Тртіптік ыты жауапкершілік.

Аталан жауапкершілікке тек кана жеке тлалар тартылады. Онын олдануы негізі болып тртіптік теріс ылы болып табы­лады.

Баса жауапкершіліктерден ерекшелігі:

Тртіптік жауапкершілік тек жеке тлалара атысты олданылады.

Тртіптік жауапкершілік зге зады жауапкершілік трлерімен атар олданылады.

Тртіптік жауапкершілік жмыскердін жмыс уаыты кезінде жасалан теріс ылы шін олданылады. Яни, жмыскерді жмыстын тыс уакытта немесе демалыс уакытында жасалан теріс ылытары шін зге жауапкершілік трлері олда­нылады.

Субъектісі тек кана жмыс істеп жрген жмысшы.

Тртіптік жауапкершілік жер задарынын нормаларына байланысты тртіптерді орындауа міндетті жмысшылар мен ызметкерлерге олданылады.

Тртіптік жауапкершілікте жмыс істеп жрген уатысында жауапкершілк задарын бзаны шін олданылады.

Тек кана йым кімшілігін басару органы олданылады.

Тртіптік жауапкершілік мліктік жауапкершілікпен атар олданылуы ммкін.

Тртіптік жауапкершілік ескерту, сгіс, ата сгіс жне жмыстан шыару сиякты жазалау шараларын колданумен ерекшеленеді.

Тртіптік жауапкершілікке тарту Кдзакстан Республикасынын олданыстаы Ебек кодексімен жне белгілі бір йымны жарысына сйкес жасалан ішкі тртіп ережелерімен реттеледі.

Азаматты ыты жауапкершілік. Азаматты жауапкершілік азакстан Республикасыны азаматты занамалары нормаларымен реттеледі. Бл жауапкершілік жер зандарын бза отырып мемлекетті мддесіне, оршаан ортаа, жерді меншік иесіне, баса да жеке жне зады тлаларды ккыктары мен зады мддслеріне зиян (шыындар) келтірілген кезде олданы­лады. Азаматты кыты жауапкершілік келесідей ерекшеліктері бар:

1.Бл жауапкершілік жеке жне зады тлалар тартылуы ммкін.

2. Бл жауапкершілік баска задылы жауапкершілік трлерімен атар олдануы ммкін: Мысалы, засыз бтен жерді басып алан тла кылмыстык жауапкершілікке тартылады жне зардап келтірілген жадайда оны теуге де міндетті.

Шыындарды зиянды теу туралы тек сот органы арылы шешіледі.

Жер задарын бза отырып жасалаан зиянны ртрлі трлері болуы ммкін.

Бл зиян бірнеше топтара блінеді:

Экологиялык зиян.

Экономикалы зиян.

Экологиялы зиян дегеніміз — жер задарын бзу аркылы чоршаан ортаа жерге табиат объектісі ретінде зардап келірілгенін білдіреді. Бл зиян Казакстан Республикасыны Эко­логиялык кодексінін талаптарына сйкес теледі, Бл зиянлы толы трде теуге ммкіндік жо, себебі келтірілген зиянды пакты баалау ммкін емес. Экологиялык зиянды теуі екі дісі бар: тікелей жне жанама трі. Залалды экономикалык баалаулын тура дісі нерлым тиімді инженерлік, йымды -техникалы жне технологиялык іс-шаралар арылы оршаан ортаны алпына келтіруге, жтандаан табии ресурстарды орнын толтыруа, тірі организмдерді сауыктыруа ажетті наты шыындарды аныктаудан трады.

оршаан ортаны корау саласындаы укілетті органнын лауазымды адамдары бірінші кезекте коршаан ортаа залал келтірген тланы оршаан ортаны алпына келтіру жніндегі іс-шарларды жзеге асыру ммкіндігін арастырады.

оршаан ортаны калпына келтіру жніндегі іс-шараларды жргізу жніндегі тиісті міндеттемелер оршаан ортаа залал келтірген тланын наты іс-шаралар жне оларды жргізу мерзімі крсетілген кепілдік хатында жазылады. Залалды салдарларын жою жніндегі шаралардын ны оларды нарыты ны бойынша айындалады.

Залалды тура діспен экономикалык баалау кезінде оршаан ортаны орау саласындаы укілетті органны лауазымды адамдары туелсіз сарапшыларды тарта алады. Сарапшылар ретінде экологиялык аудиторлар, жобалау, инженерлік жне ылыми йымдарды мамандары атыса алады.

Туелсіз сарапшылар жмысына аы тлеу жніндегі міндет коршаан ортаа залал келтірген тлаа жктеледі.

Залалды экономикалык баалаудыжанама дісі залалды эко­номикалык баалаудын тура дісін олдану ммкін болмайтын жадайларда олданылады. Залалды экономикалы баалауды жанама дісі коршаан ортаа сер ету трлеріне арай залалды рбір ингредиент бойынша жинатау жолымен айындалады.

Экономикалы зиян дегеніміз - жер меншік иелерінін жер пайдаланушылардын, мемлекет зіне материялды жаына келтірілген шыындар болып табылады. Блшыындарды теутолык млшерде жзеге асырылады жне басшылыа Азамат­тык кодексіні нормалары алынады.

Жер задары бзушылыы моральды зиянды келтіруі ммкін. Оны теу тртібі азакстан Республикасыны Азамат­ты кодексімен ретгеледі.