Зін-зі тексеруге арналан сратар

1."Педагогикалы диагностика" термині алай аныталады?

2.Малімні педагогикалы процесті басару рекетінде педагогикалы апаратты ролі андай?

3.Малімні басару объектісі туралы апарат жинауын шектеуді негізгі шарттары андай?

4.Бастапы апарат деген не?

5.Аымдаы апарат деген не?

6.Жедел апарат деген не?

7.Педагогикалы процесті негізгі сипаттамалары (ауыспалы) андай?

8.Педагогикалы процесті рбір сипаттамасыны крсеткіштері андай?

Дебиеттер

1.Зверева В.И. Диагностика и экспертиза педагогической деятельности. Москва., 1998.

 

 

 

2.Битинас Б.П., Катаева Л.И. Педагогическая диагностика. Сущность, функции, перспективы. // Педагогика, 1993. № 2.

3.Кобзарь Б.С., Макарова Л.М. Обучение студентов диагностике воспитательной работы // Педагогика, 1993. №2.

4.Кочетов А.Н., Коломинский Я.Л. и др., Педагогическая диагностика в школе. В помощь лектору. Алма-Ата,1990.

5.Хмель Н.Д. Педагогический процесс в общеобразовательной школе. В помощь лектору. Алма-Ата, 1990.

6.Хмель Н.Д., Тригубова Н.Н., Бозжанова К.Б., Хан Н.Н. и др. Диагностика педагогического процесса как условие развития творчества учителя. Алматы,1996.

7.Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. Алматы, 1998

З бетінше жмыс істеуге арналан тапсырмалар

1.Педагогикалы процесті барлы сипаттамалары арасындаы зара байланысты сызбада крсетііздер.

2.Педагогикалы процесті рбір сипаттамасы бойынша апарат алу шін педагогикалы зерттеу дістерін кешенді трде пайдалану ммкіншілігін наты сыныптаы мысала алып крсетідер.

3.Педагогикалы процесті бірнеше сипаттамасы бойынша апаратты талдау негізінде сыныпты млшерімен аландаы сипаттамасын растырыдар.

4.Кластаы педагогикалы процесті жай-кйі туралы алынан апарат негізінде сынып жетекшісі жмысыны лгі жоспарын рыдар.

 

Рефераттарды таырыптары

 

1.Сыныптаы педагогикалы процесті жай-кйін диагностикалау негізінде сыныптаы педагогикалы процесті басару сапасын ктеру.

2.Педагогикалы процесті барысымен нтижелерін зерттеу азіргі малім рекетіні жетекші міндеті ретінде.

3.Педагогикалы процесті негізгі сипаттамаларын жне оларды ауыспаларын зерттеп білу.

 

 

5.Педагогикалы зерттеу нтижелерін малімні жмыс тжірибесіне енгізу.

 

Мектеп жмысын жоспарлау.

Масаты: жалпы білім беретін мектепті жмыс жоспарын растыруа ойылатын маызды талаптарды, мектепті жылды жмыс жоспарыны негізгі мазмнын ашу, мектеп ішіндегі жаттамалар трлерімен танысу.

Міндеттері:

а)Тиімді басару іс-рекетіні негізі ретінде жоспарлауды мнін ашу.

)Мектепті жылды жмыс жоспарыны негізгі тарауларын сипаттау.

б)Жылды жоспарды сырты крінісіні ерекшеліктерін ашу.

в)Мектепті басаруды апаратпен амтамасыз етуді мнін ашу.

г)Мектеп ішіндегі жаттарды негізгі трлерімен таныстыру.

Жоспар

1.Жоспарлау басару ызметіні бірі ретінде.

2.Жоспарды сараптамалы блімін дайындау.

3.Мектепті жылды жмыс жоспарыны мазмны.

4.Мектепті жылды жмыс жоспарыны сырты крінісі.

5.Мектеп жаттамасыны баса трлері.

Негізгі ымдар: мектепті басару, мектеп жмысын жоспарлау, жоспар трлері, мектеп жаттамасы.

Баса пндермен байланысы: психология, апарат теориясы, басару теориясы.

Жоспарлау басару ызметіні бірі ретінде. Басару ебегіні рісінде іс-рекет жадайына талдау жасау, жоспарлау, іс-рекетті йымдастыру, абылданан шешімдірді орындалу барысын баылау мен реттеу сияты ызметтер бар. Тиімді де нтижелі басару шін аталан ызметтерді барлыыны йлесімді з ара - рекеттестігін амтамасыз ету ажет, оларды біреуін орындамау ттастай жым іс-рекетіні нтижелеріне сер етеді. Барлы басару ызметтеріні йлесімді з ара байланысы жоспарлауа негізделеді. Жоспарлау (іс- рекет жоспарын ру)

 

 

 

дегеніміз іс-рекетті негізгі трлері мен ттас іс-рекетті тиімділігін арттыруа баытталан шараларды анытау. Тиімді жоспарлау дегеніміз:

-жмыс жай-кйін жан-жаты жне масатты есепке алу жне іс-рекетті ол жеткізген нтижелеріне объективті баа беру;

-алдаы уаыттаы іс-рекетті негізгі масаттары мен міндеттерін анытау;

-ала ойылан міндеттерді шешетін тиімді жолдар мен тсілдерді, ралдарды айындау, оларды шешуді олайлы жолдары мен ралдарын тадау.

Бларды барлыы басару жйесіндегі істі жай-кйі туралы объективті апаратты болуын талап етеді.: Апарат дегеніміз басарылатын жйені жай-кйін сипаттайтын, сондай-а оны дамыту мен жасарту шін олданылатын пайдалы малматтар, деректер, мліметтер жиынтыы. Апаратты клемі мен мазмны жйені іс-рекетіні масатымен, негізгі баыттары мен аумаымен аныталады. Баытына арай олар тмен жне жоары баытталан апарат болып блінеді. Тмен баытталан апараттар басару субъектісіні басарушылы іс-рекетін крсететін апараттар (нормативті, жоары тран органдарды, соны ішінде білім беру органдарыны йымдастырушылы-бйрыты жаттары). Жоары баытталан апарат басарылатын жйені жай-кйін сипаттайды (есеп берулер, тексеру нтижелері бойынша анытамалар, мектеп ішіндегі кнделікті апарат). Басарушылы іс-рекеті шін апаратты екі трі де те маызды. "Басаруды нтижелі болуы, негізінен, ажетті апаратты болуына, басарушылы шешімдерді дер кезінде жне сапалы трде абылдай алынуына жне ттас білім беру жйесіні мониторингін йымдастырылуына байланысты" (азастан Республикасыны орта білім беруді дамыту Концепциясы).

Жалпы білім беретін мектепті басару, кез-келген басарушылы іс-рекет сияты, барлы іс-рекетті негізді жоспарлануын талап етеді. Мектептегі е маызды жоспар мектепті жылды жмыс жоспары, ол жалпы мектеп міріні жетекші жаты болып саналады. Онда мектеп іс-рекетіні

 

 

 

барлы жатары амтылып, оларды бірлігі, ішкі жне сырты байланыстары мен зара туелділігі есепке алынады. Жылды жоспарды тере ойластырылуы, негізді жне масатты болуы мектеп жмысыны нтижелілігін анытайды.

Мектепті жылды жмыс жоспары мына принциптер негізінде растырылады

а)Жоспарлауды ылымилыы. Жоспар іс-рекетті леуметтік жне экономикалы шарттарын, педагогакалы процесті психологиялы-педагогикалы задылытарын, жалпы білім беру жйесі мен жекелеп аландаы мектепті дамуыны тенденциялары мен болашаын ескере отырып растырылуы ажет. Жоспар педагогикалы жаынан масатты болуы ажет.

)йлесімді де олайлы жоспарды рамында ала ойылан масаттара жету шін іс-рекетті, наты шараларды ажетті жне жеткілікті млшері болуы ажет. Бл принцип жоспарды шынайы болуына, мектеп жымыны іс-рекетіні олайлы жолдары мен ралдарын тадауа, жоспарды рамды бліктеріні масатты трде зара атынасын амтамасыз етуге баытталан.

б)Жоспарды натылыы. Жоспарда андай шараларды жргізу ажет, орындаушылара берілетін тапсырмалар, шараларды ткізуге кім жауап беру керек, оны мерзімі, орны мен уаыты наты крсетілуі ажет. Белгілі бір міндеттерді табысты шешуге жадай жасайтын натылы шарттар есепке алыну ажет. Натылы принципін жзеге асыра отырып жоспарды ажетті натылыын амтамасыз етеді.

в)Жоспарды перспективтілігі. Жоспарда жуы арадаы масаттар мен міндеттерге оса, мектеп іс-рекетіні болашаы да крініс табуы ажет. Жоспарда мектеп жмысыны келер жылдары да алдына ойылатын оу-трбие міндеттері ескерілуі кажет.

г)жымды принципі малімдерді, трбиешілерді, мектептік баса да ызметкерлеріні жоспарды талдау мен круа белсенді трде атысуын арастырады. Мектеп жоспары жымды шыармашылыты жемісі болуы ажет, алайда ол жымны рбір мшесіні жеке дара жауапкершілігін талап етеді.

 

 

 

Мектеп жмысыны жылды жоспарын дайындауды бадар жолы:

1.Нормативті жаттамаларды, жоспарлау мселелері бойынша психологиялы-педагогикалы дебиеті мен жаа педагогикалы технологиялара арналан арнайы дебиеттерді оып зерттеу.

2.Мектепті ткен уаыттаы оу-трбие процесі туралы жинаталан апарата жан-жаты талдау жасау, негізгі кемшіліктер мен жіберілген ателерді айындап, мектеп жымыны іс-рекетіндегі маызды жетістіктерін анытау.

3.Мектеп дамуыны болаша жоспарларын, сондай-а келер жылы іс-рекетті маызды масаттары мен міндеттерін анытау.

4.Жмыстаы кемшіліктерді жоюа арналан тиімді жолдар мен ралдарды анытап, о нтижелерді ары арай дамыту. Масата жетуді олайлы жолдары мен ралдарын тадау.

5.Негізгі, жалпы мектептік маызы бар шаралар мен сыныптар бойынша, сынып топтары бойынша ткізілуге міндетті шараларды анытау. Жоспарды жмыс нсасын жасау.

6.Жоспарды жмыс нсасына жымды талдау жасау. сыныстара сйкес жоспара ажетті згерістер мен толытырулар енгізу.

7.Мектепті жмыс жоспарыны соы нсасын жасау мен оны абылдау.

Бл бадар жолды тарматары бір-бірімен тыыз байланысты, олар бірінен со бірі орындалуы тиіс. Жоспарды дрыс жасау шін ажетті дебиеттерді оып зерттеу ажет. Масат пен міндеттерді, жолдар мен ралдарды тадап, бекіту де осылайша жзеге асады.

Жоспарды сараптамалы блімін дайындау. Мектепті оу-трбие процесі туралы, оны тиімділігіні дегейі туралы апарат талдауы (мектеп жмысыны талдауы) жоспар руды маызды кезеі болып табылады. В. А. Сухомлинский: "Мектепті ткен жылы жмысына тере талдау жасамай келер жыла жоспар ру ммкін емес. Кемшіліктерді тзету ткен жылы жмыса аншалыты тере рі жан-жаты талдау жасаланына

 

 

 

байланысты",-деп санаан. Жмысты талдауы мектеп жымыны алдаы іс-рекетіндегі себеп-салдарлы жне ызметтік байланыстар мен зара туелділікті айындауы ажет. Талдау оушыларды оыту мен трбиелеуді наты нтижелері андай, педагогикалы масаттара жетуді жолдары мен ралдары аншалыты масатты боланын, андай жалпы кемшіліктер боланын анытауы ажет ысаша айтанда, мектеп жмысын талдауы "малімдер жымын оушыларды мыты білімі мен те жасы лгерімі шін, кемшіліктерді тез жне дер кезінде жою шін креске жмылдыру сияты масат негізінде"(Ю.А. Конаржевский) жргізілуі ажет.

Мектепті ткен оу жылындаы жмысына талдау жасауды кптеген дістері бар. Ю.А. Конаржевскийді дісі бойынша талдауда мектеп іс-рекетіні мынандай тараулары туралы ажетті апараттар болу ажет:

-мектепті басару бойынша кімшілікті іс-рекеті;

-мектептегі дістемелік жмысты жай-кйі;

-ілім беруді жай-кйі, білім беру дегейін ктеру бойынша малімдер жымыны жмысы;

-малімдер жымыны оушылар ата-аналарымен жмысыны жай-кйі;

-оамды оушылар йымдары жмысыны нтижесін жасарту шін малімдерді кмегі;

-оушыларды трбиелілік дегейі;

-оушыларды сабатара атысуыны жай-кйі;

-оушыларды білім, білік жне дадыларыны жай-кйі;

-жалпыа міндетті оуды жзеге асырудаы жымны іс-рекеті.

Мектеп жмысына талдау жасау кезінде оушыларды трбиелілік пен білімділігіні дегейін, сондай-а жалпы міндетті орта білім алу туралы ережелерді орындалуын бірінші орына ою ажет. Ал баса тарауларды оларды негізгі ш тарау бойынша ажетті жоары нтижелерге жетуге аншалыты серлі рі йлесімді ыпал еткендері жаынан арастыру ажет. Мектептегі дістемелік жмыс оушылар ата-анасымен жмыс сияты аясы тар масат болмауы керек, олар педагогикалы процесті жоары нтижелеріне жетуді ралдары болуы ажет.

 

 

Бл нтижелер оушыларды трбиелілігі мен білімділігіні крсеткіші болады.

Мектепті алдаы уаыттаы маызды масаттары мен міндеттерін анытау объективтілік, перспективтілік жне натылы сияты мектепті жылды жмыс жоспарын руды принциптерін жзеге асыруа ммкіндік береді. Мектепті оу жылыны масаттары мектеп шін стратегиялы мні бар негізгі масаттан туындайды. Міндеттер масаттармен тыыз байланыста болып, сол масата жетуді бір ізді сатыларын рап, мектеп жмысы талдауыны нтижелерінен бастау алулары ажет. Міндеттер трбие мен оытуды, сыныптаы жне сыныптан тыс іс-рекетті, сондай-а педагогикалы процесті ртрлі блімдері мен мектепті ртрлі рылымды блімшелеріні тыыз байланысын амтамасыз етеді. Міндеттер мектепті барлы малімдеріні, жаня мен оршаан ортаны баса да бліктеріні рекеттеріні бірлігін амтамасыз етуге баытталулары ажет. Мектеп міндеттеріні шешімі малімдер мен трбиешілерді жеке дара жне жымды шыармашылы іс-рекетін ынталандырып, з ебегіні нтижесіне деген ызыушылыын арттыруы ажет, оларды бар кшін жалпы мектепті масатын жемісті жзеге асыруа баыттап, трбие мен оытуды негізгі мселелерін шешуді орта дісін алыптастырып, педагогикалы процестегі оушыны белсенділігін, ынта-ыыласын арттыруа жадай жасауы ажет.

Мектепті жылды жмыс жоспарыны мазмны. Мектеп жоспары мазмныны негізгі блігін мектепте жргізілуге тиіс шаралар растырады. Бл шараларды бірнеше тараулара бледі. Тарауларды бірі жымны міндетті жалпы орта білімді жзеге асыру бойынша іс-рекетіне арналан. Онда мектеп маайында тратын мектеп жасына жеткен балаларды толы тіркеу шаралары крсетіледі. Балаларды мектепті бастауыш, негізгі жне жоары сатыларына абылдау бойынша, сырат балаларды йде жне емдеу мекемелерінде оыту бойынша шаралар белгіленеді. Егер мектептерде интернаттар болса, дайынды сабатары йымдастырылса оларда оу-трбие жмыстарын ткізу шаралары арастырылады. Жадайы нашар жне толы емес жаняларды

 

 

 

балаларын жне аморлыка алынан балаларды мектепке абылдау мселесіне баса кіл блінеді. Ата-аналар оамы мен оушылар жымдарын мектеп жасындаы барлы балаларды оуа абылдау бойынша жмыстара араластыруа баытталан шараларды да арастыру ажет.

"Педагогикалы жымны оу-трбие жмысыны сапасын артыру бойынша іс-рекеті" атты тарау мектелті жылды жоспарыны зегі болып табылады. Бл тарауда саба пен оытуды баса да йымдастырушылы фомаларын жасарту шаралары жоспарланады. Мнда оушыларды білім саласын, трбиелік біліктері мен дадыларын арттыруа, оушылар біліміндегі кемшіліктерді жоюа баытталан шаралар арастырылады. Оу бадарламаларын, соны ішінде оларды тжірибелік блімдерін толы жне сапалы трде орындау бойынша шаралар жоспарланады. Мектепті оу процесіне оытуды техникалы ралдарын, компьютерді енгізу жоспарланады. Сыныптан сыныпа ту немесе мектеп бітіру емтихандарын йымдастыру мен ткізу мселелері де осы тарауда арастырылады. Оушыларды оу ебегіне деген жауапкершілікті атынасын трбиелеу мен з бетінше білім алу дадыларын дарыту бойынша шаралар керсетіледі. Оушыларды білімін кеейту мен тередету бойынша сыныптан тыс жмыстар арастырылады: факулътативтер, пндік йірмелер, осымша сабатар жмысын йымдастыру, пндік кештер, лекциялар мен гіме-сбаттар, жарыстар, пндік олимпиадалар ткізу.

Трбие мселелері бл тарауда лкен орын алады йткені оушыны жеке тласына, оны жеке асиеттері мен гуманистік кзарастарыны дамуына ерекше кіл блу ажет. Адамгершілік трбие, мінез -лы мдениетіні дадыларын дарыту, оушыларды саналы тртібін алыптастыру бойынша шараларды арастыру (оырмандар конференцияларын, лекциялар. гіме сбаттар, жарыстар, пікірталастар ткізу, пайдалы басылымдар шыару). ыты трбие жне оушылар арасында за бзушылыты болдырмау бойынша, сондай-а патриотты трбие беру бойынша шаралар арастырылады. Оушыларды эстетикалы мдениетін арттыру мен оларды шыармашылы

 

 

 

кабілеттерін дамыту масатында лекциялар, нер сйгіштер клубын ру музыка, театр апталытарын ткізу ертегіліктер мен кештер ткізу, крмелер йымдастыру. нер мекемелеріне бару, ртрлі йірмелер мен стулиялар жмысын йымдастыру) дебиет шыармашылыы, вокалды, би, олданбалы онер), байаулар мен жарыстар ткізу жоспарланады.

Дене шынытыру-спортты жмыстарды ткізу жоспарланады: спортты секциялар ру, туристік саяхаттар, жарыстар спортты кештер мен мерекелер, сондай-а дене шынытыру бойынша оамды-пайдалы іс-рекетті (спортты рал-жабдытар мен бйымдарды жндеу, спортты аладарды жабдытау бойынша жмыстар) йымдастыру. Сауытыру жмыстары, соны ішінде оушыларды жынысы мен жасын ескере отырып жалпы мектептік дегейде жне сыныптар бойынша санитарлы-гигиеналы трбие шаралары, оушыларды ауруларыны алдын алу шаралары, салауатты мір салтын насихаттау шаралары арастырылады.

Оушыларды ебекке трбиелеу масатында мектепте з зіне ызмет жасау, оамды-пайдалы ебек жмыстары, жадайлар болан кезде оушыларды шамасына сай ндірістік ебегі бойынша жмыстар арастырылады. Жоспарда мектептегі ебек мейрамдары мен баса да шаралар (крмелер, байаулар, жарыстар) да арастырылады, техникалы йірмелер мен секциялар жмысы йымдастырылады. Мнда оушылара экономикалы трбие беру бойынша, іскерлік асиеті мен азіргі заман адамыны баса да жеке асиеттерін алыптастыру бойынша шаралар крсетіледі. Оушылара экологиялы трбие беру жмыстары да жоспарланады: тжірибелік жмыс, экологиялы аума, экологиялы сопа ру, жануарлар мен сімдіктер ктімі, табиатты сатау бойынша жмыс, экологиялы мейрамдар, байаулар ткізу.

Бл тарауда жаня трбиесімен байланысты оушылар ата-анасымен жргізілетін жмыс крініс тапан мселелер де бар. Ата-аналармен кездесу ткізу, олара аыл-кеес беруді йымдастыру, ата-аналар жиналыстарын ткізу, ата-аналар комитеті жмысына кмектесу, ата-аналарды мектептегі

 

 

 

трбие жмысына араластыру, жаня трбиесіні озат тжірибесін зерттеу мен кортындылау жмыстары арастырылады.

"Педагогикалы кадрлармен жмыс" тарауында малімдер мен трбиешілерді дістемелік дегейін ктеруге баытталан жмыстар арастырылады. Малімдер жымы мшелеріні ксіби біліктері мен дадыларын болжау жоспарланады, бл озат педагогикалы тжірибені анытауа, сондай-а малімдерді трбие мен оыту дісіні саласындаы ажеттіліктері мен сраныстарын анытауа ммкіндік береді. Жоспара мектепті дістемелік бірлестіктеріні, дістемелік кеесті, дістемелік кабинетті іс-рекеті мселелері, мектеп малімдеріні психологиялы-педагогикалы проблемаларды зерттеу мселелері, малімдер мен трбиешілерге арналан педагогикалы оулар, конференциялар, семинарлар, арнайы курстар ткізу енгізіледі. Жоспарда тжірибесі аз малімдерге дістемелік кмек керсетуді, малімдерді зіндік білім алулары мен оларды педагогикалы шыармашылыын ынталандыруды йымдастыру мселелері, озат педагогикалы тжірибені ортындылау мен тарату мселелері (ашы сабатар, дістемелік крмелер, шыармашылы есеп берулер ткізу, шыармашылы педагогика клубтарын йымдастыру, озат тжірибе мектебін ру) крініс табады. Бл тарауда мектепті педагогикалы ылым кілдерімен іскер ынтыматастыты формалары мен мазмны крсетіледі. дістемелік кеес пен дістемелік бірлестіктер (кафедралар) жмысыны жоспарлары осы тараулын рамды блігі болып табылады.

Жоспарды белгілі бір тарауында мектепті педагогикалы кеесінін жмысы арастырылады, онда педагогикалы кеес мжілісіні таырыбы мен ткізілетін кні наты белгіленеді. Жоспарды бл тарауын дайындаанда мжіліс таырыбын анытауа ерекше кіл блу ажет. Мжіліс таырыбы малімдер жымы іс-рскетіні жалпы мазмнынан бастау алуы ажет, педагогикалы кеестегі белгілі бір мсслелерге талдау жасау жымды шешімдерді абылдау мен жзеге асыру мектеп іс рекетіні жалпы масатына жетуге жадай жасауы ажет.

 

 

 

 

Педагогикалы кеес мжілісінін таырыбында мектептегі оу-трбие процесін, жымны йымдастырушылы-педагогикалы іс-рекетін жасарту мселелері, мектепті педагогикалы ылыммен байланысы туралы, педагогикалы ылымны жаа жетістіктерін жзеге асыру мселелері крініс табады. Педагогикалы кеесті рбір мжілісінде ткен мжілістерде абылдаан шешімдерді барысы туралы апараттар тыдалады.

Мектеп ішіндегі баылау жйесі мектеп жмысыны жылды жоспарыны ерекше тарауын райды. Мнда мектептегі трбие жмысыны жай-кйі мен нтижелілігін баылауа баытталан шаралар крсетіледі: оушыларды оамды белсенділігін трбиелеу міндеттерін, олара саналы тртіп, ебек, адамгершілік, эстетикалы, экономикалы экологиялы, ыты, патриотты трбие беру міндеттерін шешу, оларды трбиелілік дегейін ктеру; дайынды сабатарыны, йірмелер мен лекцияларды, оушыларды зін зі басару органдарыны жмысын баылау; лкетану жмысын, оушыларды з зіне ызмет жасауы мен оларды шамасына сай ебегін йымдастыруды баылау; малімдерді, трбиешілерді, сынып жетекшілеріні трбие жмыстарын, сыныптан тыс жмысты йымдастыруды, оны мазмны мен нтижелілігін баылау: жанямен бірлескен жмысты баылау (оушыларды тіршілік жадайлары мен жанялы трбиесін зерттеуді жай-кйі, ата-аналармен ткізілетін аралар сапасы).

Оу пндерін оытуды жай-кйін баылау арастырылады: оыту ылымилыын, оу бадарламаларыны орындалуын, оу материалыны мірмен практикамен байланысын амтамасыз етуді, сабатар жйесі мен оу пндері жиынтыыны зара байланысын оулы жеке даралы болуы мен оыту процесін ойылан психологиялы-педагогикалы талаптарды орындалуын, оушыларды танымды ыыластарыны дамуын, оларды оудаы з бетінше жмыс істей алу мен з бетінше білім алуа мтылуын баылау. Оушыларды білімі, білік пен дадыларыны сапасын баылау жоспарланады, онда оушыларды ылыми дниетанымыны алыптасуы, оларды

 

 

 

 

оу материалын мегеруі, оушыларды оу ебегіні дадыларыны алыптасуы туралы мселелер арастырылады.

Малімдер мен трбиешілерді міндетті жалпы орта білім беруді амтамасыз ету бойынша іс-рекетін баылау жоспарланады: мектеп жасындаы балаларды тіркеуді жай-кйі, оытуды арнайы жадайларын ажет ететін балалара жадай жасау, оушыларды сабаа атысулары. Бл тарауда мектеп ішіндегі жаттамаларды жай-кйін, оларды рбір жата атысты талаптара сай дер кезінде рі дрыс тіркелуін баылау.

Тарауды мектептегі дістемелік жмысты йымдастыруды жне малімдер мен трбиешілерді мамандыы мен дістемесін сіруді баылауа арналан блімінде теориялы семинарлар, озат тжірибе мектептеріні, дістемелік бірлестіктерді жмысы, озат педагогикалы тжірибені алыптастыру мен тарату мселелері, малімдер мен трбиешілерді оыту мселелері арастырылады.

Бл тарауда мектепті баса да блімдеріні (шаруашылы ызмет, мектеп кітапханасы, дрігерлік кмек, таматануды йымдастыру) іс-рекетін баылау арастырылады.

Мектепті жылды жоспарыны бір тарауы йымдастырушылы-педагогикалы жмыса арналан. Мнда педагогикалы кадрларды орналастыру, мектеп кімшілігі мен ттас педагогикалы жым жмысын йымдастыру мен тртібі, мектеп ызметкерлері арасында ызмет міндеттеріні блінуі крсетілген. дістемелік ызметті шапша іс-рекетін йымдастыру да арастырылады. Бл тарауда жалпы мектептік кештер, мерекелер, салтанатты шаралар, шапша жне баса да кеестер (мектеп директоры немесе мегерушісі атысуымен ткізілетін кеестер ндірістік кеестер, жиналыстар) ткізуді графиктері беріледі.

Мектепті оу-материалды базасын ныайту мселелері (мектеп имаратын кезекті немесе крделі жндеуден ткізуді дайындау жмыстары) жоспарды жеке тарауында арастырылады. Ебекке трбиелеуді материалды-техникалы базасын кеейтуге, оу блмелерін крнекілік ралдармен,

 

 

 

 

компьютердік техникамен жабдытауа, мектеп кітапханасыны кітап орын толытыруа, спортты рал-жабдытар мен жиаздарын жаарту мен толытыруа баытталан шаралар арастырылады. Дайында сабатарыны жмысын йымдастыру шін, оушыларды оуы мен ойнауы шін, мектеп асханасыны жмысы шін ажетті жадайларды жасау, шаруашылы ызметті ажетті материалдармен, рал-саймандармен, арнайы киіммен амтамасыз ету шаралары крсетіледі. Бл тарауда, сондай-а мектеп ауласын санитарлы-гигиеналы тртіпті ережелері мен талаптарына сай жабдытау, ртке арсы ауіпсіздік ралдарымен амтамасыз ету крсетіледі.

Мектеп жмысыны жылды жоспарыны мазмны, міне, осындай. Жоспар мазмны мектеп ызметіні наты бір жадайлары мен баса да факторлаа байланысты басаша болуы да ммкін, онда негізгі тараулар згеше болуы ммкін. Алайда онда рашан аналитикалы блім (нормативті жне инструктивті апаратты есепке ала отырып мектепті ткен жылы іс-рекетіні нтижелері туралы апарата талдау жасау), мектепті жоспарланан уаыта арналан маызды міндеттері, ала ойылан міндеттерді шешу мен масаттара жетуге келетін шаралар крсетілген негізгі блім бар.

Мектепті жылды жмыс жоспарыны сырты крінісі.Мектеп жоспарыны сырты крінісі тсіндірме мтін трінде (жосларды мтіндік трі) болуы ммкін. Бл мтінде жосларды негізгі блігін райтын барлы шаралар суреттелінеді. Жоспарды бл трі жоспар-графикпен толытырылуы ммкін (жылды жоспарды жоспар-график трінде де растырады). Жоспар-графикті е арапайым трі ш графадан тратын кесте трінде болады, бірінші графа-шаралар тізімі, екінші графа-осы шараларды йымдастыру мен ткізуге жауапты адамдар тізімі, шінші графада осы шараларды ткізу уаыты жазылады. Жоспар-графиктік баса трлерінде, сондай-а, масат графасы (масат баыты), жоспарды осы тарауыны орындалу барысын баылау графасы, тарауды орындаланы туралы графа (немесе ткізілген шараны ысаша талдауы мен баасы) болады.

 

 

 

 

Жоспарлауды кн тізбелік-графикалы трінде апта (мысалы 21-27 ыркйек) уаыт бірлігі ретінде алынады. Жоспарды осындай тріні бірінші графасында осы уаыт мерзімі крсетіледі. Жоспарды келесі графалары іс-рекетті белгілі бір баытына арналады (мысалы, жалпыа міндетті білім, материалды-техникалы базаны ныайту, мектеп ішіндегі баылау). Торкздерде іс-рекетті белгілі бір баыты бойынша белгіленген уаыт аралыында ткізілуі тиіс шаралары белгіленеді.

Жылды жоспарды аталан трлеріні бріні орта бір кемшілігі бар, ол-оны жеке-жеке элементтеріні зара байланысы мен туелділігіні аны еместігі, ол ттас трбие мен оу процесін басаруда белгілі бір иыншылытар туызуы ммкін. Жоспарды жйелі тріні мндай кемшіліктері жо. Жоспарды жйелі трі дегеніміз барлы процестерді уаыт пен оларды ткізілуіні реті бойынша графикалы крінісі. Онда жалпыа орта шартты белгілер олданылады. зын сызыты тіл, мысалы, шынайы жмысты білдіреді (уаыт пен аржы шыыны ажет ететін ебек процесі). Нктелі сызыпен зік-зік сызыты тіл уаыт шыынын ажет етіп, біра ебек шыынысыз орындалатын жмысты білдіреді. Нктелі сызыты тіл бір жадай мен екінші жадай арасындаы исынды байланысты, туелділікті білдіретін жалан жмысты белгілеу шін олданылады. Шеберлермен немесе тор кздермен жмысты бітуін, яни оиа деп аталатын соы нтижені белгілейді.

Кез-келген жмыс (немесе тіл) екі оианы- брыы (бастапы) жне соы оиаларды байланыстырады. Сондытан жйелі жоспарды сырты крінісі зара тілдермен осылан нмірленген шеберлерді (оыаларды орындалу реті бойынша) жиынтыынан трады. Егер андай да бір шеберге бірнеше тілдер жргізілген болса, бл тілдерді басында орналасан барлы бастапы оиаларды нтижесі деген сз. Тілдерде осы нтижеге (оиаа) жету шін жмсалан уаыт млшері жазылады. Жйелі жоспара бастапы апарат кестесін осан жн. Бл кестеде р бір оианы нмірі, оны атауы жне жобаланан жмыстар крсетіледі. Бастапы апарат кмегімен мектегіті кез- келген

 

 

 

 

ызметкері жйелі жоспарда крініс тапан зара туелділікті тсіне алады. Жйелі жоспар кмегімен жмысты лкен педагогикалы жмыс млшерін ажет ететін трлерімен оса, трбие мен оытуды негізгі міндеттерін шешуге ыпал етпейтін трлерін де айындауа болады. Сондытан мектеп жмысыны жйелі жоспары зерттеушілер мен практик-малімдерді жоары баасына ие болып отыр.

Мектеп жаттамасыны баса трлері. Ттас мектеп жымы мен жеке малімдерді жмысы мен іс-рекеті мектепті жылды жоспарынан баса да жоспарлармен белгіленеді. Оларды ішінен мектепті стратегиялы масаттары мен олаа жетуді жолдары белгіленген перспективалы жоспарды бліп арауа болады. Перспективалы жоспар, детте, бес жыла рылады, осы уаыт аралыындаы басты мселелік міндеттерді шешуге баытталады. Онда оушыларды жылдаы млшерін жоспарлау шін те маызды демографиялы сипаттаы болжамдарды амтылып, педагогикалы жымны рамы жааруы арастырылады. Бл жоспарды мектептегі оу-трбие процесін жетілдіру бойынша жргізілуі тиіс міндеттер крсетілген сараптамалы блімі бар. Перспективті жоспар тарауларыны атаулары жылды жоспарды атауларымен сйкес келуі ммкін. Перспективті жоспардаы алдыа ойылан міндеттер, оларды жзеге асыру дегейі жылды жоспарды ру кезінде ескеріледі. Малімні сыныптар арасындаы оу пніні мазмнын оып зерттеуді кнтізбелік жоспары мен рбір сабаты жеке жоспары болуы ажет. Трбиешілер мен сынып жетекшілері трбие жмысыны жоспарын райды. Факультативтер, йірмелер мен секциялар жмысыны жоспарлары рылады. Жалпы мектептік жне сыныпты ата-аналар комитетіні, оушыларды оамды йымдарыны, зін зі басару органдарыны іс-рекеті жмыс жоспарына сйкес жргізіледі. Мектеп кітапханасы жмысыны жоспары рылады.

Мектеп басшыларыны кнделікті жмысыны кнделікті жне апталы жоспарлары рылады. Олар еркін трде растырылады. Мектеп басшыларыны кнтізбе-жоспары болан жадайда мектептегі шараларды ткізулі баылау да оай болады.

 

 

 

Кнтізбе-жоспарды бірінші графасында ткзілетін шаралар тізімі жазылады. Одан кейін он графа сызылады, оу жылыны рбір шарына жеке-жеке графа арналалы. Тиісті тор кздс белгілі бір шараны ткізуге белгіленген айды кні жазылады. Мндай жоспар ешбір уаыт шыынынсыз жргізіліп жатан жмысты баыты сас шараларды айталану жиілігі бойынша салыстырмалы талдау жасауа ммкіндік береді.

Кейбір мектептерде циклограммалар жасалады циклограмма дегеніміз мектептегі шараларды еткізуді апталы графигі. Циклограммаларды пайлалапу іс-рекетті наты ыраын -анытауа кмектесіп, баылауды орындауды жеілдетеді.

Кейбір мектептерде іс-рекетті жадайларына байланысты жмыс жоспарларыны баса да трлері рылады. Мектеп ызметіні белгілі бір шарттарыны згеруі , алдын-ала жоспарланбаан жаа жадайларды пайда болуы жмыс жоспарына згерістер мен тзетулер енгізуге себеп болады.

Сонымен, ртрлі жмыс жоспарлары жалпы мектепті жне малімдер мен трбиешілерді іс-рекеттерінде ерекше орын алады, ал мектепті жылды жоспары оларды ішіндегі е негізгісі болып табылады. Жоспар жекелеген шараларды жай ана тізбегі емес, педагогикалы негізделген шаралар жйесі болуы ажет. Жоспарды барлы трі бір-бірімен тыыз байланыста жне мектеп іс-рекетіні маызды масаттарына жеткізетін міндеттерді шешуге баытталулары ажет.

Жоспардан баска мектепте баса да жаттама жргізіледі, оны шартты трде шке бліп арауа болады: оыту-педагогикалы жаттама, мектеп ішіндегі апарат жне аржы-шаруашылы жаттамалар. Оыту-педагогикалы жаттама:

-журналдар: сынып журналдары. факультатив сабатарыны журналдары, дайынды сабатарыны журналдары, алдырылып кеткен жне орны ауысан сабатарды есепке алу журналы;

-кітаптар: оушылар тізіміні алфавитті кітап бланктер мен беруді есепке алу кітабы (орта білім туралы аттестаттар мен негізгі сатыны бітіргені туралы куліктерге арналан жеке кітаптар),

 

 

 

"Алтын белгі" белгісін есепке алу кітабы, матау грамоталары мен матау ааздарын есепке алу кітаптары мектеп малімдеріні жекелік рамын есепке алу кітабы, мектептен шыан жне мектепке келген хаттарды тіркеу кітабы, тексерушілерді ескертулері мен сыныстарыны кітабы;

-оушылардын жеке жаттары;

-оушылара белгілі бір маманды аланы туралы анытамаларды беру ведомості (бастапы ксіби оыту йымдастырылан мектептерде):

-жоары мекемелерден келіп тскен бйрытар, жарлытары мен баса да бйрыты-апаратты жаттама:

-мектеп аттестациясыны материалдары, мектепті оыту іс-рекеті лицензиясы:

-мектепті тексеру нтижелері туралы актілер, анытамалар, баяндама хаттарыны кшірмелері;

-білім берулі басаратын жоары мекемелермен жне баса да йымдармен хат алысу.

Мектеп ішіндегі апарат ауызша жне жазбаша болады. Уаытына арай апарат олма-ол (кнделікті, апталы, айлы), тосан сайына жне жылды болып блінеді.

1)Кнделікті олма-ол апарат баылау нтижесінде, пндік малімдермен, сынын жетекшілеріме, оушылар мен оларды ата-анасымен жргізілген гіме-сбат нтижесінде сынып журналы мен мектеп ішіндегі баса да жаттамаларды оып зерттеу нтижесінде алыптасады. Онда оушыларлы лгерімі мен сабаа атысуы туралы, оларды тртібі туралы, мектепті, оу блмелеріні, оу шеберханаларыны санитарлы кйі туралы мліметтер бар. Кнделікті акпарат басаруды шапша шешімдерін абылдау шін ажет.

2)Апталы олма-ол апаратты мектеп директорыны оу-трбие жмысы бойынша орынбасары жинастырады. Онда бір апта бойындаы кнделікті апарат, шапшан мжілістердегі пікір алмасу нтижелері. малімдерден, сынып жетекшілерінен келіп тскен мліметтер есепке алынады. Апталы акпаратта ерекше баылауа алынан оушыларды жне сыныптарды лгерімі мен сабаа атысуы туралы, сынылта жне мектептен тыс шаралар туралы, сыныл журналдарын, оушылар дптерлері мен

 

 

кнделіктерін жргізуді жай-кйі туралы мліметтер болады.

3)Айлы олма-ол апарат апталы апараттарды ортындылап, толытырады. Онда оу бадарламасыны орындалу барысы туралы, пндік малімдер мен сынып жетекшілері жмысыны сапасы туралы, жекелеген сыныптарды лгерімі, сабаа атысуы, тртібі туралы. арнайы тексеру мен баылау жмыстарыны нтижелері туралы оушыларды оамды йымдарыны жмысы туралы мліметтер болады.

4)Сыныптар мен оу пндері бойынша лгерімі туралы тосанды апаратты малімдер мен сынып жетекшілері жазбаша трде дайындайды, оны мектеп дирекциясы сараптайды, жмыс барысындаы пайда болан кемшіліктерді тзету жолдарын анытау масатында педагогикалы жне дістемелік кеестерде (пндік бірлестіктерде) талыланады.

5)Жылды акпарат тосанды апараттар деректері, сыныптан сыныпа ту мен мектеп бітіру емтихандарыны нтижесінде алыптасып, оушыларды трбиелілігі мен білімділігі дегейіндегі динамиканы айындауа ммкіндік жасайды. Бл апарат мектеп жмысыны жылды жоспарыны сараптамалы тарауын руды негізі болады.

аржы-шаруашылы жаттаманы рамында мектепті техникалы жаты, малімдерді крсеткіштік тізімі, негізгі ралдарды тізімі, материалдарды оймалы есебіні кітабы, ндылыы темен тез тозатын заттар озалысын олма-ол есепке алу ведомості, мектеп кітапханасы орыны инвентарлы кітабы, материалды ндылытарды олданыстан шыару актілері бар.

Мектеп жаттамасын наты жне дрыс жргізуді йымдастыру мектел ішіндегі тиімді басаруды маызды шарттары болып табылады. Аталан жаттарды дер кезінде жне оларды жргізуді нсауларына сйкес толтыру ажет. Сонда ана мектеп жымы іс-рекетіні барлы баыты бойынша ажетті наты апарат алуа болады. Ал бл істі жай-кйіне объективті баа беріп, басаруда тиімді шешім абылдауа ммкіндік береді.