оу деп аныталады. Алайда, осы проблеманы зерттеушілерді кпшілігі (Й. Лингарт, И.И. Ильясов жне т.б.) оу ымын жеке тжірибені тек ана адамда ана емес, жануарларда да алыптасуын талдау жне тсіндіру шін нерлым орта ым ретінде олданады. «Оу, организмдер рекетіні формаларыны бірі ретінде зіні мні бойынша бірттас, біра эволюциялы трыдан ол шашыранды жне эволюцияны ртрлі сатыларында сапалы ерекшеліктері бар» (Й. Лингарт).

Арастырылу аспектілері

Оу аспектілері пнаралы болып табылады; соан сйкес ол ртрлі позициялардан арастырыла алынады, Й.Лингарт арастыруды келесі тоыз аспектілерін (позицияларын) белгілейді, бл позициялар оларды ажыратуда біршама дау туызушы жерлерді боланына арамастан келесі трде аныталынады.

Биология трысынан оу бейінделу процесін білдіреді, онда тым уалаушылы, орта, бейімделу, реттеу (тікелей, генетикалы шартталан жне оршаан ортадан «жанама») арастырылады.

Физиология трысынан оу шартты рефлекстерді дадыландыруды нейрогуморалды механизмдеріні жадайынан, жоары жйке ызметіні задылытарынан (озу жне тежелуді, болымды жне теріс индукцияны, доминантаны топтауы мен иррадиациясы), миды талдамалы-синтетикалы ызметі трысынан арастырылады.

Психология трысынан оу субъектті белсенділігі, рекеті, психикалы дамуды факторы ретінде арастырылады. Оу айын крінеді жне адамны мінез-лыны ары арай жйелі згеріске шырауына келеді. Бл позицияда табалы-символикалы рылым-дарды апаратты функцияларына, маына руды, танымды жне мотивациялы рылымдардаы згерістерге ерекше маыз беріледі.

леуметтану трысынан оу жеке жне оамды сана байланысыны шарты ретінде леуметтендіру факторы трысынан арастырылады. Бл позициядан оу процесі жзеге асырылатын білім беру жйелерін леуметтік басаруды ртрлі формалары арастырылады.

Аксиология, этика позициясынан оу ндылыты алыптасу жне зін-зі анытау, оамды нормаларды, ережелерді, ндылытарды интернализациалау процесі ретінде арастырылады.

Кибернетика позициясынан оу тура жне кері байланыстар каналдары бойынша оыту жйесінде басарумен, стратегия, бадарлама жне алгоритмдерді зірлемелеу жне згерулерімен сипатталатын апаратты процесс ретінде арастырыла алынады.

Философия позициясынан (гносеологиялы трыдан) оу танымны ерекше (спецификалы) формасы ретінде арастырылады. Оуда объективтік пен субъективті, форма мен мазмнны жне т.б. арасындаы арама-айшылытар пайда болып, шешіледі.

исынды кзарас трысынан оу исынды ойлауды алыптастыру, жалпыланан алгоритмдерді зірлеуді негізі ретінде арастырылады. Оу материалын исынды ретке келтіру, процесті йымдастыруды отайландыру – оуды исынды трыдан арастыруды мні.

Педагогикалы позициядан оу келесі контексте арастырылады, «мнда трбиелеу мен оыту оамды тжірибені нерлым тиімді бере алуды амтамасыз етуге міндетті оамды ажеттілік кзарасынан ажетті, масатты баытталан, жйелер болып табылады». Сонымен атар, дезадаптивті мінез-лыты ескеру маыздылыы мен психотерапияны пайдалануды маызы ескеріледі. Педагогикалы психология оуды е алдымен психология мен педагогика позициясынан арастырады, алайда ол леуметтану-шлы, кибернетикалы, философиялы жне исындылы позицияларды да ескереді.