Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді ызметтері.

Негізгі ымдар: мемлекеттік баылау, мемлекеттік реттеу, мемлекеттік реттеу ызметі.

1. Жер атынастарын мемлекеттік реттеу дегеніміз – Р аумаыны жер ттастыын жне ол сылмаушылыын жерді табиат байлыы ретінде сатау, оны нысаналы пайдалануды жер меншік иелері мен жер пайдаланушыларды ытары мен зады мдделерін жер атынастары саласындаы задылыты амтамасыз етуге баытталан биліктік-атарушылы ызмет трі болып табылады. Бл ызметті келесідей ерекшеліктері бар:

Бл ызмет мемлекет тарапынан жзеге асырылады. Мемлекет атынан зіретті мемлекеттік органдар ызмет жасауа ылы.

Бл ызмет рашанда билікті, себебі жер ерекше объект, ол жерді аумаы табиат байлыы, меншік объектісі жне кез-келген ызметті ауматы негізі.Мемлекет билігін тек за ана шектей алады, сонымен атар, -нарыты жадайда мемлекет экономикалы ынталандыру дістерін кбірек олданады.

Мемлекеттік басару функциялары – бл басару ызметіні масатымен аныталатын басару ызметіні дербес жне жеке баыттары.

Атарушы билік органдары атарушы-бйырушы ызметті жзеге асырады. Оны мні – мемлекетті ішкі жне сырты функцияларыны орындалуын тікелей, кнделікті йымдастыру.

Мемлекеттік басару функцияларыны мынадай трлері болады:

– жалпы;

– арнайы;

– осалы.

Жалпы функциялар кез келген леуметтік басару субъектілері мен объектілері арасындаы басарушылы сипаттаы зара рекет етуде орын алады жне кез келген басарушылы ыпал ету процестерінде болады.

Олара мыналар жатады:

– болжау – алынан мліметтер мен ылыми жетістіктерді нтижесінде андай да бір оиалар немесе процестерді дамуындаы згерістерді алдын ала кру. Бл функцияны басарудаы барлы функцияларды табысты орындалуына маызы зор;

– жоспарлау, алдын ала болжап жоспар жасауды айтуа болады;

– йымдастыру – бл басаратын жне басарылатын жйелерді алыптастыру, олар бір басару жйесіні рамды бліктері болып табылады. Басару жйесіні рылымын ру, жмысшыларды таайындау, оларды зара арым-атынастарыны тртібін белгілеу, мысалы, йымдар мен органдарды ру, ысарту, тарату, біріктіру жне блу, оларды баынушылы функцияларын, ытары мен міндеттерін, зара арым-атынастарын, рылымы мен штаттарын белгілеу, материалды жне ашалай аражаттар блу, кадрларды тадау жне орналастыру;

– реттеу – андай да бір ызметке тртіп белгілеу, андай да бір рекеттерді жасауды тртібін белгілеу немесе олара жанама жолмен ыпал ету;

– орта басшылы, басарушыларды ызметіні баыты ретінде тсіндіруге болады, ол оны мазмнынан туындайды, мысалы, нсаулар, жарлытар беру, ережелерді белгілеу, йлестіру.

– олма-ол бйыру – басарылатын объектілерді олма-ол ызметтерінде ыпал ететін аымдаы нсауларды беру.

– баылау – басарылатын объектіні оан алдын ала берілген жадайына факт жзіндегі жадайы сай немесе сай еместігіне анытау (мемлекеттік басару органдары басарылатын объектілерге тексеру жргізеді, сйтіп баылаудаы объектіні ызметіндегі бзушылытарды анытайды, кінлілерді жауапкершілікке тартады, тзетулер енгізеді);

– есепке алу – ресурстарды (адамдар, материалды, ашалай, шешімді орындау бойынша ызметтерді нтижелері туралы жаттарды бары жне озалысы туралы) бар болуы жне шыындары туралы мліметтерді санды трде крсету.

Арнайы функциялар наты бір мемлекеттік басару органыны ерекшеліктерін білдіреді, мысалы, техникалы жне дістік басару, техникалы баылау, баылауды ерекше трлері жне т.б.

осалы функциялар басару ыпалын тікелей крсетпейді, тек жалпы жне арнайы функциялар шегінде басару процесінде ызмет крсетуге арналан, мысалы, ісааздар жргізу, кадрларды дайындау, айта даярлау, аражат блу жне т.б.

2.Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді трлері:

1.за шыарушылы;

2.за орындаушылы; за орындалуын амтамасыз ету ызметі;

3.ы орау ызметі; яни кінлі тланы жауапкершілікке тарту;

Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді дістері дегеніміз – жер атынастарын мемлекеттік реттеуде олданылатын тсілдерді жиынтыы. Олар екі топа бліненді: кімшілік жне экономикалы. Экономикалы дістерді зі з кезегінде келесі шараларды амтиды:

- жерді орау шараларын жоспарлау жне аржыландыру;

- жерді ластааны жне пайдалананы шін аы тлеу;

- жер меншік иелеріні мдделерін сатандыру; 2004 жылы 09 желтосанда сімдік шаруашылыын міндетті сатандыру туралы за абылданды.

- жерді тымды нысаналы пайдалананы шін экономикалы ынталандыру;

3.Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді ызметтері дегеніміз – мемлекет тарапынан жер саясатын жзеге асыруа баытталан негізгі баыттарды жиынтыы. Олар:

1.жер учаскелерін есепке алу жне мемлекеттік жер кадастрын жргізу;

2.жерді жеке меншікке немесе жер пайдалануа беру немесе алып ою;

3.жерді санатын анытау жне жерді бір санаттан екінші саната ауыстыру;

4.жерді айматара блу жне жерге орналастыруды жзеге асыру;

5.жер мониторингісін жргізіу;

6.жер тлемдерін алу;

7.жерді орау шараларын жргізу;

8.жерді пайдалану мен орау шараларына мемлекеттік баылау жргізу;

9.жер дауларын шешу;

10.жер задарын бзаны шін зады жауапкершілікке тарту;

Жер атынастарын мемлекеттік реттеу дегеніміз — азастан Республикасы аумаыны жер ттастыын жне ол сылмаушылыын жерді табиат байлыы ретінде сатау, оны нысаналы пайдалануды жер меншік иелері мен жер пайдаланушыларды кытары мен зады мдделерін жер атынастары саласындаы зандылыты амтамасыз етуге баытталан биліктік атарушылы ызмет трі болып табылады. Бл кызметті келесідей ерекшеліктері бар:

- Бл ызмет мемлекет тарапынан жзеге асырылады. Мемлекет атынан зыретті мемлекеттік органдар ызмет жасауа ылы;

- Бл ызмет ркашанда билікті, себебі жер ерекше объект, ол жерді аумаы табиат байлыы, меншік объектісі жне кез келген ызметті ауматы негізі;

- Мемлекет билігін тек за ана шектей алады;

- Нарыты жадайда мемлекет экономикалы ынталандыру дістерін кбірек олданады.

Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді нысандары.

- за шыарушылы жер атынастарын реттеуді жзеге асыратын зандарды абылдау кызметі;

- за орындаушылык, за орындалуын амтамасыз ету ызметі;

- ык орау кызметі, яни кінлі тланы жауапкершілікке тарту.

Жер атынастарын мемлекеттік реттеуді дісі дегеніміз — жер атынастарын мемлекеттік реттеуде олданылатын амал - тсілдерді жиынтыы. Олар екі топа блінеді: кімшілік жне экономикалы.

Экономикалы дістерді зі з кезегінде келесі шараларды камтиды:

- жерді орау шараларын жоспарлау жне аржыландыру;

- жерді ластааны жне пайдалананы шін аы тлеу;

- жер меншік иелеріні мдделерін сактандыру (2004 жылы 9 желтосанда сімдік шаруашылыын міндетті сатандыру туралы за абылданды);

- жерді тымды нысаналы пайдалананы шін экономикалы ынталандыру.

Жерді орау шараларын жоспарлау жне каржыландыру. Экономикаа сер етуді дісі болып табылатын жоспарлау — кімшілік ызмет, аржылы ынталандыру элементтерін біріктіреді.

Жер реформасын жзеге асыру бойынша шаралар жоспарлы жне бадарламалы - масатты жаттар мен материалдарда ескеріледі. азастан Республикасыны леуметтік - экономикалы дамуыны жоспарлануыны жобаларына, лтты жне мемлекеттік бадарламалар мен тжырымдамалара осылады. Мысалы, облыстарды дамуыны леуметтік - экономикалы жоспарларында жер ресурстарын пайдалану жне оларды орауа атысты жадайлар арастырылан. Берілген саладаы жоспарлауды ерекшелігі болып, жер реформасыны шарала­рын жзеге асыру бойынша арнайы бадарламаларды зірлеу та­былады.

Жерді ластааны жне пайдалананы шін аы тлеу. Жерді орау шін аы тлеу жер тлемдеріні экологиялы ыты крінісі болып танылады. Жерді оршаан ортаны ажырамас блігі болып табылатын табии объект екендігін наты анытайды. Себебі, жоарыда арастырылан жер тлемдеріні трлері экономикалы сипаттаы. жерді кез келген ебек процесіні ауматы негізі, ндіріс ралы жне азаматты айналымны объектісі екендігін айындайды. Жерді орау шін тленетін тлемдерді зі бірнеше трлерге блінеді. Олар: жерді ластаа­ны шін аы тлеу, яни жерге эмиссияа аы тлеу; жерді та­бии ресурс ретінде молытыраны шін аы тлеу; жерге келтірілген зиянны орнын толтыру т.б.

Жерді ластааны шін (эмиссия) шін тлемаы. Жерді ласта­аны шін тлемаы жерге ндіріс жне ттыну алдытарын орналастыраны шін йымдар мен азаматтардан алынады. азастан Республикасыны Экологиялы кодексіне сйкес, оршаан ортаа эмиссиялар шін аы тлеу мселесі аныталан. Жерді оршаан ортаны бір блігі екенін ескере отырып, Экологиялы Кодекс нормаларыны жерді ластааны шін аы тлеуатынастарын реттеуге таралатыны аны. Жерді ластааны шін аы тлеу дегеніміз - арнайы укілетті органдармен берілген рсат шегінде ластаыш заттарды шыарындылары, тгінділері, оршаан ортада ндіріс жне ттыну алдытарын орналастыру, зиянды физикалы сер ету шін тленетін есептеу дістемесін олдана отырып аныталатын тлемаы. Жерді ластау оршаан ортаны корау министрлігімен жне оны аумагы органдарымен берілетін экологиялык рсаттар негізінде жзеге асырылады.

2. Жер атынастарын мемлекеттік реттеу органдарыныц жйесі.Жер атынастарын реттейтін мемлекеттік органды бірнеше топа блуге болады:

Жалпы зыреті бар органдар. Олардын атарына: Президент, Парла­мент, кімет, жергілікті кілді

Арнайы кзыреті бар органдар. азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні рылыс, трын й-коммуналды шаруашылы істері жне жер ресурстарын басару комитеті

Энергетика министрлігі

Жер ойнауын пайдалану департаменті

1. Инвестициялар жне даму министрлігі

ГЕОЛОГИЯ ЖНЕ ЖЕР ОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ КОМИТЕТІ

Жер ойнауын пайдалану департаменті

Функционалды зыреті бар органдар. Блара келесі орган­дар жатады:, ы корау органдары, Прокуратура органдары, Сот органдары, салыоргандары.

Атарушы орган Жоары, орталы жне жергілікті болып блінеді

Жоары атарушы органа Р кіметі жатады

Орталы атарушы орган 13 министрліктерден трады

1. Ішкі Істер министрлігі

2. Денсаулы сатау жне леуметтiк даму министрлігі

3. Сырты істер министрлігі

4. Мдениет жне спорт министрлігі

5. ораныс министрлігі

6. Білім жне ылым министрлігі

7. Инвестициялар жне даму министрлігі

8. лтты экономика министрлігі

9. аржы министрлігі

10. Ауыл шаруашылыы министрлігі

11. Энергетика министрлігі

12. ділет министрлігі

13. Р Мемлекеттік ызмет істері министрлігі

Тікелей жер атынастарын реттейтін министрліктерге

2. Инвестициялар жне даму министрлігі

ГЕОЛОГИЯ ЖНЕ ЖЕР ОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ КОМИТЕТІ

Жер ойнауын пайдалану департаменті

Ауыл шаруашылыы министрлігі

Ветеринарлы баылау жне адаалау комитеті

АК мемлекеттік инспекция комитеті

Орман шаруашылыы жне жануарлар дниесі комитеті

Су ресурстары комитеті

Су жне биологиялы ресурстары департаменті

Энергетика министрлігі

Жер ойнауын пайдалану департаменті

Климатты згеруі жніндегі департаменті

Экологиялы мониторинг жне апарат департаменті

азастан Республикасы лтты экономика министрлігі

азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні рылыс, трын й-коммуналды шаруашылы істері жне жер ресурстарын басару комитеті

азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні рылыс, трын й-коммуналды шаруашылы істері жне жер ресурстарын басару комитеті туралы ережені бекіту туралы

азастан Республикасы лтты экономика министріні 2014 жылы 29 ыркйектегі № 30 бйрыы.

Комитет:
1) Мемлекеттік сулет-рылыс баылау басармасынан;
2) Лицензиялау мен аттестаттауды мониторингілеу жне баылау басармасынан;
3) Жобалау жмыстары басармасынан;
4) рылыстаы сметалы нормалар басармасынан;
5) Техникалы реттеу жне нормалау басармасынан;
6) Сулет, ала рылысы жне ала рылысы кадастры басармасынан;
7) Трын й рылысы жне жаа рылыса инженерлік- коммуналды инфрарылымды дамыту басармасынан;
8) аржы институттарымен жмыс басармасынан;
9) Трын й орын дамыту жне трын й атынастары басармасынан;
10) Сумен жабдытау жне су бру басармасынан;
11) Коммуналды шаруашылы басармасынан;
12) Жерді пайдаланылуы мен оралуын жне геодезиялы ызметті мемлекеттік баылау басармасынан;
13) Мемлекеттік жер кадастры басармасынан;
14) Жерге орналастыру, жер атынастары мен геодезияны дамыту басармасынан;
15) Геодезия жне картография басармасынан;
16) Ішкі кімшілендіру басармасынан;
17) Персоналды басару ызметінен (кадр ызметі);
18) Бухгалтерлік есеп жне есептілік басармасынан;
19) Мемлекеттік сатып алу басармасынан;
20) ыты амтамасыз ету басармасынан трады.

азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні рылыс, трын й-коммуналды шаруашылы істері жне жер ресурстарын басару комитеті (бдан рі - Комитет) азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні (бдан рі - Министрлік) зыреті шегінде жне азастан Республикасыны занамасына сйкес сулет, ала рылысы жне рылыс ызметі, трын й атынастары мен коммуналды шаруашылы саласында баылау жне іске асыру функцияларын, елді мекендерді шекарасы (шектері) шегінде сумен жабдытау жне су бру, электрмен жабдытау, жылумен жабдытау жне газбен жабдытау саласында, сондай-а, азастан Республикасыны занамасына сйкес жер ресурстарын басару, геодезиялы жне картографиялы ызмет саласында баылау жне іске асыру функцияларын жзеге асыратын ведомство болып табылады.
3. Комитет - йымды-ыты нысаны мемлекеттік мекеме болып табылатын зады тла, мемлекеттік тілде з атауы жазылан мрлері мен мртабалары, белгіленген лгідегі бланкілері, занамаа сйкес азастан Республикасы аржы министрлігіні азынашылы органдарында шоттары бар.

азастан Республикасында мемлекеттік жер кадастры (бдан рі - Кадастр) мемлекеттік органдарды, жеке жне зады тлаларды жер жне жекелеген жер учаскелері туралы апаратпен амтамасыз ету масатында жргізіледі.
Кадастрды жргізу жніндегі ызмет мемлекеттік монополияа жатады жне оны шаруашылы жргізу ыындаы республикалы мемлекеттік ксіпорындар (бдан рі - кадастрды жргізетін ксіпорындар) жзеге асырады. азастан Республикасында мемлекеттік жер кадастрын жргізу ережесін бекіту туралы

азастан Республикасы лтты экономика министріні 2014 жылы 23 желтосандаы № 160 бйрыы

Кадастрды жргізуге технологиялы байланысты ызметке:
1) жергілікті жерде кімшілік-ауматы бірліктерді, ерекше оралатын табии ауматарды, мемлекеттік орман жне су орлары жерлеріні шекараларын белгілеу;
2) жер пайдалануды алыптастыру мен ретке келтіру жніндегі жобаларды, блінген жерді рекультивациялау жобаларынжасау, жергілікті жерде жер учаскелеріні шекараларын белгілеу;
3) мемлекет меншігіндегі жне ауыл шаруашылыы ндірісін жргізу шін жер пайдалануа берілген жер учаскелері бойынша шаруашылы ішіндегі жерге орналастыру жобаларын зірлеу;
4) жерді тгендеуді жргізу жатады.
Жер мониторингін йымдастыруды жер ресурстарын басару жніндегі орталы азастан Республикасы лтты экономика министріні жзеге асырады.