Ксіпкерлік істі элементтері

Нарыты экономика еркін ксіпкерлікті олдайды. Ксіпкерлік іс рекетті ерекшеліктері:

- туекел

- белсенділік

- туелсіздік

- тапырлы

- жауапкершілік

- белсенді трде іздену

Ксіпкерлікті іс-рекетті мніне байланысты тмендегі трлерге жіктеуге болады:

- ндірістік – тауар, ызмет ндіру процесін жзеге асырумен байланысты;

- коммерциялы - ндіріспен байланыста емес тауарлар мен ызметтерді сату жне сатып алу операциялары арылы жзеге асады;

- каржылы – бл коммерциялы ксіпкерлікті бір трі біра айналым объектісіне аша ,валюта, баалы ааздар жатады;

- делдалды – сатушылар мен сатып алушыларды табыстыратын, кездестіретін, келістіретін байланыс трінде жзеге асады;

- сатандыру – ксіпкерлікті ерекше формасы оны маынасы: сіпкер сатандыру жарнасын алып, оны кауіпсіздендірілген жадайда ана айтарады;

 

Фирма клеміне байланысты: шаын, орта жне ірі бизнес болып блінеді.

Шаын жне орта ксіпкерлікті артышылытары:

1. Кезкелген жадайларда згерістерге жеіл бейімделеді.

2. Ттыну сранысты згеруіне те жауап береді.

3. Капитал салымына деген ажеттілігі тмен болады.

4. Бсеке дамуыны негізін райды.

5. Техникамен айта жабдытану жылдам трде жзеге асады.

азастан республикасындаы ксіпкерлікті алыптасуы мен даму негізін алау 1992 жылдан бастап біратар задар мен актілерге енгізілген: «Жеке ксіпкерлікті орау жне олдау туралы» (1992 ж.), «Жеке ксіпкерлік туралы» (1997 ж.), «2001-2002 ж.ж. баытталан мемлекеттік шаын ксіпкерлікті олдау жне дамыту бадарламасы». азастан республикасында шаын ксіпкерлікті дамытуда азастан республикасы Президентіні «Шаын ксіпкерлерлікті жандандыру мен мемлекеттік олдауын кшейту бойынша шаралар туралы» 1997 жылды 6 наурызындаы аулысыны лкен ролі бар.

леуметтік – экономикалы саясаттаы шаын жне орта

ксіпкерлікті ролі мен орны:

1. Шаын ндіріс нары коньюктурасыны згерісін икемді сезінді, бл нары экономикасында ірі ксіпорындарда ммкін емес.

2. Шаын ксіпкерлік іске жаратылмаан жептуір аржы аражаттарын тиімді жмылдырады. Осындай бизнесті болмауынан ресурстар пайдаланылмаан болар еді.

3. Шаын бизнес бсеке кресін алыптастыруда айтарлытай лес осады.

4. Шаын бизнес халыты жмыспен амту мселесін шешуде лкен рл атарады.

5. Шаын ндіріске ылыми-техникалы жаалытарды лемдік тжірибеде 50% келеді. (жеке компьютер, кбейткіш аппараттар, «Палориоид» типті фотоаппараттар)

6. Шаын бизнесті леуметтік иын жадайды жмсарту орны блек. Ауыр дадарыс кездері халы осыдан жмыс тауып, здеріні абілеттерін жзеге асырады.

2001 жылды басында азастан республикасында шаын ксіпкерлікті 348 мы субъектілері тіркелді, бл елді жмыспен амтыландарыны жалпы саныны трттен бірін райды. Шаын ксіпорындар санын 500 мыа дейін, оларда жмыс істеушілер саны халыты жмыспен амтыланыны 40%-ке жеткізу міндеті ойылды.