Білім беру жйесін одан рі дамытуды негізгі факторлары.

азастан Республикасындаы орта білімді дамыту концепцисы маызды нормативтік жат болып табылады. Онда білім беру саласыны жадайына сыни трыда баа берілген. Мысалы, бала-башаларда Республикадаы 5-6 жасар балаларды тек 17,5 % ана трбиеленеді екен, балаларды тек 79,1% жоары сыныптарда оиды, жастар мен жасспірімдерді оумен, ебекпен амту мселесі тмендеп кетті. Концепция білім беруді басты ш масатын (шыармашылы, дниеге кзарас, тере білім) алуа ояды жне мектептегі оу-трбие процесіні негізгі масатын айындайды: азастан мектептеріні ызметіндегі басты баыт оушыларды білім, білік дадыларын біртіндеп алыптастыру жне оларды талдау, синтездеу, логикалы ойлау абілеттерін дамыту болып табылады. Осыан байланысты концепция білім беруді рбір кезеіні негізгі масаттарын анытайды:

-мектепке дейінгі оыту мен трбие: мектепке дейінгі білім беру бадарламаларына орай білім алуда балаларды те дрежелі ммкіндікке ие болуын амтамасыз ету;

-жалпы орта білім: азаматтарды міндетті жалпы орта білім алуына жне оны сапалы болуына конституциялы ыпен камтамасыз ету;

-бастауыш жне орта ксіптік білім: бастауыш орта ксіптік білім беру орындарын бітірушілерді ебек рыногында бсекеге жарамдылыын амтамасыз ету, сонымен бірге лкендерді ксіби даярлау мен айта даярлаудан ткізу:

-жоары жне жоары оу орындарынан кейінгі білім: орта мектепті, бастауыш жне орта ксіптік оу орындарын бітірушілерді ксіби дайындауа, жоары оу орындарын бітірушілерді айта даярлауа жадай жасау.

Концепция еліміздегі білім беру жйесіні одан рі дамуын арастырады. Бл адамдаы баытты 2000 жылды ыркйегінде елімізді Президенті бекіткен мемлекеттік "Білім"- бадарламасы крсетеді. Бадарлама жалпы орта білім саласында мынандай негізгі міндеттерді крсетеді:

-мектеп жасындаы барлы балаларды оумен амту;

-мемлекеттік жалпыа міндетті орта білім стандарттарын жзеге асыру;

-оыту дістері мен мазмнын жасарту арылы мектептердегі білім сапасын арттыру;

-педагогтар мен оушы жастарды денсаулыын сатау шараларымен амтамасыз ету.

Бадарламада трбиелеу жйесін жетілдіруді масаттары аныталан: трбиеленушілерді бойында азастанды патриотизм, адамгершілік жне жалпы азаматты ндылытарды алыптастыру. Бл орайда тмендегідей міндеттер айындалды:

-оу орындарында оушы жастарды оларды этномдени ерекшеліктерін ескере отырып, трбиелеуді тиімді жйесін ру жне енгізу;

-балалар мен жастарды оамды йымдарын дамытуды олдау;

-осымша білім беретін мектептен тыс йымдарды жйесін сатау жне одан рі дамыту;

-трбие ісімен айналысатын басару орындарыны ызметкерлерін, академиялы топтарды жетекшілерін, сынып жетекшілерін айта трбиелеу;

-балаларды, жасспірімдер мен жастарды баылаусыз жруі жне ылмысына, ы бзуына арсы шара олдану істерін жзеге асыру.

Мемлекеттік "Білім" бадарламасы оны жзеге асыруды жолдарын анытайды: білім мазмныны демократиялы жне гуманистік баытта жааруын; оушы жастарды сапалы білім алуа мтылуын; оу-дістемелік ралдар мен оулытарды жетілдіру; білім беру саласыны ызметкерлері мен оушы жастарды леуметтік орауды кшейту; малімдерді жалаысын ктеру арылы леуметтік ролі мен беделін жоарлату.

Жоарыда крсетілген нормативтік жаттарда тілдерді йрену мселесі маызды орын алады. 1997 жылы абылданан "азастан Республикасындаы тілдер туралы" Заы мен азастан Республикасыны "Білім туралы" зада елімізде мемлекеттік тіл азатілі, лтаралы атынас тіл-орыс тілі деп крсетілген. Р Конституциясы тілдерді саталуы мен оларды еркін дамуына кепілдік береді. Зада сондай-а этникалы топтарды ана тіліні ке олданылуы ескерілген. азастан

Республикасыны Президенті Н..Назарбаев атап крсеткендей, "рбір лтты топ, з тілін, мдениетін, дстрлерін, орауа ылы жне ешкімді бан кедергі келтірмеуі керек." ...Баса халытарды кілдері з тілдерінде сйлеуге, рашанда ысы бар, бірата аза тілін азастандаы барлы лтты топтар мегеруі тиіс.

Тіл туралы Заны негізгі ережелерін жзеге асыру, оу-трбие процесінде тілдерді олдануды кеейтеді. аза тілінде оитын балаларды саны сті, неміс, трік, тжік, збек, йыр, украина тілдеріндегі мектептер ызмет жасайды. Крсетілген тілдерден баса республиканы кейбір мектептерінде зербайжан, грек, днан, белорус, корей, крд, поляк, татар, шешен тілдері оытылады. Екі немесе одан да кп тілдерде оытатын аралас мектептерде жмыс істейді. Павлодар аласында оыту этникалы топтарды тоыз тілінде жргізілетін халытар достыы мектебі бар. Республиканы жоары оу орындарында оыту аза, орыс, збек, йыр, аылшын, неміс тілдерінде жргізіледі. Тілдер туралы зады дрыс жзеге асыру шін: халыа мектептер мен оыту тілін тадауа ке ы берілуі; Республиканы барлы мектептері мен мектепке дейінгі оыту орындарында мемлекеттік тілді пн ретінде тередетіліп жргізілуі; орыс тілін жан-жаты оытуа ажетті жадай жасау; мектептер ос тілді мегерген малімдермен амтамасыз ету керек.