ЗІН-ЗІ БАСАРАТЫН ОАМДЫ ОРГАНДАР.

ндірістік кеес – ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі арнайы жмыс берушіні жне ызметкерлер кілдеріні (ксіптік одаты) бастамасы бойынша рылатын орган болып табылады. Оны рамына йым дегейінде сайланатын Техникалы инспектор, жмыс берушіні кілдері мен ксіподаты кілдері тепе-тедік негізде кіреді (Р ЕК-ні 203-бабы).

ндірістік кеесті рамы жмыс берушіні жне ксіптік одаты бірлескен шешімімен бекітіледі. нді­рістік кеесті екі жылда бір рет, мерзімділікпен, ротациялы негізде кеес мшелері сайлайтын траа басарады. ндірістік кеесті шешімдері тараптар шін міндетті болып табылады. нді­рістік кеес, тараптара атысты, ебекті ор­ау талаптарын амтамасыз ету, ндірістік жарааттану мен к­сіптік ауруларды алдын алу жніндегі бірлескен іс-имыл­дарын йлестіреді, Техникалы инспекторлар жмыс орындарындаы ебек жадайлары мен ебек­ті оралуына тексеру жргізуін йымдастырады.

Татуластыру комиссиясы – жымды ебек дауды шешу масатында (егер жымды талаптар алдын-ала жмыс берушімен тікелей шешілмесе) жмыс берушi мен жмыскерлер кілдеріні те санынан, тепе-тедік негізде, тараптарды бір­лескен шешімімен рылатын орган болып табылады (Р ЕК-ні 165-бабы). Татуластыру комиссиясын ру туралы шешiм жмыс беруші не жмыс берушілер бірлестігімен (оларды кілдерімен) абылданады. Комиссияны ру туралы жмыс берушіні шешімі жмыскерлерді (оларды кілдеріні) назарына жеткізілген не жеткізілмеген (хабарламаан) кннен, не жымды келіссздер жргізу барысында келіспеушіліктер хаттамасын жасаан кннен бастап ш жмыс кні ішінде абылдайды. йымда жмыскерлерді бірнеше кілдері болан кезде олар осы комиссия жмысына атысу шін бірыай кілді орган рады.

Татуластыру комиссиясы жмыскерлердi (оларды кiлдерiнi) талаптары келіп тскен кннен бастап жеті жмыс кнінен кешiктiрілмейтін мерзімде арайды. Тату­ластыру комиссиясымен талаптарды арау тртiбi жне, сонымен атар, арауды крсетiлген мерзiмiн зарту – тараптарды келiсiмi бойынша жзеге асырылады жне хаттамамен ресiмделедi.

Татуластыру комиссиясында тараптарды кілдері келiсiмге ол жеткiзбеген жадайда оны жмысы тотатылады, ал дауды шешу шін ЕБЕК ТРЕЛІГІ рылады.

Ебек трелігі - жымды ебек дауына атысты татуластыру комиссиясында тараптар келісімге келмеген жадайда жымды ебек дауын шешу шін, укілетті тлаларды тарта отырып, рылатын, уаытша жмыс істейтін орган (Р ЕК-ні 166-бабы) болып табылады.

Ебек трелігі мшелеріні саны, рамы, ебек дауын арау тртібі тепе-тедік негізде тараптарды келісімімен айындалады. Ебек трелігі кемінде бес адамнан труа тиіс, трелікті рамына мемлекеттік ебек инспекторы, жымды ебек дауларыны алдын алу жне оларды шешу шін ебек трелігі жніндегі кеесті кілі, ажет болан кезде – баса тлалар осылуы ммкін.

Байау кеесі – мемлекеттік ксіпорындарда жне мемлекетті 50 пайыздан астам лесімен рылан йымдарда рылатын алалы басару орган болып табылады.

Мысал ретінде, азастан Республикасыны 2011 жылы 1 наурыздаы №413-IV «Мемлекеттік млік туралы» Заыны 149-бабына сйкес, шаруашылы ыына негізделген мемлекеттік ксіпорындарда рылатын байау кеесіні келесідей кілеттіліктері бекітілген:

1) тиісті саланы укілетті органына (жергілікті атарушы органа) мемлекеттік ксіпорынны даму жоспарыны жобасы бойынша, оан згерістер мен толытырулар енгізу бойынша – орытынды береді;2) даму жоспарыны орындалуы туралы есепті жобасын бекітеді, мемлекеттік ксіпорынны жылды аржы есептілігін алдын ала талылайды жне бекітеді;3) демеушілік, айырымдылы кмектер мен осымша кздерден алынан аражатты, оны ішінде мемлекеттік ксіпорынны иелігінде алан таза табысты бір блігін блу туралы шешім абылдайды;4) бюджет аражаты мен осымша кздерден алынан аражатты нысаналы пайдаланылуын баылау шін мемлекеттік ксіпорынны жне оны рылымды блімшелеріні жаттамасымен кедергісіз танысады жне крсетілген аражатты нысаналы пайдаланылуын тексеруді жзеге асыру шін тиісті саланы укілетті органына (жергілікті атарушы органа) сыныстар енгізеді;5) мемлекеттік ксіпорынны басшысын таайындау жне онымен ебек шартын жасау, бзу мселелері бойынша тиісті саланы укілетті органыны (жергілікті атарушы органны) сыныстары арайды жне ол туралы шешім абылдайды;6) жымды шартты зірлеуге атысады жне осымша аржы кздерінен, даму жоспарында бекітілген аражат шегінде ксіпорын ызметкерлеріні, басшысыны, оны орынбасарларыны, бас бухгалтеріні лауазымды жалаыларына стемеаы белгілеу, сыйлыаы беру жне материалды кмек крсету блігінде шешімдер абылдайды;7) байау кеесіні хатшысын таайындайды, оны кілеттік мерзімін жне жалаысыны млшерін айындайды, оны кілеттігін мерзімінен брын тотатады;8) тиісті саланы укілетті органына (жергілікті атарушы органа) мемлекеттік ксіпорынны жарысына згерістер мен толытырулар енгізу туралы сыныстар енгізеді;9) мемлекеттік ксіпорын ызметіні басым баыттары бойынша келіп тскен сыныстарды тжырымдайды;10) тиісті саланы укілетті органына (жергілікті атарушы органа) мемлекеттік ксіпорынны баса зады тлалара атысуы туралы сыныстар енгізеді;11) тиісті саланы укілетті органына (жергілікті атарушы органа) мемлекеттік ксіпорынны филиалдарын, кілдіктерін ру жне жабу туралы сыныстар енгізеді.ылыми кеес жне аморшылар кеесі – мемлекеттік, сонымен атар мемлекеттік емес білім беру йымдарында (университеттерде, институттарда) жне баса білім, ылым мекемелерінде рылатын алалы басару органдары болып табылады. Оларды кілеттіліктері арнайы занамалы актілермен жне олар туралы йым дегейінде абылданатын Ережелермен айындалан:- азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігіні 2007 жылы 22 арашадаы №574 «Жоары оу орныны ылыми Кеесі ызметіні лгі ережесін жне оны сайлау тртібін бекіту туралы» бйрыы;

- «аморшылы кеес ызметіні жне оны сайлау тртібіні лгілік ережелерін бекіту туралы» азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігіні 2007 жылы 22 азандаы №501 бйрыы.