Педагогиканы теориялы-діснамалы негіздері

Казастан Республикасы Білім жне ылым

Министрлігі

Абай атындаы лтты Педагогикалы

Университеті

Абай атындаы ПУ жне педагогика кафедрасыны 75 жылдыына арналады.

Педагогика

Дріс курсы

Казастан Республикасы

Алматы.2003 ж.

ББК 74.00 П-24

9965-656-32-0

Авторлар:

Кіріспе — Мданова Б.Ы., Тлеубекова Р.К.

Лекциялар: 3.1, 3.4 - Хайруллин Г.Т.; 1.1, 2.1, 2.2 - Хмель Н.Д.; 1.2, 2.12 - Трифонов В.В.; 1.3 - Бейсенбаева А.А.,Иванова Н.Д.; 1.4 - ожабаева Б.Е., Тлеубекова Р.К.; 2.3 — Манова Б.Ы.; 2.4 — Жанпейісова .., Бейсенбаева А.А.; 2.5 — Иванова Н.Д.; 2.6 - Хан Н.Н., Тригубова Н.Н.; 2.7. - Калиева С.И.; 2.8 — Иванова Н.Д., Байдельдинова Г.К.; 2.9 — Таубаева Ж.Т., Мелібекова Г.Ж.; 2.10 — Бейсенбаева А.А., Тіленбаева М.Б.; 2.11- Жматаева Ш.Ж., Махметова Б.Т.; 2.13 - Хан Н.Н.; 2 14 -Жаабаева Р.А., Шалынбаева .; 2.15 —азмаамбетов А..; 2.16, -Хмель Н.Д., айдарова А.Ж.; 3.2 - Бейсенбаева А.А., Мендіалиева Г.К.; 3.3 — Тригубова Н.Н.

П-24 Педагогика. Дріс курсы. Алматы: "Нрлы
лем", 2003. - 368 бет.

9965-656-32-0

Мектеп педагогикасыны проблемасы ттас педагогикалы процесс негізінде арастырылады. Дріс жеке тланы іс-рекеті мен оу-трбие мекемелерінде ттас педагогикалы процесте субъект-субъектілік ара-катынаса негізделген. Дрісті мазмн-рылымы жаа педагогикалы талаптара сай зіндік ерекшелігімен зерделенеді. Оулыты мазмны педагогика бадарламасын басшылыа алан Республикалы оу-дістемелік бірлестігі, азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігі бекіткен.

Дріс курсы педагог кадрлара оытушылар, аспиранттар, магистранттар мен студенттерге, сонымен катар білім саласындаы тжірибелі ызметкерлерді пайдалануына арналан. Жоары оу орындарында оылатын педагогика бадарламасы негізінде жне Республикалы оу-дістемелік бірлестігі, Р Білім жне ылым министрлігі бекіткен.

ББК 74.00

4303000000 – 32//443 (05) - 03

Абай атындаы лтгы Педагогикалы Университетіні педагогика кафедрасыны авторлар жымы. 2003

МАЗМНЫ

Кіріспе......................................................................................... 4

Бірінші модуль. Педагогиканы теориялы —

діснамалы негіздері.................... ,......................................... 7

1.1. Педагогиканы діснамалы негіздері........................ 7

1.2. ылыми-педагогикалы зерттеу дістері.................. 20

І.З. Жеке тланы дамуы, трбиесі жне алыптасуы.40

1.4. Балаларды жас млшері мен дербес ерекшеліктерін

оу-трбие процесінде ескерілуі.............................................. 59

Екінші модуль.Бірттас педагогикалы процесті

теориясы мен практикасы...................................................... 83

2.1.Бірттас педагогикалы процесс педагогиканы пні

жне малім іс-рекетіні объектісі...................................... 83

2.2.Педагогикалы процесті задары мен

зандылытары...................................... :................................... 98

2.3.Трбие масатыны леуметтік негіздері.................. 113

2.4.Оушыларды ылыми дниетанымын

алыптастыру......................................... . .................. 123

2.5.Ттас педагогикалы процесте трбиені формалары

мен дістер жйесі....................................................................... 135

2.6. Педагогикалы процестегі малім мен балалар

жымыны зара ыпалдастыы жне зара байланысы .151

2.7.Сыныптаы трбие жйесі.............................................. 159

2.8.Жаня трбиесіні негіздері........................................... 169

2.9.Ттас педагогикалы процестегі оыту.......................... 185

2.10.азіргі мектептегі білім беруді мазмны .... 202 2.

11.Оытуды йымдастыруды трлері. азіргі саба.

2.12.Оыту дістемесіне сипаттама..................................... 228

2. 13.Оушыларды жымды танымды іс-рекеттеріні

йымдастырушылы-педагогикалы негіздері ..................... 245

2.14.азіргі жадайда оушыны танымды рекетін

белсендіруді діс-тсілдері....................................................... 261

2.15.Оу-трбие жмысыны нтижесін есепке алу мен

баалау 279

2.16.Педагогикалытехнологиялар....................................... 295

шінші модуль.Мектептегі ттас педагогикалы процесті

басару 314

3.1.азастан Республикасыны білім беру жйесіндегі

мормативтік жаттара сипаттама...................................... ..314

3.2.Мектепті оу-трбие процесіні

йымдастырушылы-дістемелік басшылыы......................... 238

3.3.Мектепті (сыныпты) оу-трбие процесіні

диагностикасы - басару негізі................................................... 338

3.4.Мектеп жмысын жоспарлау...........................349

КІРІСПЕ

оамны леуметтік-экономикалы жааруы, кеестік дуірді барлы саласына айтарлытай згерістер енгізді. Бл лемдік кеістікте білім беру саласына да серін, тигізді. сіресе, білім беруді концентуалды базасын негіздеуге жне айындауа ерекше мнділік сипат берді. Сондытан авторлы жым (Садыов Т.С., Хмель Н.Д., Жампейсова .., алиева С.И., Бейсенбаева А.А., Хан Н.Н., забаева С.А., Ильясова А.Н.) дайындаан педагогикалы білім беру тжырымдамасы азастан Республикасында тере ызыушылы тудырды. Бл тжырымдама азастан Республикасыны министрлігіні оу-дістемелік бірлестігінде бекітілді. Осыны негізінде Абай атындаы Алматы университетіні педагогика кафедрасыны жымы оу бадарламаларын растырды: "Педагогикалы мамандыа кіріспе", "Адамзат тарихындаы педагогикалы пікірді жне мектепті дамуы", "Педагогика", "Педагогикалы емес мамандарды дайындайтын факультеттерді педагогикасы".

Крсетілген тжырымдамалар жаа боландыган, жаа оу ралын жасау ажеттігі туындады. Бл курс лекция педагогиканы белгілі бір проблемаларын толытырады. Ол "Мектеп педагогикасы" бадарламасы бойынша дайындалды (бадарламаны автррлары: Хмель Н.Д., Жампейсова .., алиева С.И., Бейсенбаева А.А.,

Хан Н.Н.).

Жоарыда аталан тжырымдама мен бадарлама, лекция курсы малімні ксіби дайындыымен жне педагогикалы іс-рекетіні объектісіне, ттас педагогикалы процеске, оу-трбие жмысын йымдастыруды шыармашылыпен жне ізгілік демократиялы идеясымен тыыз байланыста жзеге асады.

Болаша малімдерді дайындауды мазмнына шыармашылы ізденісті кшейтуге, білім беруді жаа технологиясын ендіруге азіргі тенденция ескерілді. "Мектеп педагогикасы" курсында "Педагогика мамандыына кіріспе", "Адамзат тарихындаы педагогикалы ой-пікірді жне мектепті дамуы" бадарламалары ескерілді.

"Мектеп педагогикасы" бадарламасы ш модуль негізінде растырылды. Бірінші модульді мазмны педагогиканы теориялы діснамалы негізіне арналан. Онда педагогиканы негізгі ымдары ашылан. Жеке тланы алыптасуы мен трбиесі, дамуыны араатынасы арастырылады. Жас жне дара ерекшеліктеріні оу-трбие процесіндегі длелденген жолдары айындалады. Педагогикалы зерттеуді ылыми дістеріне ылыми мінездеме беріледі.

Курсты екінші модуліні негізгі мазмны "Ттас педагогикалы процесті теориясы мен практикасы" деп аталып, педагогикалы процесті задылытары мен зандарыны маыздылыы, негізделіп, сондай-а оытуды жымды таным іс-рекетіні жне оу мен трбиені ерекшеліктері арастырылады. Білім беру технологияларыны инновациялы жне дстрлі мінездемесі беріледі. Трбиені йымдастыруда оытушы мен бала жымыны ыпалдастыы — оытуды е маызды факторы. Оушыларды дниетанымын алыптастыруда оларды зіне деген жне баса адамдара, ебекке т.б. адамгершілікті арым-атынасы трбиені негізгі сапасы ретінде крсетіледі. Сыныпта трбие жйесін ру сынып жетекшілері мен оушыларды шыармашылы іс-рекетіні нтижесі деп арастырылады.

шінші модуль "Мектепте ттас педагогикалы процесті басару" деп аталып, онда жаттарды негізгі нормативті мінездемесі беріліп, оу мекемелері іс-рекетіні уаыты межеленеді. Мектеп басшылары, соны ішінде, малімні дістемелік дегейін йымдастыру жне оны арттыру жмысы сараланады. Оу-трбие процесіні тиімділігін баалау, оушылар мен оларды жымды тласын алыптастыру диагностика арылы ашылады.

Дрісті мазмны тлалы іс-рекет трыда арастырылып, трбие мен оыту процесіні зегінде оушыны зі болып табылады, ал малім оны іс-рекетін йымдастырады жне басарады. Оушы педагог рліні басарушы малім педагогпкалы процесті субъектісі ретінде абылданып, яни педагогикалы процесте субъект-субъектілік трыда ызмет атарады.

Оырманны жмысын жеілдету шін рбір лекцияны масаты, міндеттері, жоспарыны мазмны, негізгі

ымдары мен пнаралы байланыстарын крсетеді. зіні жмысын йымдастыруды баылау шін жне дрісті мазмнын студенттерді игеруін тексеру шін зін-зі баылауды сратарын крастырып, зіндік жмысты тапсырмалары мен рефераттарды таырыптары сынылады. Барлы дрістерге дебиеттер тізімі беріледі.

Осыларды ескеріп, аталан курс дрістері "Педагогика" пніні брыны оулытары мен оу-ралдарынан зіндік мінездемелік ерекшеліктерімен ошауланады. Бл оулытар мен ерекшеліктер оу материалыны мазмны жне оны орналасу тртібіне атысты. Авторлар жоары оку орныны ксіби болаша педагогтарын даярлауды азіргі талаптарына толы жауап беретін мазмндаы оулы деп санайды.

Аталан курсты дрістері білім беру жйесіндегі тжірибелі ызметкерлер мен педагогикалы мамандыты студенттеріне, оытушыларына арналан.

Авторлы жым бл кітапта кейбір кемшіліктер мен олылытар кетуі ммкіндігін ескертеді. Болашата сыныстар мен байалан кемшіліктер курс дрістеріні мазмнын жетілдіруге кмектесетінін абылдап, здеріні ризашылыын білдіреді. Ескерту мен сыныстарды мына мекенжайа жіберулеріізге болады:

480000 азастан Республикасы,

Алматы аласы, Досты даылы 13,

Абай атындаы азагы лтты педагогикалы

Университеті, педагогика кафедрасы.

6
БІРІНШІ МОДУЛЬ.

Педагогиканы теориялы-діснамалы негіздері