Зін-зі баылау сратары

1.Кеестік білім жйесіні андай жетістіктері бар?

2.азастандаы білім беру жйесіні негізгі компоненттерін атап, сипаттама берідер.

3.Жалпы орта, бастауыш жне орта ксіптік білім беретін жне жоары ксіптік білім беретін оу орындарыны негізгі трлерін атадар.

4.Білім беруді мемлекеттік стандарты дегеніміз не жне оан андай талаптар ойылады.

 

 

 

5.азастан Республикасыны "азастан Республикасындаы тілдер туралы" заын жзеге асыру ерекшеліктерін крсетіндер.

6.азастандаы білім жйесін жетілдіруді негізгі баыттарын атандар.

 

Дебиеттер

1.Государственная программа "Образование". Алматы, 2000.

2.Государственные стандарты начального образования Республики Казахстан. Алматы, 1998.

3.Государственные стандарты среднего образования Республики Казахстан. Кн. 1,2. Алматы, 1998.

4.3акон Республики Казахстан "Об образовании" Алматы, 2000.

5.3акон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" Алматы, 1997.

6.Конституция Республики Казахстан. Алматы, 1995.

7.Концепция развития среднего образования Республики Казахстан /Учитель Казахстана, № 17-18, 1997.

8.Кумбс Ф.Кризис образования в современном мире.М., 1970.

9.Национальное согласие-основа стабильности и развития Казахстана. Астана, 1999.

10.Проблемы и тенденции развития школы в современным мире. М., 1988.

11.Садыков Т.С. Теоретико-методологические основы модернизации системы образования в Республике Казахстан. Алматы, 1998.

12.Храпченков В.Г. Тенденции и особенности развития всеобщего среднего образования в Казахстане. Алматы, 1996.

 

Зіндік жмыс шін тапсырма

Малімдерді, оытушыларды, оыту орындарыны ызметін реттейтін, маызды нормативтік жаттарды оыдар:

-Р "Білім туралы" заы. -Р "азастандаы тілдер туралы" за.

-Мемлекеттік "Білім туралы" бадарламасы -Орта білімді дамыту концепциясы

-Бастауыш жне орта білімні мемлекеттік стандарты.

 

 

 

Рефератты таырыптар

1.Р білім берудегі мемлекеттік саясаты.

2."Р тілдер туралы " заы-азастан халыны тілі мен мдениетін дамытуды жолы.

3.азастанда білім жйесін дамыту.

4.Білім жйесін дамытуды тенденциясы.

 

Мектепті оу-трбие процесіні йымдастырушылы-дістемелік басшылыы

 

Масаты: азіргі заман мектебі жмысын басару дісіні теориялы негізін айындау.

Міндеттері:

а) "Мектепті басару мен басшылы ету" ымыны мнін ашу.

)Басару ызметтерін сипаттау.

б)Малімні маманды дрежесін ктеру туралы тсінік беру.

Жоспары

1."Мектепті басару мен басшылы ету" ымыны мні жне оны негізгі принциптері.

2.Мектеп басшылыыны оу-трбие жмысын йымдастыру мен басару ызметі.

3.Педагог кадрлерді дістемелік жмысы мен аттестациясы.

Негізгі ымдар: басару, мектеп жмысын басару, педагогикалы басару, білім беруді басару, дістемелік жмыс, инновациялы баыттылы, аттестация, ксіби-педагогикалы мдениет, маманды пен ксіби шеберлікті ктеру, педагогикалы технология.

Баса пндермен байланысы: философиямен, леуметтанумен, психологиямен, физиологиямен, педагогика тарихымен, этнопедагогикамен байланысты.

"Мектепті басару мен басшылы ету" ымыны мні жне оны негізгі принциптері. азіргі заман мектебі- крделі жйе, ол оушыларды, оларды оытып, трбиелейтін малімдерді, мектеп кімшілігіні (директоры, оны оу жне трбие жмысы бойынша орынбасарлары), оу-трбиелік жне ызмет крсететін адамдарды іс-рекетінен, мектеп алдында тран жалпы міндеттерді шешуге белгілі бір жадай

 

 

жасайтын материалды базадан трады. Сонымен атар, мектеп дегеніміз-малімдер мен онда ызмет ететін адамдар жымы, олар білім беру жйесін мемлекеттік трыдан басаруды объектілері болып табылады. азіргі мектепті зара байланысы бар, ішкі рылымы жне социуммен белгіленетін ттас луметтік-педагогикалы жйе ретінде арастыру керек. Ол зара тыыз байланысты екі жйеден трады: басарушы жне басарылушы. Бл азіргі кез-келген оу-білім беру мекемесіні алдына мірді зі ойып отыран міндеттерді жзеге асыру бойынша барлы жмысты басты йымдастырушысы ретіндегі мектеп директорыны тікелей басару іс-рекетінде кріну керек. Мектеп басшылыы мен малімдерден тратын басару жйесі жетекші болып келеді. Басарылушы кіші жйеге оушылар мен оларды йымдары жатады.

Мектепті басаруды басты мні-педагогтарды оыту мен трбиеде е жасы нтижеге жету масатында оушылар мен оларды ата-аналарыны іс-рекетін масатты йымдастыру.

Адамдар жеке істей алмайтын немесе жекелеп істеу тиімсіз боланды жмыла істеу шін басару ажеттігі туындайды. В.Г. Афанасьевті пайымдауынша: "Басару -оамны, оны кез-келген даму сатысындаы, ішкі зіне тн асиеті. Бл асиетті жалпылы сипаты бар жне ол оамны жйелік табиатынан, адамдарды оамды, жымды ебегінен, ебек пен мір барысында арым-атынас жасау, зіні материалды жне рухани міріні жемісімен алмасу ажеттігінен бастау алады".

ХХ-ХХІ асырлар тоысындаы басару біліміні арынды суі мен згеру уаыты. Бл эволюцияны бастапысы ретінде басаруды классикалы мектебіні негізін салушы А. Файольді ебектерін атауа болады, ол 1916 жылы басаруды жалпы принциптерін сынан. Дл осы принциптер ылыми басару теорияларыны негізіне айналан.

"Басаруды классикалы теориясы" 1930-жылдара дейін е басты орында болаи. XX асырды 30-жылдарында басарушылы ылым дамуында "басарушылы кдтынастар теориялары" атты жаа баыт алыптасты. Классикалы теория бірлескен іс-рекет нтижелілігіні негізгі шарттары не, ашан,

 

 

 

айда жне алай істеу керектігін анытайтын басаруды наты ресми рылымы, жемісті жмысты (е бастысы, материалды жаынан) амтамасыз ету деп санаан. Ал адамдар атынасыны теориясы адамны йымдаы мінез-лын анытайтын факторларлы, масаттылы пен жеке тлалар арасындаы атынастарды бірінші орына ояды. Бл теория XX асырды 50-60-жылдары Батыста, сіресе АШ-та ке ріс жайан, тжірибеде о нтиже бере алмаан, дегенмен басаруды демократиялы дістерін кеінен енгізу рекеті де осы теориямен байланысты. "Адамдар атынасы теориясыны" орнына, басаруды жйелік теориялары, жадайлы теориялар, басаруды рационалистік (аыл-ой талабына ана негізделген) жне мінез-лыты жаымды жатарын біріктіріп, оларды орнына йымдастырушылы даму теориялары келді.

Мектепті басару мселесіне арналан кптеген зерттеулер бар: оларда мектелті басаруды (Э.Г. Костяшкин, Ю.А. Конаржевский, В.П. Стрезикозин, П.В. Худоминский, Т.И. Шамова, Н.Д. Хмель, Н.Н. Тригубова, т.б.) мні ашылады. Басарушылы ебекті ылыми йымдастыруды жйесін енгізу бойынша (И.П. Раченко, Умирбекова Ж.Б., Г.Т. Хайруллин, т.б.); малімдерді шыармашылы зерттеушілік жне эксперименталды ызмет-рекетін йымдастыру бойынша, ылымды практикаа енгізу бойынша (Ю.К. Бабанский, Л.И. Гусев, В.И. Журавлев, В.И. Загвязинский, Б.А. Койшибаев, В.В. Краевский, Г.Л. Лукпанов, М.Н. Скаткин, Я.С. Турбовский, т.б.); мамандыты жетілдіру бойынша (Я.С. Бенцион, Г.И. Горская, Л.С. Коробкова, Ш.Т. Таубаева, В.П. Топоровский, т.б.); мамандыты ктеруді психологиялы-педагогикалы жне апаратты негізін ру бойынша (Г.С. Сухобская, А.С. Пискунов, т.б.); азастандаы педагогикалы кадрларды мамандыын ктеру жйесін дамыту тарихы бойынша (Б.А. Альмухамбетов т.б.) жмыстар жргізіледі. Мектеп басаруды жаашылды аспектілері М.М. Поташкин, В.С. Лазарев, Л.И. Моисеев, И.И. Цыркун, Н.Р. Юсуфбекова жне т.б. ебектерде талданан. Алайда, мектеп басшыларын мектептегі жаалытарды йымдастыру

 

 

мен басаруа дайындауды мні мен дістемесі педагогикалы ылымда жеткілікті баяндалмаан.

Басаруды ызметтерін тек дидактикалы трыдаы аспектілермен шектеген ате болар еді. Білім беру мектептеріндегі педагогикалы жымны жзеге асыратын трбиелік жйесі де басаруа келеді. сіресе, мектептердегі трбиелік жмысты трбиені алыптасан стереотипіні тбегейлі згеруімен, ондаан жылдар бойы алыптасан балаларды оамды йымдарыны (пионерлер, комсомол) жойылуымен, идеяларды тпкілікті ауысуымен азіргі кезеіндегі иыншылыты ескерсек, басаруды маызы зор. оамны леуметтік-экономикалы міріндегі иыншылы жадай, білім беруді, азіргі трбиелік процесті белсендіруді, оны жаа трлері мен дістерін табуды, сіресе, бл процесті басаруды баса амалдарын табуды те атты ажет етеді.

азастан Республикасында беделді азаматты трбиелеу мселесі ерекше мнге ие болып отыр, яни бл процесс педагогикалы басаруды е маызды мселесіне айналып отыр.

Г.И. Щукинаны пікіріне осылып, басару дегеніміз-мектеп ішіндегі "психологиялы, йымдастырушылы жне дістемелік" сияты крделі процестер мен атынастарды саналы трде реттеу деп есептейміз. Алайда басаруды алдыы атарлы тжірибесін жинатап орыту тек материалды жинаумен ана жне оны тиісті ылыми-дістемелік трыдан бааламай, тек баяндаумен ана шектеледі. Материалдарда, кбінесе, негізгі идеялар мен тжірибені талдауы болмайды жне оларды олдануды кеес-сыныстары берілмейді, оны енгізуді шарттары да крсетілмейді. Ал кейбір жадайларда, ттас жмыс жйесі емес, керісінше, жекелеген тсілдер ана суреттеліп таратылады. Кейде, мектеп басшылары мен білім беру органдары шін ешандай тжірибелік ндылыы жо кптеген материалдар жинагалады. М.М. Поташник былай дейді: "Басару-мектепті алыптасуын, тратануын, тиімді ызмет етуін жне дамуын амтамасыз ететін барлы субъектілерді масатты іс-рекеті". Бл анытама маызды екі нрсеге назар аудартады: біріншіден, кез-келген басаруды масатты іс-рекет болып табылады; екіншіден, ол басалардан зіні міндеттерімен ерекшеленеді.

 

 

К.Я. Вазинаны пікірінше: "Басару-наты бір масата жетуді амтамасыз етегін алыптасуа жауап беретін жйені ызметі".

Педагогикалы басару леуметтік масатта жзеге асады, ол адамдарды іс-рекетін басару мен оларды бірігуіне атысты. Алайда, ол жалпы леуметтік басарудан зіні объектілерімен (оушылар, мектептер, мектептен тыс мекемелер, халыа білім беру блімшелері, т.б.), оларды задылытарымен ерекшеленеді.

Практикалы іс-рекет ретіндегі педагогикалы басару-оушыларды оуы мен трбиесін басару. Педагогикалы басару теориясы-мемлекеттік жне оамды йымдар жйесі, жымдар мен жеке адамдар жзеге асыратын трбие мен оыту процестерін басару туралы білімдер.

"Педагогикалы басару" ымы "білім беруді басару" ымынан ке, йткені ол трбие мен оытуды жргізетін баса мемлекеттік жне оамды рылымдарда (жаня, оамды йымдар, мамандыты ктеру жйесіні мекемелері, т.б.) ызмет етеді. Шындыында, педагогикалы басаруды кез-келген "адам - адам" жйесінде орны бар. Бл жадайда педагогикалы масаттар басаруды негізгі тріне баынады-педагогикалы процесс субъекті іс-рекетін басару.

Педагогикалы басаруды білім беру жйесіндегі басты объектісі-сіп келе жатан рпагы іс-рекеті. Оларды оыту мен трбиелеуді басару не тікелей (малімдер, трбиешілер арылы), не жанама-мемлекеттік оамды йымдар арылы жргізіледі.

Басару субъектісіні ызметтер жиынтыын басшылы дейді.

Білім беру мекемесін басару іс-рекетіні баса мекемелер немесе нерксіп орындарындаы басшылыты жмысынан едуір айырмашылыы бар. К.Д. Ушинский былай деп жазан: "Егер аржы немесе кімшілік лемде оларды идеяларыны орындаушылара найтын-намайтынын ескермей, йарыммен, жарлыпен ызмет етуге болатын болса, оамды трбие беру лемінде ашы айтылып, ашы абылданан пікірден баса идеяны жзеге асыруды баса амалы жо". М.И. Кондаков: "Мектеп жмысын басару ндірістік жне оамды мірді баса салаларын басарудан айтарлытай ерекше, йткені мнда

 

 

 

кштерді орналастыру мен йлестіру, байланыс пен зара туелділік жйесін жзеге асырудан баса, оу-трбие процесіні барлы жатарына баытталан йымдастырушылы-педагогикалы ыпал ету мселелері басты мнге ие болады", - дейді.

Білім беру жйесіні иерархиялы рылымыны рбір элементінде, министрлік болсын, облысты, ауданды басарушы орган (департаменттер, білім беру блімдері) немесе мектептер болсын, брінде, тек педагогикалы ана емес, басаруды баса да трлері кездеседі, мысалы: кімшілік, шаруашылы, ыты. Басаруды барлы трлері білім беру жйесіні шеберінде бір-бірімен байланысты, оларды брі жалпы трбиелік жне білім беру міндеттерін шешуге баытталан. О.С. Анисимов: "Білім беруді басаруды жіктегенде мынаны ескеру керек: басару -адам іс-рекетіні е маызды трлеріні бірі. Бл іс-рекет атал шектеу мен блуге кнбейді"-деп, дрыс айтан.

Егер білім беру жйесін арайтын болса, педагогикалы басару мен басаруды баса трлеріні лес салмаы мен атынасы ртрлі екенін байауа болады. Мысалы, министрлік, облысты, аудан жне алалы білім беру басармасы дегейінде кешенді процесс ретіндегі басару жйені арнайы рылымын руа, ведомстволы мекемелер мен адамдар ызмет-рекетіне ажетті материалды, йымдастырушылы, кадрлік жне баса да жадайларды амтамасыз етуге баытталан. Мектеп директоры, малімдер дегейінде педагогикалы басару практикалы ызмет-рекеттеріндегі педагогикалы талаптарды тікелей жзеге асыру ретінде толыыра крінеді. Педагогикалы басаруа ызмет крсету (мектепті материалды базасы, рал-жабдытар, оу-техникалы ралдары. т.б.) маызды, біра баынушылы мнге ие.

- детте, білім беру жйесіндегі басару туралы сз еткенде, кбінесе, иерархиялы трыдан: министрлікті, облысты, аудан, алалы білім беру басармалары бірінші болып аталады. Оу-трбие процесін тікелей басару "мектеп кімшілігі дегейінде, е бастысы, малімні жзеге асыратын жмыстарын мытпауымыз керек.

Мектепті басару теориясы (мектептану) арасында ылыми іс-рекет пен практикалы іс-рекет ретінде объектілері,

 

 

басаруды тсілдері мен нтижелерінде айырмашылытар бар.

Мектепті басару теориясыны объектісі-барлы рамды элементтерімен алынан жйе. Практиканы объектісі-мектепті ртрлі рамды топтарыны іс-рекеті (жым, сынып, жеке субъект).

Практикалы басару іс-рекетіні амал-тсілдері -басару дістері. Басарудаы ылыми іс-рекетті амал-тсілдері-ылымны наты бір объектісін зерттеуде олданылатын жолдар, тсіл, амалдар: мектептерді басару бойынша білім беру органдарыны жмыс тжірибесін ортындылап талдау, ылыми болжамдар жасау, оларды эксперименталды тексеру.

Білім беру жйесіндегі немесе блек топтаы практикалы басару іс-рекетіні нтижесі-тжірибені кбейту, бан оу-трбие процесіні ортындылары длел бола алады. Басару теориясыны нтижесі-жаа задар, практикалы іс-рекетте жзеге асырылатын задар, принциптер, ережелер, тжырымдар.

Мектептегі практикалы басару іс-рекетіні баыттары, кндылыы жаынан бірдей емес. Мектепті негізгі леуметтік міндеттеріне сйкес, ол сіп келе жатан рпаты трбиелеу мен оытуды жзеге асырады, осыан байланысты, басаруды барлы баыттарыны ішінде оу-трбие жйесін басару бірінші орында болу керек.

Осылайша, педагогикалы басару-практикалы іс-рекет, ол-трбие мен оытуды йымдастыру. Педагогикалы басару теориясы-мемлекеттік жне оамды йымдар жйесі, жымдар мен жеке адамдар, сондай-а жалпы білім беретін мектептер жзеге асыратын педагогикалы жйені басару, сіп келе жатан рпаты трбиелеу, оыту жне дамыту.

Білімні бл саласыны міндеттері-педагогикалы , басаруды зерттеу, оны теориялы жне практикалы ; мселелерін жете зерттеу, оны жетілдіруді ылыми сыныстарын жасау. Сонымен атар, педагогикалы басару мектепті барлы жмысымен атар баса жмысты трлерін жоа шыармайды. Білім беруді басару теориясы аарту саласындаы ерекшеліктерді ескере отырып, леуметтік басаруды жалпы задылытарына негізделеді.

 

 

 

Мектеп басшылыыны оу-трбие жмысын йымдастыру мен басшылы етуі бойынша ызметтері. Мектеп басшылыыны ызметтері азастан Республикасыны Білім беру Министрлігі бекіткен арнайы ережелер жиынтыымен аныталады, бл ережелер мектеп директорыны, оу-трбие жмысыны ртрлі мселелері бойынша орынбасарлары мен баса да педагогикалы кадрларды іс-рекетін реттейді. Тменде оу-трбие жмысын йымдастыру бойынша мектепте кызмет атаратын адамдарды жмыстары келтірілген.

Мектеп директорыны басшылы ызметі, оу-трбие жмысы мен сапасы шін арнайы жауапкершілігі бар. Мектеп директорыны міндеттері:

-кадрларды дрыс тадау мен орналастыру, мектепті педагогикалы жымына басшылы ету, малімдерді ксіби, ылыми-теориялы жне психологиялы-педагогикалы дегейін ктеруге жадай жасау, оларды педагогикалы шыармашылыына жол ашу жне оыту мен трбиені озат педагогикалы тжірибесін енгізу;

-оу-трбие процесіні барысын, оушылар біліміні сапасы мен жеке тла ретінде дамуын, сыныптан тыс жмысты мазмны мен йымдастыруын баылау;

-оушыларды ксіби баыты бойынша трбиелік жмысты йымдастыру жне олара мірде з жолын табуа кеес беру;

-оушыларды зін зі басару органдарына практикалы кмек крсету жне оны іс-рекетін белсендіру, мектептегі оу-трбие жмысын жетілдіру бойынша малімдер мен оушыларды оамды йымдарымен іскерлік ынтыматасты атынас жасау;

-Ебек туралы Заа, мектепті ішкі тртіп ережелері мен уставына сйкес мектеп кызметкерлеріні міндеттерін анытау мен натыландыру;

-ата-аналар оамдастыы органдарыны жмысын йымдастыру мен олара басшылы жасау;

-жергілікті оамды йымдар, мекемелер жне негізгі ксіпорындармен іскерлік байланыс орнату;

-мектептегі ажетті санитарлы-гигиеналы тртіпті орнату, окушыларды, малімдер мен мектепті ызмет крсету адамдарыны сабатаы жне іс-рекетті баса да трлері

 

барысында ебекті орау мен ауіпсіздік шараларын сатау;

-мектепті азіргі заманы оу-материалды базасын ныайту мен дамыту;

-мектеп ызметкерлерін жмыса алу мен жмыстан шыару;

-мектепті педагогикалы кеесімен келісіп, малімдерді жне мектепті баса да ызметкерлерін мадатау мен марапаттауа сыну.

Мектеп директорыны оу-трбие жмысы бойынша орынбасарыны ызметі мен міндеттері:

-мектептегі сабатарды жне оыту процесіндегі трбиелік жмысты йымдастыру;

-оу бадарламаларыны орындалуын, сабатарды барысы мен оушылар лгеріміні сапасын баылау;

-ртрлі пндер бойынша сыныптан тыс оу жмысын йымдастыру (пндік йірмелер, оамдар, олимпиадалар, жарыстар, т.б.);

-оушыларды оу клемін реттеу; -мектепті оу-трбие жмысын талдау жне педагогикалы жым іс-рекетіні нтижелері туралы санды жне жазбаша есеп беру;

-оу-трбие жмысын жетілдіру мселелері бойынша білім беру департаментіні нсауларын жзеге асыру мен оларды орындалуын баылау;

-оу-трбие жмысыны сапасын жоарылату шін алдыы атарлы педагогикалы тжірибені орыту мен енгізу;

-малімдерді пндік дістемелік комиссияларыны (секциялары) жмысына басшылы ету.

Мектеп директорыны трбие жмысы бойынша орныбасарыны міндеттері:

-оушылармен сыныптан тыс трбие жмыстарын йымдастыру мен йлестіру;

-оушылар трбиесін жетілдіру бойынша сынып жетекшілері мен зартылан кн топтары трбиешілерімен дістемелік жмысты жргізу;

-оушылар ата-анасымен, мектептен тыс балалар йымдарыны басшыларымен іскерлік байланыс орнату;

 

 

-мектептегі сыныптан тыс трбие жмыстарына ылыми-дістемелік баалау, озат педагогикалы тжірибені олдау.

Мектепті жаарту мен оан згерістер енгізу жадайларында жоарыда аталан ызмет міндеттерін орындау шін мектеп директоры мен оны орынбасарларыны жоары педагогикалы білімділігі, адамгершілік мдениеті болуы, жмыста іскерлік пен жауапкершілік крсетулері, оыту мен трбиені жетілдіруді тсілдері мен шыармашылы дістемесіне ие болуы керек, малімдер мен сынып жетекшілеріні жаашылды ынтасы мен озат тжірибесіне олдау крсету. Мектеп басшыларыны ызметтері дістемелік жмысты наты йымдастыранда ана нтижелі болма.

Педагогикалы кадрлерді дістемелік жмысы мен аттестациясы. дістемелік жмыс-ылым жне озат педагогикалы тжірибе жетістіктеріне, оу-трбие жмысыны наты талдуына негізделген, рбір малімні, стазды, трбиешіні, оу мекемесі басшысыны, білім беру жйесіні баса да ызметкерлеріні педагогикалы маманды дрежесін жне ксіби шеберлігін ктеруге (педагогтарды ксіби зі зіне білім беруді, зін зі трбиелеуді, зін зі жетілдіруді басару бойынша шараларды да есептегенде), ттас педагогикалы жымны теориялы ммкіндігін дамыту мен ктеруге жне оушылара наты білім беру, трбиелеу мен дамытуды йлесімді дегейіне жетуге баытталан зара байланысты шараларды, ызметтерді жйесі.

дістемелік жмыс-педагогикалы кадрлерді оларды идеялы, ылыми-теориялы, ксіби, дістемелік жне мдени дегейін ктеру бойынша жымды, топты, жеке- дара жйелік жмысынан ралан крделі шыармашылы. Ол оу-трбие процесін басаруды, педагогтарды жоары дістемелік мдениет пен з ебегіні сапасы мен нтижесіне талабы негізінде трбиелеуді маызды амал-тсілі болып табылады. Оны стратегиялы баыттарыны бірі-білім беру тжірибесіндегі оушыларды танымды, ойлау рекетін белсендіретін, тере білім, білік жне дадыларды алыптастыратын тымды жне нтижелі дістерді шыармашылы трде мегеру.

 

 

 

дістемелік жмыс педагогикалы тжірибемен тыы байланысты. Халы аартушылыыны крнекті кілдері Н.К. Крупская, А.В. Луначарский педагогикалы тжірибекі сіп келе жатан рпа трбиесіні теориясы мен практикасы дамуыны бастаулары деп есептеген. А.С. Макаренконы, С.Т. Шацкийді, С.М. Ривесті, В.Н. Сорока-Росинскийді жне кптеген баса да крнекті педагогтарды лы гуманистік идеялары негізінде ралан тжірибелері трбиені теориясы мен практикасыны бірлігі, мектепті оам масат-мдделері негізінде ызмет етіп, осы масат-мддеге жетуді дрыс жолдарын табуды лгісі бола бермек.

дістемелік жмысты мазмны келесі баыттар бойынша натыланады: малімні жалпы мдени дайындыы, ксіби-адамгершілік мдениеті, жалпы мдениеттілігі, діснамалы мдениеті, зерттеушілік мдениеті, диагностикалы мдениеті, басару мдениеті за уаыт аралыында крделі проблема бола алады; Малімдерді дістемелік, жаашылды іс-рекетке атысуы, болашата жеке педагогикалы жйені, іс-рекетті дара стиліні алыптасуына жадай туызады,

азіргі уаьпта педагог-практик алымны соавторы бола алады, оларды атынасы екі жаты ыы мен міндеттерін айындайтын арнайы келісім-шартпен аныталады. Зерітеуші педагогтар мен жалпы білім беру мекемелеріні белгілі бір блігі арасында жаа байланыстар орнай бастады. ылым мен практика арасындаы ара ашытыты азайту ажеттігі туындады, ал ол, з кезегінде, наты ызмет жасап отыран оу мекемелерінде ылыми лабораториялар ру процесіне жадай жасайды. Сйтіп, азастанда Атбе аласындаы №12, Тараз аласындаы № 58 мектеп-лабораториясы, скемен аласындаы дамытушы білім беру Орталыы жанындаы мектеп-лабораториясы рылды. Осылайша педагогикалы оамдасты з назарын ылыми баыттаы практикаа жне практикалы баыттаы ылыма аударып отыр.

Жаашыл педагогтар тжірибесі, е алдымен, оыту дістемесіне ылыми оытуды наты бір баытыны жне оны жзеге асыруды технологияларына лкен лес осады. Дидактикаа бл тжірибе, біріншіден, баяндауды ртрлілігін натылай тсуге, екіншіден, жаашыл малімні тжірибесін

 

зерттегеннен кейін кемшіліктерді тсінуге кмектеседі: оыту процесінде оу материалыны мазмны мен оушылар білімін есептеу мен баылауды кері байланысы да бар.

азіргі жадайларда азастанды мектепті жаа моделін жасау жріп жатан кезде ткенні жне азіргі уаытты жаашыл педагогтарыны тжірибесін арнайы зерттеу керек: оларды тжірибесіндегі жаа білімні мазмны андай (сапасы, дегейі), педагогиканы ртрлі саласы мен ттас педагогикалы ылым шін педагог жаашылдарды осар лесі андай. Педагогика діснамасыны, дидактиканы, трбие теориясыны, педагогикалы психологияны, жеке дістемелерді жаашылды тжірибелерді басты назарында болуы керектігін аныгау ажет.

Тжірибеде жаа білім болса (оыту теориясы) тжірибені мамандандырылан дидактикалы талдауы ылымды ныайтып, оны аны жетістіктері дегейінде стап тратынын ескеру керек. йткені, ылымда іске асырылып жатан, бір біріне арсы, сондай-а бірін бірі толыгырып тран ртрлі тжырымдар, ылыми болжамдар, теориялар, принциптер, азіргі заманы жне моральды трыдан ескірген кзарастар, ылыми ережелер жне дстрлі тсініктер, наты білімдер мен белгі-шарттары сиятылар кездеседі. Жаа педагогикалы былыстарды тсіндіріп, негіздегенде тере жне ке клемде ылымны зіндік рефлексиясы, шынайы, "рекеттегі" білімді бекітеді. Бл орайда, теориямен тиянаталан жаашылды тжірибе дамуды бастауына айналады.

Мектептегі дістемелік жмысты йымдастыру формалары динамикалы. Олар кптеген факторлара байланысты згеріп, жаарады, оларды негізгілері: мемлекетті білім беру саласындаы саясаты, за актілері мен жаттары; малімдерді педагогикалы мдениетіні дегейі, оларды жеке тлалы жне ксіби-ызмет крсеткіштеріні диагностикалы лшеуімен аныталан дістемелік сауаттылыы; мектеп жымындаы моральды-психологиялы жадай, дістемелік жмысты йымдастыруды материалды-технологиялы ммкіндіктері; мектеп ішіндегі педагогикалы тжірибені зерттеу, малімдерді жаашылды ашытыы мен белсенділігі, мектеп басшыларыны

 

 

 

дістемелік жмысты орындауа ксіби дайындыыны дегейі; мектеп жымындаы наты моральды жадай (малімдер арасындаы, малімдер мен оушылар арасындаы, малімдер мен басшылы арасындаы атынастар).

Осылайша, дістемелік жмысты мазмны азіргі мектепті зекті міндеттерімен аныталады. Бл міндеттер малімдерді дістемелік жаынан жетілуі жне оларды здігінен білімін ктеруі, маман педагогтарды шыармашылы суіні барысында жзеге асады.

Малімдерді мезгіл-мезгіл аттестациялау оларды дістемелік дегейіні суіні шеберлігіне жадай жасайды. Аттестациялау-білім беру мекемелері ызметкерлеріні мамандыыны, педагогикалы ксібилігі мен іс-рекеті дегейлеріні жалпы баасы. Аттестация масаты-білім беру ызметкерлеріні ксіби, мамандыыны суін, ебегіні нтижелі болуына жадай жасайтын, ебек аысын дифференцирлік баалауды тиімді жйесін ру. Малімдер аттестациясы педагогикалы ебекті нтижелілігі жне оу-трбие процесіні сапасыны сараптамалы баасы негізінде жргізіледі.

Аттестацияны келесі принциптері: сараптамалы бааларды ерікгілігі, ашытыы, жйелілігі жне ттастыы, ол педагогикалы ызметкерлерге деген объективті, дрыс, ыпты жне игі ниетті атынасты амтамасыз етеді.

Аттестация нтижесінде малімге белгілі бір категория беріледі. Сондай-а, малімні мамандыты ктеру курсындаы педагогикалы білім алуы жне стазды іс-рекеті де ескеріледі.