Зін зі баылауа арналан сратар

1)"Мектепті басару" термині нені білдіреді?

2)Мектепті басару ызметтеріне сипаттама берііз.

3)Педагогикалы ызметкерлерді аттестациялауды негізгі масаты андай?

Зіндік жмыса арналан тапсырмалар

1)ртрлі оулытар бойынша "мектепті басару" ымыны тсіндірмесін оып шыыыз.

2)Мектепті басару мселесіні азіргі дістемелерін талдаыз, з кзарасыызды білдірііз.

 

 

3)Жаашыл мектепті басару тжірибесін талдап, ортындылаыз.

Реферат таырыптары

1.Мектептегі оу-трбие процесін басару мазмны мен оны йымдастыру.

2.азіргі заман мектептеріне басшылы ету мселелері.

3.Мектеп басшысыны жеке тла ретіндегі рлі.

4.азіргі заман мектебіні директорына тн мінез-лы асиеттеріне сипаттама.

5.Мектепті басару мен мектепті оу-трбие процесіне басшылы етуді жетілдіру, оушылара білім беру мен трбиені сапасын ктеруді алы шарты.

Мектепті (сыныпты) оу-трбие процесіні диагностикасы-басару негізі.

Масаты: басару сапасын ктеру негізінде педагогикалы процесті диагностикасы туралы білім алыптастыру.

Міндеттері: а)"педагогикалы процесс диагностикасы", "педагогикалы апарат", "педагогикалы процесті сипаттамасы" (ауыспалы), "педагогккалы процесті крсеткіштері" атты негізгі ымдарына анытама беру;

)басару негізі ретіндегі педагогикалы процесті мнін ашу;

б)педагогикалы апарат трлері жне оны срыпталу жадайын талдау;

в)педагогикалы процесс жне оны крсеткіштеріні негізгі сипаттамаларын айындау;

г)педагогикалы процесті сипаттамасын зерттеу шін педагогикалы зерттеуді кешенді дістерін олдануды ммкіндігін крсету.

Жоспар

1.Басару негізі ретінде-педагогикалы процесс диашостикасыны мні.

2.Педагогикалы апараттар.

3.Негізгі сипаттамалар (ауыспалы) жне педагогикалы процесті крсеткіштері.

 

 

Негізгі ымдар: педагогикалы процесс, педагогикалы роцесті басару, педагогикалы процесті диагностикасы, педагогикалы процесті сипаттамасы (ауыспалы), педагогикалы процесті крсеткіштері.

Пнаралы байланыстар: философия, психология, леуметтану, оыту дістемесі.

Басару негізі ретінде-педагогикалы процесс диагностикасыны мні. стаз ебегі психологиялы-педагогикалы трыдан ана емес, малімні дістемелік даярлыында траты жетілдіруді талап етеді. Іс-рекет нтижесіне сйкес ойылан масат малімні педагогикалы процесс жадайы жайындаы апараттарды игеру дрежесіне тікелей туелді болады. Міне, осыдан келіп педагогикалы процесті ту барысы мен кезедер нтижелері рі орытынды крсеткіштері туралы апарат алу масатында малімде мектепті (сыныпты) педагогикалы процесін диагностикалау білімі мен дадысы болуы ажеттігі туындайды.

Білімні ай саласында болмасын, ебек процесі ту кезіндегі жадайы мен сапасыны диагностикасы жетекші роль атарады. азіргі ылыми дебиеттерде "педагогикалы диагностика" терминіне біршама анытама берілген. Кптеген жадайларда бл анытамалар психологиялы кзарас трысынан беріледі. Сондытанда педагогикалы диагностика мазмнында психологиялы процестерді оып йрену жне педагогтар мен оушыларды тлалы асиеттерін алыптастыруа баса кіл блінеді.

"Диагноз" грек тілінен аударанда танып білуді білдіреді (бл ылыма орта термин). Психологиялы-педагогикалы зерттеулерде рылым, функция, міндеттер жне педагогикалы диагностика баыттары аныталды (Б.С. Кобзарь, Л.И. Катаева, Е.А. Берулова, Б.П. Макарова, Б.П. Битас, В.П. Симонов жне т.б.). Б.П. Битинас педагогикалы процесс жадайыны отайлы жинаталан крсеткіштерін айындайтын ылыми баыттаы педагогикалы диагностиканы негізгі міндеттерін анытап берген.

Педагогикалы диагностика соы онжылдыта іс-рекет нысаны жне малімді басару станымын арастырылып келеді. азіргі педагогика ылымында малімні іс-рекет нысаны

педагогикалы (оу-трбие; процесі деп мойындалан. Соан орай малімні жмыс тиімділігі оны іс-рекет нысаны ретіндегі бірттас педагогикалы процесс теориясын аншама білуіне жне диагностикалау дадысын мегеруіне тікелей байланысты. Сонымен педагогикалы диагностикаа мына тмендегідей анытама беруге болады: "сипаттама шін аса ажет білім мен іс-рекетті жиынтыы жне педагогикалы процесс жадайы себеп-салдарын анытау, масаттар арасындаы арама-айшылыты жне педагог-оушы" жйесі ммкіндіктерін айындау" (В.К. Омарова).

Педагогикалы апараттар. Басару нысаны туралы млімет-мектепті (сыныпты) педагогикалы процесінде, отбасында ашанда рилы. Сол себепті апараттарды педагогикалы мнін екінші кезекті не оан атысты жатардан бле білу ажет. Педагогикалы апараттар - басару нысаны туралы рилы мліметтерден шектеу. Бл шектеулерді з шекаралары бар, олар мына тмендегілер:

-апарат за мерзімді (жылды, жарты жылды, ) перспективті жоспарлауды ніегізі руы тиіс

- апарат малімге жекелеген оушылармен, сынып жымымен жмыс жргізіді міндеттерін реттеуге ммкіндік тудруы ажет;

- апарат рбір мектеп оушысын наты іс-рекетке йрктуге, натылауа ызмет еруі керек

-апарат оушылармен жргізілеті жмыс мазннын срыптауды негізін салуа лайы болуы шарт;

-апарат малімді іс-рекетті андай трін оушылармен йымдастыру керектігіне жне ол іс-рекет оушыларды неге йрететінін тсінуге жетелеуі тиіс;

-апарат рбір мектеп оушысын наты іс-рекетке йретуге, натылауа ызмет етуі ерек.

Бл жадайлар саталса ана апарат басару нысаны мен оршаан лем туралы дрыс малмат береді, соны негізінде отайлы басару шешімдерін деуге ммкіндік туады. Малімге апаратты ш трі аса ажет:

1.Бастапы апарат, ол оушылар туралы алашы мліметті алуа кмектеседі, Бастапы апарат жеткілікті за мерзім блігінде (1-3 жыл жне одан да кп) алыптасады жне жеткілікті за мерзімді рекеттегі

 

(сынып оушыны мртебелік ережесі, оушыларды білім, білік, дады сапалары) педагогикалы процесті тенденциясын крсетеді.

2.Тактикалы апарат, ол оушылармен жргізілетін жмыс формаларын (жекелеген шаралар ткізу) дрыс растыруа жрдемдеседі. Тактикалы апарат малімні наты бір кезеді ткізу кезіндегі (сабата жп жне топ рамы, мектеп спектаклін зірлеуде рлдерді блу, т.б.) педагогикалы процесті кейбір мселелерін отайлы шешу ммкіндіктерін крсетеді.

3.Жедел (аымдаы) апарат, ол алдыы екі трді толытыруа, педагогикалы процесс жадайы туралы натылы млімет алуа жол ашады. Апаратты бл трі ыса мерзім блігінде (кн, апта) толыып отырады. Дегенмен оны мні тез жойылады (оушыны сабатан алу себебін жою, материалды тсінбей алан жадайда кмек крсету, т.б.)

Мынаны тсінген абзал: апараттар сипаттамасы кбейген сайын педагогикалы процесті жадайы натылана тседі. Сондытан апаратты срыптауа іс-рекеттерді барлы трлері мен оны крсеткіштерін талдау негізге алынады. Сонымен педагогикалы апарат дегеніміз-йренілетін нысан туралы барлы мліметтер емес, керісінше оны мнді рі керекті педагогикалы процесті крсететін негізгі сипаттамалары.

Негізгі сипаттамалар (ауыспалы) жне педагогикалы процесті крсеткіштері. Апаратты кздер педагогикалы процесті негізгі сипаттамаларын (ауыспалы) талдау материалдары мен оларды крсеткіштері: оушыларды лгерімі, оушылар коллективіні алыптасандыы, оушыларды оамды (леуметтік) белсенділігі, оушылар отбасыны леуметтік психологиялы портреті, психологиялык, жымны жй-кйі (Хмель Н.Д.).

Педагогикалы процесті аталан бес сипаттамасыны (ауыспалы) райсысыны біратар крсеткіштері бар, оларды негізгілері тмендегідей:

1."Оушыларды лгерімі" сипаттамасыны крсеткіштері: оушылар лгіріміні жалпы пайызы; лгерім сапасыны пайызы; орта тосанды балл; оушыларды оу-танымды біліктерді мегеру сапасыны пайызы (оу бадарламасыны блімі,

 

 

 

таырыбы бойынша); оушыны сынып жымындаы мртебесі.

2."Оушылар жымыны алыптасандыы" сипаттамасыны крсеткіштеріне мыналар жатады: сыныптаы сайланан жне шынайы белсенділерді сйкес келу пайызы; "оашаланан" балалар пайызы, теріс трбие алан баллаар пайызы; оамды міндеттерін орындайтын оушылар пайызы.

Бл сипаттама бойынша материалдарды талдау сынып жымы ішіндегі тла аралы атынастар, белсенділерді мртебесі туралы малмат алуа жол ашады. Тжірибе крсеткендей, жым нерлым йымшыл болса, солрлым ондаы формальді емес кшбашыларды сйкестік пайызы жоары, "ешкіммен араласпайтын" балалар аз болады, демек, "иын балалар" да аз.

3."Оушыларды коамды (леуметтік) белсенділігі" сипаттамасыны крсеткіштері: оамды міндеті бар сынып оушыларыны пайызы, з бастамасы бойынша оамды міндеті бар сынып оушыларыны пайызы; міндетті орындауда есеп беретін оушылар пайызы; міндеттерді сипаты (оу, оудан тыс, сыныпты, мектептік, таы баса); есеп беру трі жне оамды міндетті орындалуы туралы есеп беруді кім абылдайтыны (малім, сынып жетекшісі, сынып, сынып белсенділері).

Бл сипаттама крсеткіштерін "оушыларды лгірімі", "оушылар жымыны алыптасандыы" сипаттамаларымен зара байланыста зерттегенде аныталады: оамды белсенділік жоары болан сайын оушылар жымыны алыптасу дегейі де,"лгірім" сипаттамасынц барлы крсеткіштері де жоары болады.

4."Оушылар отбасыны леумрттік-психологиялы портреті" сипаттамсыы крсеткіштері: отбасы рамы (толы, толы емес); ата-аналарды мамандыы, оамды жадайы, кызыуы (кітап оуы, кіл ктеруі, бос уаытын ткізу трі); толы емес отбасынан шыан оушылар пайызы; сыныпты, мектепті оамды міріне атысатын ата-аналар пайызы; з бастамасымен мектепке келіп тратын ата-аналар пайызы.

 

 

 

Малім осы малматты брін білуі тиіс, йткені, мектепті педагогикалы жымы отбасыны педагогикалы процесімен зара тыыз байлаысты. Мектеп пен отбасыны трбиелік масаттары сйкес келеді, себебі, отбасы - оамны кішкентй "ясы" біра отбасы мен мектепті міндеттері немі йлесе бермейді, оны стіне, ата-аналарды бріні мамандыы педагог болмауы ммкін. Содытан, мектепті педагогикалы процесі отбасыны педагогикалы процесіне о ыпал етуі ажет. Аталан сипаттаманы жоарыдаы барлы крсеткіштері барынша жаымды нтиже алынан болса, сол отбасыны жадайын да жаымды деп есептеу керек.

5."Педагогикалы жымны жадайы" сипаттамасыны крсеткіштері: малімні з рекетіні жне басару ісіні объектісін осы замана лайы а білуі: педагогикалы процесті басаруа малімні теориялы жне дістемелік даярлы дегейі; оушылар жымын алыптастыру дістемесін білу; педагогикалы процесті диагностикалауа дайынды; оушыны отбасымен жмыс істеуге дайынды; дарындылармен жне трбиесі нашар балалармен жмыс істеуге дайыды, малімі здігімен білім алу жмысы.

-Педагогикалы процесті барлы сипаттамалары (ауыспалы) бойынша шынайы диагностикалы мліметтер алу шін ылыми-педагогикады зерттеу дістерін оушы рекетіні німін зеттеуді сауалдаманы, сабаты, оу ме оудан тыс рекетті баса да трлерін талдау мен з бетінше талдауды, баылауды, гімелесуді, социометрлик талдауды, р трлі диагностикалы карталар толтыруды, тестілерді, т.с.с. кешенді трде пайдалану ажет. Педагогикалы зерттеу дістерімен алына мліметтер салыстырмалы трде талдануы маызды, яни. Уаыт жаынан блек нтижелерді (лгірімні диагностиалы "кесінділер", сыныптаы жылына екі реттік социометриялы зерттеулер, т.б.) салыстыру керек, Бл шартты орындауда диагностикалы мліметер педагогикалы процесті р трлі езедеріде жнге келтіруге, сондай-а, мектеп кімшілігіні, сынып жетекшісіні, малімні жмыс жоспарыны барлы трлерін тзетуге негіз

 

 

 

 

болып табылады. Педагогикалы продесті сипаттамаларын зерттеп, мектеп кімшілігі мен педагогтер жымы оу-трбие процесіні ызметі мен жай-кйін згертуге баытталан тиісті басару шешімдерін зірлеу шін апаратты іріктейді.

Осылайша, педагогикалы процесті диагностикасы оыту теориясы мен практикасында педагогикалы процесті басаруды зіргі дегейіні негізі ретінде арастырылады. Сондытан, азіргі малімні жетекші міндеттеріні бірі педагогикалы процесті диагностикалау болып табылады, ол шін апаратты негізгі трлерін (бастапы, тактикалы, жедел) білу ажет. Педагогикалы процесті барысы, жадайы, нтижесі туралы жеткілікті апарат жинау шін негізгі сипаттамаларды (ауыспалы) жне оларды крсеткіштерін білу керек. Педагогикалы зерттеу дістерін кешенді олдану диагностикалы мліметтерді толытыын жне длелдігін амтамасыз етеді. Диагностикалы мліметтер педагогикалы процесті басаруа мезгілінде тзету енгізуге, педагогикалы процесті басаруды алдаы жоспарын сапалы етуге жол ашады.